Czarnuszka siewna jest także nazywana czarnym kminkiem. Właściwości tej rośliny znane są już od czasów starożytnego Egiptu. Nazywana była złotem faraonów, wykorzystywano ją w leczeniu bardzo wielu przypadłości.
Co to jest czarnuszka?
Czarnuszka siewna (Nigella sativa) jest także nazywana czarnuszką egipską lub czarnym kminkiem. Pierwotnie rosła na terenie Iraku i Turcji, ale stamtąd rozprzestrzeniła się na cały basen Morza Śródziemnego, gdzie występuje w formie dzikiej oraz uprawnej. Jej plantacje spotkać można także w Polsce, gdzie jest wykorzystywana w wielu tradycyjnych potrawach.
Wykorzystuje się przede wszystkim nasiona czarnuszki. Niewiele osób wie, że spożywać można także jej liście, które zawierają więcej witaminy C niż natka pietruszki.
Jak rośnie czarnuszka?
Czarnuszka siewna należy do jaskrowatych. To roślina jednoroczna, która zazwyczaj osiąga wysokość 20-30 cm. Ma drobne, nitkowate liście i kwiaty, które przybierają różne odcienie: od białych, żółtych różowych po jasnoniebieskie i jasnofioletowe. Owocem czarnuszki jest torebka złożona z kilku połączonych pęcherzyków zawierających nasiona.
Czarnuszka – wartości odżywcze
W nasionach czarnuszki znajduje się wiele cennych składników i związków jak: aminokwasy, białka, węglowodany, olejki eteryczne, alkaloidy, saponiny i błonnik. Nasiona zawierają również wapń, żelazo, potas i sód. Z tego powodu regularne spożywanie i dodawanie nasion czarnuszki do wszelkiego rodzaju posiłków korzystnie wpływa nasz organizm
Wartości odżywcze na 100 gram
- kalorie (wartość energetyczna): 344 kcal;
- tłuszcz: 15 g;
- nasycone: 0,5 g;
- wielonienasycone: 1,7 g;
- jednonienasycone: 10 g;
- węglowodany: 52 g;
- błonnik: 40 g;
- białko: 16 g.
Minerały
- sód: 88 mg;
- potas: 1 694 mg.
Witaminy
- witamina A: 135 IU;
- kwas askorbinowy: 21 mg;
- wapń: 1 196 mg;
- żelazo: 18,5 mg;
- witamina B6: 0,5 mg;
- magnez: 385 mg.
Na co pomagały nasiona czarnuszki?
Czarnuszka egipska wykorzystywana jest do celów leczniczych od co najmniej 2000 lat. Stosowana była do leczenia już przez starożytnych i znana była pod wieloma nazwami. W języku łacińskim nazywano ją panacea co oznaczało “wszystko uleczy”. Arabom znana była jako „habbah sawda” lub „habbat el baraka” w tłumaczeniu jako „Ziarna błogosławieństwa”. W Indiach czarnuszka to kalonji, a w Chinach – Hak Jung Chou.
W starożytnym Egipcie, a także w krajach arabskich, czarnuszka była praktycznie lekiem na wszystko. Wykorzystywano ją w leczeniu bardzo wielu schorzeń, w tym suchą skórę, brak energii, zaburzenia odporności, alergie i problemy z oddychaniem. Prorok Mahomet posunął się nawet do stwierdzenia, że czarnuszka „zapobiegnie wszystkim dolegliwościom, z wyjątkiem śmierci”.
Królowa Nefertiti, znana ze swojej cery, była podobno wielbicielką nasion czarnuszki. Nie dziwi zatem fakt, że nasiona czarnuszki zostały odkryte nawet w grobowcu Tutenchamona.
Nasiona czarnuszki w medycynie i kuchni ludowej zazwyczaj stosowane były jako przyprawa a także jako środek konserwujący żywność. W ludowych praktykach leczniczych nasiona czarnuszki wykorzystywano do napojów pobudzających laktację u kobiet w ciąży, środków wiatropędnych i odrobaczających. Nasiona były również stosowane jako leki moczopędne, przeciwnadciśnieniowe, zwiotczające mięśnie i wzmacniające odporność u osób z obniżoną odpornością.
Oprócz nasion do celów leczniczych wykorzystywane były również liście, które zawierają więcej witaminy C niż natka pietruszki.
Przeczytaj więcej w artykule: Czarnuszka – co daje?
Czarnuszka – właściwości lecznicze
Czarnuszka została poddana ponad 700 różnym badaniom naukowym, które dowiodły jej skuteczności w zwalczaniu wielu chorób. Czarnuszka na co pomaga:
Zwalczanie alergii
Regularne spożywanie czarnuszki poprawia stan układu immunologicznego. Z tego powodu warto ją jeść już w momencie pojawienia się pierwszych objawów przeziębienia i grypy. Jest w niej zawarty tymochinon, który ma intensywne działanie antywirusowe, antybakteryjne i antygrzybiczne. Pomoże alergikom w zniwelowaniu uciążliwych objawów.
Cukrzyca typu drugiego
Wśród badanych osób, które spożywały dwa gramy czarnuszki dziennie, naukowcy zaobserwowali spadek stężenia glukozy na czczo i zmniejszenie się oporności na insulinę, a przy tym zwiększenie funkcji komórek beta i spadek zawartości hemoglobiny glikozylowanej (HbA1c) we krwi.
Epilepsja
Nasiona czarnuszki są tradycyjnie znane z właściwości przeciwdrgawkowych. W 2007 roku wykonano badanie na grupie dzieci chorujących na epilepsję, których organizm był niewrażliwy na konwencjonalne leczenie farmakologiczne. Wykazało ono, że ekstrakt wodny z czarnuszki znacznie zmniejszył ilość i uciążliwość napadów, poprawiając komfort życia chorych.
Podwyższone ciśnienie krwi
W toku badań wykazano również, że stosowanie 100 i 200 mg ekstraktu z nasion czarnuszki dwa razy dziennie, przez czas dwóch miesięcy, ma działanie obniżające ciśnienie krwi u pacjentów z łagodnym nadciśnieniem.
Astma
Tymochinon, jeden z głównych aktywnych składników czarnuszki, może odgrywać znaczącą rolę w leczeniu astmy. Jedno z badań wykazało, że ekstrakty z czarnuszki mają stosunkowo silne działanie przeciw astmatyczne na drogi oddechowe.
Ostre zapalenie migdałków gardłowych
Wśród pacjentów z zapaleniem migdałków lub gardła (to znaczy z bólem gardła), głównie pochodzenia wirusowego, stwierdzono, że kapsułki z nasionami czarnuszki znacznie łagodzą bóle gardła i zmniejszają potrzebę stosowania leków przeciwbólowych.
Rak jelita grubego
Badania na komórkach wykazały, że ekstrakt z nasion czarnuszki korzystnie wpływa na chemoagent 5-fluorouracylu w hamowaniu wzrostu raka okrężnicy, ale przy znacznie wyższym profilu bezpieczeństwa. Badania na zwierzętach wykazały, że czarny olej z czarnuszki ma znaczące działanie hamujące przeciw rakowi okrężnicy u szczurów, bez widocznych efektów ubocznych.
Uzależnienie
W badaniu na 35 uzależnionych od opiatów stwierdzono, że czarne nasiona są skuteczną metodą leczenia długotrwałego uzależnienia od opiatów.
Czarnuszka jako przyprawa
Czarnuszka najchętniej stosowana jest w kuchni jako przyprawa. Nasiona czarnuszki mają dość ostry smak o korzennych nutach. Znakomicie sprawdza się jako kulinarny dodatek do tłustych mięs. Wzbogaci smak pieczywa, a także serów, zwłaszcza białych. Można ją spożywać w całych ziarnach, a także w postaci zmielonej. Bardzo często czarnuszka poddawana jest procesowi prażenia. Wówczas wzmacnia się jej charakterystyczny, pikantny smak.
- Czarnuszka dodaje wyrazistego smaku domowym wypiekom jak chleb czy pizza.
- Wyśmienicie wzbogaca smak makaronu, ryżu i ziemniaków swoją pikantno- gorzko nutą.
- Wyśmienicie komponuje się z mięsem drobiowym i rybami.
- Czarnuszka (habba sawda) to również nieodzowny składnik orientalnych wypieków i słodyczy.
- W kuchni marokańskiej jest stosowana w domowym chlebie, w tagines i kuskusie.
Przyprawę tą możemy dodawać praktycznie do każdej potrawy: zup i sosów, sałatek owocowych i warzywnych, jogurtów, ale także gorących napojów, naparów, herbat i kaw.
Przeczytaj więcej w artykule: Co przyprawiać czarnuszką?
Czy ziarna czarnuszki można jeść na surowo?
Oczywiście, że tak. Można jeść je „na sucho” lub zmieszać z miodem lub wodą. Czarnuszkę warto również dodawać do płatków owsianych, koktajli czy jogurtu.
Warto jednak zdawać sobie sprawę, że surowe ziarna czarnuszki nie są dobrze trawione i wchłaniane w przewodzie pokarmowym. Z tego względu, aby uzyskać zamierzony efekt i skorzystać z jej cennych właściwości, trzeba je dobrze rozgryźć lub przed spożyciem zmielić. Dobrze smakują spożywanie z dodatkiem miodu.
Czy czarnuszkę można jeść codziennie?
Tak, czarnuszka spożywana jako surowe ziarna, mielone lub w całości, lub w formie tłoczonego oleju może być spożywana codziennie. Nasiona czarnego kminu są zalecane do regularnego stosowania, aby wzmocnić układ odpornościowy, zwłaszcza u dzieci (w połowie dawki dorosłych) oraz u osób starszych. Jest ona całkowicie bezpieczna do regularnego spożywania, o ile będziemy trzymać się zalecanych i rekomendowanych przez specjalistów dawek.
Czarnuszka – ile dziennie?
Nie można określić podanej optymalnej dawki czarnuszki. Podobnie jak w wielu tego typu przypadkach uzależnione jest to od organizmu i jego zapotrzebowania.
- Osoby dorosłe: 1 do 3 łyżeczek nasion lub oleju dziennie.
W przypadku trzech porcji przyjmować rano na czczo, po południu i wieczorem przed snem.
Przy dwóch porcjach, przyjmuj tylko rano i wieczorem, a jedna dawkę spożywaj tylko rano. - Dziecko powyżej 12 lat: 1 łyżeczka nasion lub oleju dziennie.
- Dziecko do 12 roku życia: nie więcej niż 1/2 łyżeczki nasion lub oleju dziennie.
Przeczytaj więcej w artykule: Czarnuszka: jak ją jeść?
Jak spożywać nasiona czarnuszki? Najlepsza metoda.
Najlepiej umieścić nasiona w blenderze, a następnie wymieszać 1-2 porcje czarnuszki na 2 porcje miodu. Przepisaną ilość należy spożyć rano na czczo, 30 minut przed śniadaniem, opcjonalnie wieczorem, zazwyczaj 1 łyżeczkę.
Inne zastosowanie ziaren czarnuszki
Do czego jeszcze można użyć nasion czarnuszki?
Oczyszczanie zatkanego nosa.
Zmieszać nasiona czarnuszki i zawiń je w czystą chusteczkę, a potem wciągaj jej aromat. Po kilku minutach odczujesz ulgę w zatkanym nosie.
Bóle gardła, krtani zęba.
Chcesz złagodzić ból gardła czy zęba? Najlepszym sposobem jest przyrządzenie naparu z czarnuszki. Napar może być stosowany do płukania gardła, zwłaszcza w leczeniu lub łagodzeniu bólów zębów, migdałków, bólu krtani i innych bólów gardła. W celu przygotowania naparu przygotuj jedną łyżeczkę nasion z czarnuszki, zalej szklanką wody i gotuj przez około 15-20 minut. Po zdjęciu z ognia i ostygnięciu wypłucz naparem gardło. Czynność powtarzaj 3 razy dziennie.
Inhalacje na drogi oddechowe z nasion czarnuszki.
Możesz również przygotować wodę do inhalacji.
W tym celu zagotuj pół litra wody i wsyp do nie jedną lub dwie łyżki czarnuszki. Zagotuj wodę, a następnie przelej ją do miski. Przykryj głowę ręcznikiem i wdychaj przez około 10-15 minut.
Przygotuj syrop z czarnuszki.
Z nasion czarnuszki można również przygotować syrop, który będzie wzmacniał naszą odporność i korzystnie wpływał na drogi oddechowe.
Składniki:
- ząbek czosnku
- dwie łyżki miodu
- łyżka zmielonych nasion czarnuszki
Przygotowanie:
- Ugotuj ząbek czosnku, a następnie dokładnie go rozgnieć.
- Wymieszaj w misce z dwoma łyżkami płynnego miodu i łyżeczką zmielonych nasion czarnuszki.
- Tak przygotowany syrop spożywaj na czczo rano przed śniadaniem jedna łyżeczka przez około 3 tygodnie.
Przeczytaj więcej w artykule: Olej z czarnuszki tłoczony na zimno – właściwości i zastosowanie.
Czarnuszka – skutki uboczne
Czarnuszka, znana również jako „czarny kminek”, jest uważana za suplement zdrowotny o dużej wartości odżywczej. Preparaty z czarnuszki są na ogół uznawane za bezpieczne dla większości ludzi. Wiele zależy od formy podania oraz ilości przyjmowanej na dzień. Jeżeli będziemy stosować się do zalecanych dawek, nie powinny wystąpić żadne skutki uboczne.
Czarnuszkę możemy również spożywać w połączeniu z innymi lekami, zarówno naturalnymi, jak i farmaceutykami.
U niektórych osób mogą jednak pojawić się pewne odczyny niepożądane, jak reakcje alergiczne, które zdarzają się między innymi przy nałożeniu na skórę. Należy pamiętać, że spożywanie czarnuszki w większych dawkach niż zalecane nie zwiększa skuteczności, a może wywołać pewne działania niepożądane. Z tego względu nie jest zalecane przekraczanie maksymalnej dawki, która wynosi trzy łyżeczki (15 g nasion lub 15 ml oleju).
Czy można przedawkować czarnuszkę?
Nie wykonano jeszcze specyficznych badań dotyczących przedawkowania nasion czarnuszki. Należy jednak pamiętać, że czarnuszka, podobnie jak wiele innych suplementów, spożywana w nadmiarze, może wywołać pewne skutki uboczne. Z tego względu przy wprowadzaniu do diety oraz spożywaniu czarnuszki należy zachować ostrożność i trzymać się zalecanych przez dietetyków dawek.
Czarnuszka może oddziaływać z innymi lekami, zarówno naturalnymi, jak i konwencjonalnymi, dlatego przed zastosowaniem, w przypadku istniejących schorzeń lub terapii, należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.
Kiedy należy zachować ostrożność przy spożywaniu czarnuszki? Środki ostrożności i przeciwwskazania.
Czarnuszka jest popularnym suplementem, jednak istnieją pewne sytuacje, w których jej spożywanie może nie być wskazane:
Ciąża i karmienie piersią: W małych ilościach czarnuszka jest bezpieczna, ale większe dawki lecznicze mogą wywoływać działania niepożądane. Czarny kminek może wpływać na skurcze macicy. Ta sama sytuacja dotyczy okresu karmienia piersią. Każde włączenie czarnuszki do diety w tym okresie warto skonsultować z lekarzem prowadzącym.
Dzieci: Czarnuszka jest rekomendowana do spożycia dla dzieci w odpowiednich, przeznaczonych dawkach. Dotyczy to zarówno czarnuszki w wersji surowej, jak i oleju. Ogólnie rzecz biorąc, przyczynia się ona do wzmocnienia odporności. Nie należy jednak podawać czarnuszki ani oleju, ale surową ziarnkę dzieciom poniżej 12 miesiąca życia.
Zaburzenia krzepnięcia krwi: Czarnuszka może spowalniać krzepnięcie krwi i zwiększać ryzyko krwawienia.
Cukrzyca: Może obniżać poziom cukru we krwi, dlatego osoby z cukrzycą powinny uważnie monitorować jego poziom.
Niskie ciśnienie krwi: Spożywanie czarnuszki może prowadzić do dalszego obniżenia ciśnienia krwi.
Operacje chirurgiczne: Z powodu wpływu na krzepnięcie krwi i poziom cukru, należy przerwać stosowanie czarnuszki co najmniej dwa tygodnie przed planowanym zabiegiem.