Cząber górski jest ziołem stosowanym w kuchni głównie do przyprawiania tłustych mięs. Roślina ta ma również właściwości lecznicze. Dlaczego warto stosować cząber?
Cząber – co to za roślina?
Cząber jest ziołem używanym od tysięcy lat, aby wzmocnić smak potraw, używany był jako prekursor pieprzu czarnego. W starożytnym Rzymie cząber nazywany był również „ziołem miłości” i stosowany do był do produkcji eliksirów i afrodyzjaków. Obecnie bardzo powszechne jest stosowanie tego zioła w kuchni niemieckiej
Cząber górski zwany również jako cząber zimowy jest drugą pod względem popularności odmianą cząbru. Cząber (Satureja montana L.) należy do rodziny jasnotowatych. Jest byliną wieloletnią i dziko rosnącą.
Cechą charakterystyczną cząbru górskiego są ciemne liście oraz mocniejszy i bardziej intensywny smak.
Cząber górski jest rośliną dziko rosnącą głównie na zboczach wzgórz i gór w rejonie śródziemnomorskim. Zioło to, rośnie również wzdłuż suchych brzegów. Uprawiany jest w klimacie umiarkowanym.
Właściwości i wartości odżywcze cząbru górskiego
Spożywanie cząbru górskiego ma bardzo wiele korzyści dla organizmu:
Cząber górski jest bardzo bogaty w składniki mineralne: wapń, magnez, miedź, selen, potas i cynk. Zioło to jest też świetnym źródłem wit. z grupy B, wit. C oraz antyoksydantów i wolnych rodników.
- wspomaga pracę układu pokarmowego – dodawanie tego działa do potraw zapobiega wzdęciom i niestrawności. Ułatwia wydalanie gazów z organizmu;
- łagodzi problemy trawienne – stosowanie cząbru pomaga w łagodzeniu wielu problemów trawiennych m.in.: biegunki, zapalenia jelita oraz kolki.
- naturalny środek antyseptyczny – cząber ma właściwości antyseptyczne i przeciwgrzybiczne, które pomagają w leczeniu np.: ukąszeń owadów;
- łagodzi objawy przeziębienia – zioło to ma właściwości antybakteryjne, ma również bardzo dużo witaminy C oraz wolnych rodników, które są naturalnym sprzymierzeńcem organizmu w walce z wirusami;
- łagodzi ból przy stanach zapalnych stawów;
- jest naturalnym afrodyzjakiem;
- poprawia wygląd skóry twarzy – jest składnikiem maseczek ściągających. Zaleca się stosowanie naparu z suszonego górskiego cząbru do przemywania twarzy cery tłustej;
- poprawia ogólny stan zdrowia i skóry – dzięki dużej liczbie przeciwutleniaczy pomaga zapobiegać wielu chorobom.
Jak stosować cząber górski w kuchni?
Do przyprawiania potraw warto wybierać suszony cząber górski, który ma wszystkie zalety świeżego zioła i jest zawsze dostępny w sklepie.
W kuchni cząber można wykorzystać:
- do marynaty do mięs i wędlin – cząber górski jest idealnym składnikiem marynaty do mięs, nadaje mu pieprzowo- sosnowy smak. Marynaty z dodatkiem cząbru można używać m.in. mięs marynowanych do wędzenia lub do grillowania. Cząber nadaje się do przyprawiania każdego rodzaju mięsa;
- jako składnik domowej mieszanki ziół prowansalskich – ta słynna na całym świecie mieszanka ziół pochodzi z Prowansji, czyli jednego z najpiękniejszych regionów Francji. W składzie tej mieszkanki znajduje się cząber, majeranek, tymianek, rozmaryn i oregano. Zioła prowansalskie świetnie nadają się do przyprawiania mięsa oraz ryb.
- jako dodatek do oleju lub octu – cząber suszony dodany do oleju lub octu stworzy świetną przyprawę, która może być dodawana np.: do sałatek;
- jako zamiennik soli – już starożytni Rzymianie używali cząbru jako zmienniku soli w kuchni;
- jako przyprawa na stole – w Bułgarii cząber jest stosowany jako przyprawa stołowa, zawsze znajduje się na stołach obok soli i pieprzu;
- jako dodatek do farszów;
- jako dodatek do dań z fasoli, grochu, kapusty;
- do przyprawiania zup i sosów.
Napar z cząbru górskiego – właściwości i przygotowanie
Napar z cząbru górskiego jest bardzo pomocny w leczeniu przeziębienia, grypy oraz stanów zapalnych gardła, można go dosłodzić łyżeczką miodu. Napar z cząbru bez miodu jest bardzo pomocny w leczeniu biegunek lub jako pomoc w trawieniu ciężkich potraw. Napar z cząbru ma właściwości antybakteryjne, dlatego może być wykorzystywany do wykonywania okładów. Napar można wykonać ze świeżych lub suszonych liści cząbru proporcja 1 łyżka ziela na jedną szklankę wrzącej wody. Po upływie około 25 min należy przecedzić zioła.
Co można stosować w kuchni zamiast cząbru górskiego?
Cząber jest podstawowym ziołem w kuchni francuskiej. Jeśli smak cząbru nie jest odpowiedni, to można wykorzystać popularne zioła jako alternatywę:
- tymianek – ma bardzo zbliżony smak do cząbru górskiego. Zioło to ma lekko pikantny smak. Do potraw można użyć tymianku suszonego lub świeżego;
- szałwia – podobnie jak cząber ma w smaku wyczuwalne nuty sosny. Ma bardzo zbliżony smak do cząbru. Jeśli potrawa ma mieć wytrawny smak, to należy użyć świeżej szałwii;
- majeranek – jest delikatniejszy w smaku niż cząber. Ma bardzo podobne właściwości. Zioło to należy dodać w połowie gotowania.
- własna mieszanka ziół – mieszanka ziół jest świetną alternatywą. Wymieszaj 2 części tymianku (np.: 2 łyżki) z jedną częścią szałwii (1 łyżka) i szczyptą mięty. Proporcje możesz zmieniać dowolnie. Do momentu, aż uzyskasz idealną przyprawę.
Przeciwwskazania i skutki uboczne
Suszony cząber górski używany jest głównie jako przyprawa. Stosowanie go w małych ilościach nie powoduje skutków ubocznych. Stosowanie olejku z cząbru może podrażnić skórę, dlatego przed jego zastosowaniem należy go rozcieńczyć z wodą.
Nie zaleca się stosowania cząbru górskiego u kobiet w ciąży oraz karmiących piersią, ponieważ nie ma badań potwierdzających możliwość jego bezpiecznego stosowania. U kobiet w ciąży cząber może spowalniać proces krzepnięcia krwi oraz wywołać krwawienie.