Aromatyczny, orzechowy smak ziaren kolendry wzbogaci smak każdej potrawy. Przyprawa zawiera również wiele cennych składników. Działa doskonale na obniżenie cukru, kłopoty z trawieniem a także wzmacnia odporność.
Kolendra – co to za przyprawa?
Coriandrum sativum, powszechnie znana jako kolendra, to jednoroczna roślina z rodziny selerowatych, która w stanie dziki porasta obszary Azji Zachodniej i Europy Południowej, szczególnie rejon śródziemnomorski. Roślina osiąga wysokość średnio 60 cm. Na pierwszy rzut oka jej liście przypominają pietruszkę. Kolendra ma małe białe lub różowe kwiaty. Powstają z nich kuliste, prążkowane, żółtawobrązowe owoce o średnicy 3 mm, które bardzo często nazywane są ziarnami kolendry.
W kuchni zazwyczaj wykorzystywane są liście kolendry, czyli natka oraz owoce (ziarna) w postaci mielonej.
Jak wynika z danych archeologicznych, kolendra była już stosowana w epoce neolitu przez Izraelitów. W drugim tysiącleciu p.n.e. z jej właściwości korzystali na pewno starożytni Grecy a po nich Rzymianie. Stosowana była jako środek wspomagający trawienie od tysięcy lat. Chińczycy wierzyli, że przeciwdziała zatruciom pokarmowym. Wzmianki o kolendrze znajdziemy w starożytnych papirusach egipskich, Starym Testamencie i pismach greckiego lekarza Hipokratesa. Do Europy północno-zachodniej trafiła w czasie rzymskich podbojów, za sprawą armii rzymskiej, która wykorzystywała kolendrę do konserwowania mięs.
Obecnie największymi producentami kolendry są Indie i Maroko. Z Indii pochodzi blisko 80% światowej produkcji nasion kolendry.
Ta przeprawa również produkowana jest w Kanadzie, Chinach, Rumunii, Pakistanie i na mniejszą skalę w krajach Europy Wschodniej, w tym w Polsce.
Świeża kolendra vs ziarna kolendry
Jak pisaliśmy wcześniej, kolendra może występować w dwóch wersjach: jako świeże liście kolendry i jako nasiona kolendry. W języku angielskim te dwa warianty kolendry mają odmienne nazwy: świeża kolendra, liście to cilantro a owoce, ziarna kolendry to coriander. Natka kolendry jest czasami nazywana „liśćmi kolendry” lub „chińską pietruszką”.
Warto zwracać uwagę, jaki wariant kolendry jest wymagany w przepisie, ponieważ ma to istotnym wpływ na końcowy smak potrawy.
Podczas gdy liściasta kolendra nadaje potrawom jasny, nieco cytrusowy smak, nasiona kolendry są ciepłe, słodkie i orzechowe.
Ziarna kolendry – jakie mają właściwości?
Ziarna kolendry dodają potrawom wyjątkowego aromatu i wielu cennych składników odżywczych. Owoce tej rośliny wyróżniają się wysoką zawartością przeciwutleniaczy, błonnika pokarmowego, witamina C, B, a także składników mineralnych jak miedź, potas, mangan, magnez, wapń, żelazo i cynk. Zapach zawdzięczają obecności olejków eterycznych i przeciwutleniaczy, w tym linalolu, kwasu linolowego, terpenu, alfa-pinenu i kwasu oleinowego. Jakie korzyści dla naszego organizmu wynikają z jedzenia nasion kolendry?
1. Wspomaga pracę układu pokarmowego
Ziarna kolendry korzystnie wpływają na działanie naszego układu pokarmowego. Jak wynika z przeprowadzonych badań, kolendra działa jak środek przeciwskurczowy, który pomaga rozluźnić skurczone mięśnie przewodu pokarmowego. Z tego powodu przypraw jest zalecana, przy IBS (zespole jelita drażliwego) i innych problematycznych dolegliwościach jelitowych.
Przeciwutleniacze i błonnik pokarmowy zawarte w nasionach wspomagają zdrową pracę wątroby i ułatwiają wypróżnianie. Nasiona stymulują również wytwarzanie soków pomagających w procesie trawienia.
2. Normalizuje poziom cholesterolu
Badania pokazują, że dodatek kolendry do diety może pomóc w obniżaniu poziom złego cholesterolu i zrównoważyć poziom cholesterolu LDL i HDL. Kolendryna zawarta w nasionach, to związek kontrolujący proces trawienia lipidów poprzez obniżenie poziomu cholesterolu.
3. Wspomaga leczenie cukrzycy
Jak wynika z opublikowanych w The British Journal of Nutrition badań, ekstrakty z nasion kolendry zawierają pewne związki, które pomagają walczyć z hiperglikemią. Związki te wspomagają wydzielanie insuliny, dzięki temu utrzymują poziom glukozy na właściwym poziomie.
4. Pomaga w problemach menstruacyjnych
Spożywanie nasion kolendry pomaga w regulowaniu prawidłowego funkcjonowania gruczołów dokrewnych i hormonów odpowiedzialnych za cykle miesiączkowe. To przyprawa, którą powinny włączyć do swojego menu szczególnie kobiety, które cierpię na skurcze, wzdęcia, obfite i bolesne miesiączki. Związki zawarte w nasionach wpływają na zmniejszenie tych dolegliwości, a także na wyregulowanie cykli.
5. Wzmacnia włosy
Wielu zainteresuje również fakt, że dodawanie kolendry do potraw ma pozytywny wpływ na zdrowie włosów. Jak się okazuje, nasiona kolendry zapobiegają wypadaniu włosów i pobudzają cebulki do rozwoju nowych. Wzmacniają mieszki włosowe i inicjują dalszy rozwój, w ten sposób kontrolując problemy z wypadaniem włosów.
6. Wspiera odporność
Nasiona kolendry są bogatym źródłem przeciwutleniaczy w tym witaminy C. Z tego powodu jedzenie potrawa z kolendrą wzmacnia odporność naszego organizmu i sprawia, że jesteśmy mniej narażeni na sezonowe przeziębienie i grypę.
Ziarna kolendry – do czego używać?
Subtelny słodko-kwaśny profil smakowy świeżej kolendry nadaje się zarówno do dań słodkich, jak i pikantnych.
Ziarna kolendry możemy stosować zarówno w całości jak i w wersji mielonej.
Całe ziarna kolendry najczęściej stosowane są do marynowania i dodawane do przecierów mięsnych. Można nimi posypać wierzch chleba. Całe nasiona kolendry można również wrzucić podobnie jak ziele angielskie do duszonych i pieczonych warzyw i ziemniaków czy zup (szczególnie dobrze komponują się z soczewicą i marchewką). W niektórych azjatyckich krajach prażone nasiona kolendry są spożywane jako przekąska.
W Europie Środkowej i Rosji nasiona kolendry są niekiedy wykorzystywane również jako dodatek do chleba żytniego jako substytut kminku.
Porada: Aby naprawdę uwolnić ich smak, przed użyciem upraż nasiona na średnim ogniu, aż zaczną pachnieć.
Znacznie częściej w kuchni wykorzystywane jest kolendra mielona. To podstawowy składnik we wszelkiego rodzaju potrawach kuchnia indyjskiej, a także w wielu daniach z kuchni azjatyckiej. W Indiach nasiona kolendry są mielone w postaci proszku, który jest używany do sosów chutney, marynat, gulaszu, marynat, curry i kiełbas. Kolendra to również powszechny składnik afrykańskich mieszanek przypraw, takich jak etiopska berbere i egipska dukkah,
Nasion kolendry warto stosować w gulaszach, jako przypraw do mięs, kiełbas, a także dodatek do pieczonych czy smażonych warzyw.
Jak uprażyć nasiona kolendry?
Nasiona kolendry smakują znacznie lepiej, gdy wcześniej je prażymy. Aby uprażyć nasiona kolendry:
- Rozgrzej suchą patelnię (nie dodawaj oleju!).
- Wrzuć nasiona i praż je na średnim ogniu, ciągle mieszając.
- Nasiona są gotowe, gdy uwolni się ciepły aromat.
- Zdejmij nasiona z patelni i ostudzi.
W ten sposób uprażone nasiona możesz następnie wykorzystać w całości lub pokruszyć, lub zmielić.
Jak zmielić nasiona kolendry?
Aby przyprawa miała intensywniejszy smak, najlepiej kupować całe nasiona kolendry i zmielić je przed dodaniem do potrawy. Dobrym pomysłem jest wcześniejsze prażenie ziaren, aby wydobyły jeszcze więcej swojego aromatu. Po podpieczeniu ziaren i ostudzeniu użyj młynka do kawy, aby uzyskać zmieloną kolendrę.
Czym można zastąpić ziarna kolendry?
Wyraźny profil smakowy kolendry sprawia, że trudno ją zastąpić. Niemniej jednak istnieje kilka przypraw, które w ostateczności można wykorzystać w przepisie zamiast kolendry.
- Kminek. Popularny i powszechny w użyciu kminek ma ciepły, orzechowy, korzenny smak, który przypomina ziemiste tony kolendry.
- Garam masala. Kolendra jest jednym ze składników garam masala, ta mieszanka przypraw może uzupełnić zwykłą kolendrę.
- Curry. Podobnie jak garam masala, curry w proszku zawiera mieszankę przypraw i często zawiera kolendrę.
- Kumin. Choć nieco inny w smaku, kminek ma ciepły, orzechowy, korzenny smak, który przypomina ziemiste tony kolendry. Kumin może być stosowany jako zamiennik kolendry w stosunku jeden do jednego.