Na polski rynek importowane są orzechy brazylijskie pochodzące m.in. z Brazylii, Peru i Boliwi. Czym różnią się orzechy brazylijskie z Brazylii od tych importowanych z Peru czy Boliwii?
Orzechy brazylijskie rosną na drzewie zwanym orzesznicą wyniosłą. Jako dzika roślina występuje ona w lasach tropikalnych Amazonii, przede wszystkim w Boliwii, Brazylii, Peru oraz Wenezueli, Gujanie, Surinamie i Kolumbii.
Orzechy brazylijskie mają gładką konsystencję, która wynika z wysokiej zawartości tłuszczy. Można je jeść bezpośrednio z opakowania, są bowiem już obrane z łupinki. Najczęściej wykorzystuje się je właśnie jako przekąskę. Inne możliwości zastosowania to: śniadania (musli), sałatki dodatek do ciast czy deserów.
Orzechy brazylijskie a selen
Podstawowym pierwiastkiem, dla którego zalecane jest spożywanie orzechów brazylijskich, jest selen. Prawidłowe stężenie tego składnika w organizmie zmniejsza ryzyko chorób tarczycy (jest niezbędny do prawidłowych przemian hormonów tarczycy) oraz układu sercowo-naczyniowego. Dodatkowo selen jest ważny z uwagi na płodność męską. Selen korzystnie wpływa też na stan włosów i paznokci. Coraz powszechniej mówi się to tym, że selen jest skutecznym środkiem w terapii chorób autoimmunologicznych tarczycy.
Standardowa dobowa dawka selenu to 55 mcg w przypadku kobiet i 70 mcg dla mężczyzn. W diecie Polaków w większości występują niedobory selenu, ponieważ niewielki jest jego poziom w naszej glebie (ustalono, że dotyczy to nawet 95% populacji). Czy orzechy brazylijskie są w stanie uzupełnić te niedobory?
Uznaje się, że w jednym orzechu brazylijskim znajduje się ok. 96 mcg selenu. Dane te pochodzą z bazy składników odżywczych USDA. Jest to średnia wartość, którą określa się na podstawie próbek orzechów brazylijskich zakupionych w USA. Jednakże takie wartości średnie mogą ujawniać dużą zmienność w przypadku naturalnych produktów spożywczych.
Dlaczego w orzechach brazylijskich jest wysoka zawartość selenu?
Wysoka zawartość selenu w orzechach brazylijskich wynika głównie ze specyficznych warunków glebowych w niektórych częściach Ameryki Południowej. Okazuje się, że na wybranych obszarach Amazonii gleba jest uboga w siarkę — pierwiastek, który jest niezbędny do stworzenia aminokwasów metioniny i cysteiny. W związku na podobieństwo chemiczne między selenem a siarką rośliny orzesznica brazylijska pobiera z gleby selen zamiast siarki. W ten sposób tworzone są aminokwasy o podobnych funkcjach — selenometionina i selenocysteina, które zastępują metioninę i cysteinę w białkach. [1]
Od czego zależy stężenie selenu w orzechach brazylijskich?
Orzechy brazylijskie 1kg kupujemy przede wszystkim ze względu na wysoką zawartość selenu. W porównaniu do innych orzechów, orzechy brazylijskie zawierają najwyższe stężenie tego niezbędnego pierwiastka śladowego w powszechnie spożywanej żywności.
Tak wygląda to w teorii. A w praktyce? W rzeczywistości nie wszystkie orzechy brazylijskie zawierają tak wysokie dawki selenu, o których czytamy w podręcznikach. Stwierdzono, że stężenie selenu w orzechach brazylijskich jest różne.
Ilość selenu w orzechach zależy od stężenia selenu w glebie i zdolności drzewa do wchłaniania z niej tego pierwiastka.
Może to zależeć od wielu czynników, w tym od chemicznej formy selenu w różnych glebach amazońskich, intensywności deszczu, genetyki drzewa, a nawet od położenia orzecha na roślinie.
Istnieje interesująca różnica w zawartości selenu w orzechach brazylijskich zbieranych w różnych regionach geograficznych Brazylii i orzechach pochodzących z krajów ościennych. Z badań wynika, że orzechy brazylijskie rosnące w regionach wschodniej Amazonii, ale jeszcze w Brazylii, wydają się zawierać znacznie wyższe stężenia selenu niż te rosnące w zachodnich regionach Amazonii, w tym w Peru i Boliwii. Dokładniejsze dane na temat zawartości tego pierwiastka wykazują, że wahania mogą sięgać od 8 do nawet 219 mcg w jednej sztuce. Oznacza to, że
orzechy brazylijskie importowane z Peru czy Boliwii zawierają zdecydowanie mniej cennego selenu,
ponieważ rosną na innej glebie. Zawartość selenu w tych orzechach jest o wiele mniejsza, niż w orzechach pochodzących z Brazylii.
Zawartość selenu w orzechach brazylijskich w Brazylii (wyniki badań)
Interesujące jest pod tym względem badanie przeprowadzone w styczniu 2015 roku. [2] Miało ono na celu między innymi zmierzenie poziomu selenu w próbkach orzechów pochodzących z różnych terenów zbiorów w Brazylii. W badaniu poddano próbki orzechów brazylijskich pochodzące z 4 stanów: Mato Grosso, Acre, Amazonas i Amapá.
Analizy wykazały duże dysproporcja w średnich stężeniami selenu w poszczególnych lokalizacjach. Orzechy zebrane w Amazonas (AM) i Amapá (AP) miały około 30-krotnie więcej Se niż te z Mato Grosso (MT) i Acre (AC).
Orzechy brazylijskie z Brazylii a orzechy brazylijskie z Boliwii
Na polskim rynku w większości dostępne są orzechy brazylijskie pochodzące nie z kraju, któremu zawdzięczają nazwę, ale z Boliwii lub Peru. Takie produkty, jak pisaliśmy w poprzednim akapicie, zawierają minimalne ilości selenu i z pewnością nie będą one idealnym sposobem na uzupełnienie tego pierwiastka. Wówczas trzeba by zjeść aż 20 orzechów tego typu dziennie, co nie jest dobrym pomysłem, z uwagi chociażby na ich wysoką kaloryczność. Dlatego tak ważne jest, aby przed zakupem zwrócić szczególną uwagę na kraj pochodzenia orzechów. Najlepszym wyborem będą oczywiście orzechy rzeczywiście brazylijskie (importowane z Brazylii), które kupić możesz w sklepie Go4taste.pl
Podsumowując, podstawowa i najważniejsza różnica między orzechami brazylijskimi z Brazylii a tymi importowanymi z Boliwii i Peru tkwi w zawartości selenu. Jeżeli zależy nam na wysokiej zawartości selenu w orzechach, kupujmy tylko te pochodzące z Brazylii.
Dowiedz się więcej z artykułu: Orzechy brazylijskie i ich właściwości.
Materiały źródłowe:
- Brazil Nuts as a Selenium Supplement?, https://www.zrtlab.com/blog/archive/brazil-nuts-as-a-selenium-supplement/ [dostęp 22.07.2021r]
- Are all Brazil nuts selenium-rich?, The 4th International Conference on Selenium in the Environment and Human Health, https://www.researchgate.net/publication/283346772_Are_all_Brazil_nuts_selenium-rich [dostęp 22.07.2021r]