Każdy z nas co najmniej raz doświadczył nieprzyjemnego uczucia pieczenia za mostkiem, które określane jest jako zgaga. Czym jest ta dolegliwość? W jakich sytuacjach można jej doświadczyć? Jakie są domowe sposoby na zlikwidowanie tego nieprzyjemnego uczucia? Po odpowiedzi na te wszystkie pytania zapraszamy do lektury.
Co to jest zgaga?
Zgaga jest popularną dolegliwością. Pacjenci opisują ją jako uczucie pieczenia lub palenia w okolicy zamostkowej. Najczęściej występuje po posiłku lub podczas snu. Dolegliwość ta spowodowana jest cofaniem się treści żołądkowych do przełyku – dolny zwieracz przełyku jest nadmiernie rozluźniony, co powoduje, że do przełyku przedostaje się kwas solny wywołujący uczucie pieczenia. Jeśli zgaga występuje sporadycznie, to najczęściej spowodowana jest błędami żywieniowymi lub prowadzonym stylem życia. Gdy występuje częściej, to może być objawem poważnych schorzeń np. GERD.
Diagnostyka zgagi
Zanim zastosujesz domowe sposoby na zgagę, to warto mieć 100% pewność, że jest to zgaga. Dlatego, jeśli zaobserwujesz u siebie takie dolegliwości to zgłoś się do lekarza. Do badań, które pozwalają wykluczyć lub potwierdzić występowanie tej dolegliwości zalicza się:
- gastroskopię górnego odcinka przewodu pokarmowego
- biopsję
- zdjęcie RTG z kontrastem
- manometrię przełyku (badanie obrazowe przełyku)
Kiedy domowe sposoby na zgagę zadziałają?
Domowe sposoby na zgagę są pomocne, gdy uczucie pieczenia występuje sporadycznie. Jeśli występuje częściej niż dwa razy w tygodniu lub uczucie pieczenia ma duże nasilenie, to domowe sposoby są często niewystarczające. W takiej sytuacji należy zgłosić się do lekarza w celu przeprowadzenia dalszej diagnostyki. Wówczas konieczne będzie leczenie farmakologiczne zgagi.
Najważniejszy domowy sposób – zmiana diety i trybu życia
W przypadku te przypadłości lepsza od leczenia jest profilaktyka zgagi. Jeśli chcesz zapobiegać występowaniu zgagi, to zalecamy całkowitą zmianę trybu życia. Poniżej przedstawiamy listę naszych naturalnych sposobów, które zwiększają komfort życia u osób cierpiących na zgagę.
1. Śpij na lewym boku
Ważna jest odpowiednia pozycja ciała. Przeprowadzonych badania[1] udowodniły, że spanie na lewym boku może zmniejszać występowanie zgagi aż o 71%. Zgaga może być wywołana anatomią przełyku. Spanie na lewym boku utrzymuje kwas żołądkowy z dala od dolnego zwieracza, który jest odpowiedzialny za zatrzymywanie kwasu solnego i resztek niestrawionego pokarmu.
2. Podnieś wezgłowie łóżka
Z przeprowadzonych badań wynika, że już samo podniesienie wezgłowia łóżka może znacząco zredukować GERD takie jak zgaga. [3]
3. Zjedz kolację wcześniej
Jeśli cierpisz na zgagę, to zjedz kolację co najmniej 3 h przed położeniem się spać. Ostatni duży posiłek zjedz w południe.
4. Jedz wyłącznie gotowaną lub pieczoną cebulę
Surowa cebula jest częstym „wyzwalaczem” zgagi – podrażnia wyściółkę przełyku. Jeśli lubisz cebulę, to wybierz w wersji pieczonej lub gotowanej.
Produkty dobre na zgagę:
5. Jedz mniejsze posiłki i częściej
U osób z refluksem mięsień zwany zastawką jest osłabiony i dysfunkcyjny, co powoduje przepływ kwasu do przełyku. Dlatego wiele objawów refluksu jest zaraz po posiłku. Zalecamy spożywanie mniejszych posiłków i częściej.
6. Utrzymuj prawidłową wagę
Gdy masz nadmiar tkanki tłuszczowej na brzuchu, to ciśnienie w jamie brzusznej może spowodować, że dolny zwieracz zostanie wypchnięty do góry z daleka od podpartej przepony. Taki stan nazywany jest przepukliną rozworu przełykowego. Uważany jest za główny powód GERD. Nadmiar tłuszczu na brzuchu może powodować większe prawdopodobieństwo wystąpienia GERD z powodu wysokiego ciśnienia w jamie brzusznej.
7. Przestrzegaj diety niskowęglowodanowej
Niektóre badania[3] wykazały, że przestrzeganie diety niskowęglowodanowej zmniejsza występowanie zgagi. Niektórzy naukowcy podejrzewają, że niestrawione węglowodany przyczyniają się do przerostu bakterii, a tym samym zwiększają ciśnienie w jamie brzusznej, co może to doprowadzić do odruchu kwasowego.
8. Nie pij alkoholu
Regularne spożywanie alkoholu może nasilać występowanie zgagi. Liczne badania[4] wykazały, że regularne spożywanie trunków wysokoprocentowych zwiększa objawy zgagi. Alkohol rozluźnia zwieracz, a tym samym upośledza funkcję przełyku odpowiadającą za zdolność do usuwania kwasu.
9. Nie pij za dużo kawy
Badanie[5] udowodniło, że kawa również rozluźnia tymczasowo zwieracz przełyku, co zwiększa występowanie zgagi. Jednak są to niejednoznaczne badania. Potrzebne są dalsze analizy naukowe, które potwierdzą tę teorię.
10. Ogranicz napoje gazowane
Analiza naukowa[6] udowodniła, że spożywanie napojów gazowanych zarówno tych bezalkoholowych, jak i alkoholowych zwiększa ryzyko zgagi. Może być to spowodowane obecnością dwutlenku węgla, który powoduje „bekanie”, co zwiększa wydzielanie kwasu solnego. Jedno z badań[7] wykazało, że w szczególności napoje bezalkoholowe zwiększają występowanie zgagi.
11. Nie pij soku z cytrusów
Wiele różnych soków z cytrusów (pomarańczowy i grejpfrutowy) uważa się za świetny domowy sposób na zwalczanie zgagi. Produkty te zawierają kwas askorbinowy, który spożywany w dużych ilościach powoduje niestrawność, a tym samym może podrażniać wyściółkę przełyku.
12. Unikaj mięty
Zarówno mięta pieprzowa, jak i mięta zwyczajna są składnikiem wielu herbat ziołowych oraz dodawane są do różnych produktów żywnościowych. Olejek miętowy może zmniejszać ciśnienie zwieracza przełyku, co może być bezpośrednią przyczyną zgagi. Analiza naukowa[8] udowodniła, że mentol może zwiększyć występowanie zgagi u osób chorujących na GERD.
Produkty dobre na zgagę:
13. Ogranicz produkty o wysokiej zawartości tłuszczu
Niektóre tłuste i smażone potrawy mogą również powodować zgagę. Do takich produktów zalicza się m.in. chipsy, pizza, boczek i kiełbasa. Takie pokarmy mogą przyczyniać się do zgagi i powodują uwalnianie soli żółciowych.
14. Rzuć palenie
Ślina pomaga zneutralizować kwas pochodzący z żołądka, a palenie zmniejsza ilość wydzielanej śliny. Obniża również ciśnienie w dolnym przełyku, co może zwiększać nasilenie zgagi.
15. Noś luźne ubrania
Obcisłe ubrania mogą powodować ucisk na przewód pokarmowy, co może zwiększać uczucie zgagi po posiłku.
16. Zredukuj stres
Stres bardzo często jest „wyzwalaczem” zgagi. Dlatego należy zastosować terapie, które zmniejszą uczucie stresu.
Domowe metody zwalczania zgagi
Jak zwalczyć zgagę? Jak szybko pozbyć się zgagi? Nie wszystkie poniższe sposoby wyeliminowania zgagi zadziałają, na każdego. Naturalne sposoby na zgagę można stosować wyłącznie jako uzupełnienie terapii farmakologicznej (czyli nie są stosowane samodzielnie bez konsultacji z lekarzem).
1. Żucie plastra korzenia imbiru
Imbir zawiera naturalne substancje roślinne, które łagodzą uczucie zgagi. Wspomagają również trawienie pokarmów. Ma ostry smak, który nie wszystkim odpowiada.
2. Spożywanie prażonych, niesolonych migdałów
Jedzenie prażonych niesolonych migdałów jest również świetnym sposobem na zgagę. Sposób ten polecamy zwłaszcza osobom starszym i kobietom w ciąży.
Czytaj więcej: Dlaczego migdały pomagają na zgagę?
3. Picie mleka, maślanki lub kefiru
Wypicie mleka i przetworów mlecznych może łagodzić objawy zgagi. Przy zakupie warto zwrócić uwagę na skład produktu – wybieraj wyłącznie produkty o niskiej zawartości tłuszczu bez dodatków. Tłusty nabiał może pobudzać wydzielanie soków żołądkowych.
4. Napary z ziół na zgagę
Herbatki z ziół, takich jak: rumianek, mięta, prawoślaz lekarski, rdest wielokwiatowy, kardamon malabarski, cynamonowiec, koper włoski, kminek, ostropest plamisty, glistnik jaskółcze ziele, korzeń lukrecji łagodzą objawy zgagi. Większość ziołowych leków na zgagę zawiera właśnie wyciągi z tych zió
ł.
5. Siemię lniane na zgagę
Siemię lniane zawiera wiele substancji śluzotwórczych, które chronią i nawilżają przełyk oraz jednocześnie łagodzą uczucie pieczenia. Gdy cierpisz na zgagę, to wypróbuj kleik z siemienia lnianego: 1 łyżkę siemienia wysp do szklanki zalej gorącą wodą. Odstaw na 30 minut. Po upływie tego czasu wypij (w odstępach czasowych). Zalecamy spożywanie kleiku godzinę przed posiłkiem oraz dwie godziny przed snem.
6. Jedzenie kisielu
Kisiel ma działanie ochronne na żołądek. Płynna konsystencja działa ochronnie na żołądek, nawilża i wspomaga regenerację przełyku.
7. Spożywanie łyżeczki musztardy
Jeśli nie lubisz kisielu, to na zgagę możesz zjeść 1 łyżkę musztardy (wybieraj te naturalne bez sztucznych dodatków). Produkt ten ma działanie podobne do kisielu.
8. Żucie gumy do żucia
U niektórych osób żucie gumy do żucia może łagodzić objawy zgagi. Jednak warto wybierać gumy o owocowym lub o neutralnym smaku – miętowy smak może tylko pogorszyć sytuację.
9. Picie soków z marchwi, buraka, rzodkwi lub ogórka
Jeśli lubisz świeże soki to wypróbuj picie soków z marchwi, buraka, rzodkwi lub ogórka. Świetnie łagodzą uczucie pieczenia w przełyku, a dodatkowo dostarczają cennych witamin i minerałów.
10. Picie szklanki letniej wody z dodatkiem łyżeczki octu jabłkowego
Wypicie szklanki letniej wody z łyżeczką naturalnego octu jabłkowego może obniżyć poziom kwasu żołądkowego. Dzięki temu znika uczucie pieczenia.
11. Prebiotyki
Regularne stosowanie prebiotyków łagodzi różnorodne problemy żołądkowo-jelitowe. Warto wybierać prebiotyki wyłącznie wysokiej jakości.
12. Spożywanie sucharków lub skórek od chleba
Jeśli nie masz uczulenia na gluten, to możesz na zgagę jeść sucharki lub dokładnie przeżuwać skórki od chleba. Łagodzą uczucie pieczenia
13. Wypicie herbaty imbirowej, kminkowej, z kopru włoskiego, prawoślazu lub kardamonu na noc
Łagodzą dolegliwości bólowe związane z pieczeniem. Herbatka z prawoślazu jest śluzotwórcza, dzięki temu tworzy naturalną barierę przed kwasem. Nie zaleca się spożywania herbatek ziołowych dłużej niż przez 2 tygodnie. Czytaj więcej: Jakie pić herbaty kiedy dokucza zgaga?
14. Soda oczyszczona na zgagę
Stosowanie roztworu z jednej łyżeczki sody oczyszczonej wymieszanej w szklance wody zmniejsza objawy zgagi. Jednak nie jest zbyt smaczne.
15. Banan na zgagę
Banany są owocami o niskiej kwasowości, dlatego są odpowiednie dla „wrażliwego układu pokarmowego. Zawarte w nich witaminy pomagają łagodzić objawy zgagi.
Domowe sposoby na zgagę w ciąży
Zgaga jest częstym objawem u kobiet w ciąży. Jest to związane ze zwiększonym wydzielaniem progesteronu. Ryzyko występowania zgagi wzrasta w II i III trymestrze ciąży. Kolejną przyczyną występowania zgagi u ciężarnych jest powiększająca się macica, która uciska na żołądek, co sprzyja cofaniu się treści. Jak leczyć zgagę w ciąży?
Niestety nie wszystkie powyższe sposoby są dobre dla przyszłych mam. Jeśli jesteś w ciąży, to możesz pić napar z mięty, rumianku i melisy. Bardzo pomocne okazuje się noszenie luźnych ubrań (nie uciskających brzucha).
Co pomoże na zgagę w ciąży?
Jak pozbyć się zgagi? Najlepiej jest zapobiegać jej występowaniu. Jeśli dolegliwość już się pojawiła, to warto wypróbować domowe sposoby. Gdy objawy nasilają się lub występują częściej, to należy zgłosić się do lekarza w celu poszerzenia diagnostyki.
Materiały źródłowe:
- Gastroesophageal Reflux and Body Position During Sleep, https://www.jwatch.org/na54649/2022/02/22/gastroesophageal-reflux-and-body-position-during-sleep
- [A Systematic Review of the Literature Related to Elevating the Head of the Bed for Patients With Gastroesophageal Reflux Disease: Applications in Patients After Esophageal Cancer Surgery], https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27250962/
- The effect of dietary carbohydrate on gastroesophageal reflux disease, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29339035/
- Alcohol Consumption and the Risk of Gastroesophageal Reflux Disease: A Systematic Review and Meta-analysis, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30184159/
- Effects of Coffee and Its Components on the Gastrointestinal Tract and the Brain-Gut Axis, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33383958/
- Association Between Beverage Intake and Incidence of Gastroesophageal Reflux Symptoms, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31786327/
- Alleviation of ascorbic acid-induced gastric high acidity by calcium ascorbate in vitro and in vivo, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5746510/
- The infusion of menthol into the esophagus evokes cold sensations in healthy subjects but induces heartburn in patients with gastroesophageal reflux disease (GERD), https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31022726/