Dieta antyhistaminowa: co jeść, a czego unikać?

Dieta antyhistaminowa dedykowana jest dla osób cierpiących na nietolerancję histaminy lub na niedobór enzymu DAO. Stosowanie tej diety poprawia ogólny stan zdrowia i pozwala na zminimalizowanie negatywnych objawów towarzyszących nietolerancji histaminy. Czym jest histamina? Co należy wiedzieć o diecie antyhistaminowej?

Co to jest histamina i jakie są jej funkcje?

Histamina jest aminiem, który naturalnie występuje w organizmie. Zaliczana jest do neurohormonów, które wytwarzane są z aminokwasu histydyny. Powstaje w organizmie w wyniku dekarboksylacji histydyny. Proces ten zachodzi w wielu miejscach w organizmie. Najwyższe stężenie histaminy obserwuje się w płucach, błonie śluzowej nosa i żołądka oraz skórze. Uwalniana jest przy tzw. degranulacji monocytów, czyli reakcji antygenu z przeciwciałami krwi lub w wyniku zniszczenia błony śluzowej magazynującej histaminę (np. pod wpływem zimna lub ucisku, leków pobudzających wydzielanie histaminy), co doprowadza do powstania stanu zapalnego. Histamina pełni funkcję mediatora procesów zapalnych, pobudza wydzielanie kwasów żołądkowych, pełni również rolę neuroprzekaźnika oraz mediatora procesów alergicznych. Między nietolerancją histaminy, a alergią jest bardzo duża różnica. Objawy alergii wywoływane są przez histaminę znajdującą się wewnątrz organizmu, a objawy nietolerancji histaminy spowodowane są przez histaminę dostarczaną z zewnątrz. W obu przypadkach efekty są identyczne, dlatego mylone są ze sobą.  

Regulacja wysokości stężenia histaminy odbywa się za pomocą dwóch enzymów diaminooksydazie (DAO) i N-metylotransferazie histaminowej. Enzym DAO wychwytuje histaminę z pożywienia. Największa jego aktywność jest w jelicie cienkim, okrężnicy i nerkach.

Czynnikami wpływającymi na poziom histaminy w organizmie są:

• bodźce termiczne, np. zbyt wysoka lub niska temperatura, promieniowanie słoneczne;
• niektóre leki;
• wysiłek fizyczny
• stres
• choroby zapalne jelit
• alkohol,
• jad owadów, np. komarów;
• alergeny pokarmowe;
• wirusy, bakterie, grzyby i toksyny.

Nietolerancja histaminy – co to jest?

Najczęstszą przyczyną nietolerancji histaminy jest niedobór lub brak enzymu diaminooksydazy (DAO). Może również występować w sytuacji, gdy z pożywieniem dostarczana jest duża ilość histaminy, której enzym DAO nie jest w stanie rozłożyć. Do zdiagnozowania nietolerancji histaminy wykonuje się badanie stężenia DAO i histaminy – oba z surowicy.  Gdy wynikach badań wyjdzie nietolerancja histaminy, to niezbędne jest wprowadzenie odpowiedniej diety oraz zastosowanie probiotykoterapii (zmniejszenia przepuszczalności jelit).

Objawy nietolerancji histaminy przypominają reakcje alergiczne. Najpopularniejszymi z nich są:

• biegunka
• ból głowy
• obrzęk twarzy (najczęściej powiek)
• wysypka ze stresu, czy po ataku lęku
• pokrzywka
• arytmia

Nietolerancja histaminy występuje u około 1% populacji. Najczęściej dolegliwość ta dotyka osób chorujących na SIBO oraz cierpiących na niedobory witamin: B6, C i minerałów: miedzi i cynku.

Dlaczego dieta antyhistaminowa jest ważna dla osób z nadmierną reaktywnością histaminy?

Dieta antyhistaminowa jest podstawową metodą leczenia dla osób cierpiących na nadmierną reaktywność histaminy, która występuje niemal we wszystkich produktach żywnościowych w mniejszej lub w większej ilości. Aby wyciszyć nadmierną reaktywność histaminy, niezbędne jest odstawienie produktów zawierających ją w dużej ilości na minimum 3 tygodnie.

Czym jest dieta antyhistaminowa?

Dieta antyhistaminowa zwana również dietą niskohistaminową jest sposobem żywienia, w którym zostają ograniczone, a nawet wyeliminowane produkty zawierające histaminę. Stosowana jest najczęściej w przypadkach łagodzenia objawów nietolerancji histaminy.

Zasady diety antyhistaminowej

Dieta antyhistaminowa stosowana jest do zmniejszenia objawów związanych z nadmierną reaktywnością histaminy. Polega głównie na ograniczeniu lub wyeliminowaniu z jadłospisu produktów, które zawierają dużą ilość histaminy lub wspomagają jej wydzielanie. W diecie antyhistaminowej powinny dominować produkty jak najmniej przetworzone oraz świeże warzywa i owoce (z wyjątkiem tych, które zawierają dużo histaminy), pełnoziarniste produkty zbożowe, nabiał. Zarówno białe mięso, jak i ryby powinny być ze sprawdzonych źródeł, np. bezpośrednio od gospodarza. Potrawy na diecie antyhistaminowej muszą być przygotowane na parze lub w lekko osolonej wodzie. Pieczenie może odbywać się w folii lub pergaminie. Nie wolno smażyć na tłuszczu.

Najczęściej nietolerancji histaminy towarzyszą również inne choroby, które należy wziąć pod uwagę podczas układania jadłospisu. Bardzo często nadmiernej reaktywnością histaminy towarzyszy nietolerancja laktozy i celiakia.

Produkty dozwolone

Na diecie antyhistaminowej zaleca się spożywanie produktów takich jak:

• ryż
• ziemniaki
• kukurydza
• pieczywo żytnie
• jaja
• komosa ryżowa, amarantus, płatki owsiane i kasza gryczana
• twaróg, maślanka
• świeże ryby
• białe mięso: królik, kurczak, indyk, dziczyzna
• warzywa oprócz bakłażanów, szpinaku i pomidorów
• owce: czarne jagody, wiśnie, porzeczki, brzoskwinie, melon i mango
• przetwory warzywne w słoikach
• kawa
• zdrowe tłuszcze roślinne – olej rzepakowy i oliwa z oliwek
• woda mineralna średniozmineralizowana

Produkty zabronione

Na diecie antyhistaminowej nie wolno jeść produktów takich jak:

• mąka pszenna oraz wyroby piekarnicze i cukiernicze na jej bazie
• sery – pleśniowe, topione oraz twarde i półtwarde
• jogurty, kwaśne mleko i śmietana
• przeciery pomidorowe i ketchup
• konserwy mięsne i rybne
• dania gotowe
• słodycze
• alkohol
• herbata
• warzywa kiszone i konserwowe
• ryby (zwłaszcza marynowane i wędzone) oraz owoce morza
• niektóre owoce takie jak jagody, truskawki, cytrusy, czereśnie, awokado, śliwki i winogrona
• owoce suszone kandyzowane i w syropach
• słodycze i słodkie przekąski
• soki warzywne
• ocet i produkty go zawierające, np. musztarda, majonez
• czerwone mięso i produkty z niego wykonane
• grzyby
• niektóre przyprawy
• produkty zawierające tłuszcze trans

Korzyści wynikające z diety antyhistaminowej

Restrykcyjne przestrzeganie diety antyhistaminowej ma wiele korzyści dla zdrowia:

Zmniejszenie objawów nadmiernego uwalniania histaminy – ustąpienie objawów następuje już po 3 tygodniach przestrzegania restrykcyjnej diety.

Zmniejszenie ryzyka wystąpienia reakcji alergicznych, ponieważ pełni funkcję mediatora prozapalnego we wczesnej i późnej fazie odczynu. W natychmiastowej reakcji alergicznej bardzo dużą rolę odgrywa proces aktywacji receptora H1.

Poprawa ogólnego stanu zdrowia i pozbycie się uciążliwych dolegliwości. Podczas stosowania diety antyhistaminowej musisz dać swojemu organizmowi czas na regenerację.

Przykładowy jadłospis na diecie antyhistaminowej

Największą trudnością w układaniu jadłospisów na diecie histaminowej jest to, że trzeba dostarczyć do organizmu niezbędną ilość białka, a to właśnie te produkty są największym zagrożeniem.

Stosując dietę antyhistaminową, zalecamy samoobserwację stanu skóry, zdrowia i ogólnego samopoczucia, ponieważ może okazać się, że produkty dozwolone będą źle tolerowane. Wszystko zależy od tego, jaka ilość histaminy jest szkodliwa dla organizmu. Dieta antyhistaminowa jest zdrową alternatywą dla leków histaminowych, które tylko maskują objawy, lecz nie leczą.