Wzdęcia to powszechny, ale często wstydliwy problem, z którym boryka się wielu Polaków. Powstają na skutek nadmiernego gromadzenia się gazów w przewodzie pokarmowym, co może być wynikiem złych nawyków żywieniowych, stresu lub problemów trawiennych. Na szczęście istnieją naturalne metody, które mogą przynieść ulgę – jedną z nich są ziołowe herbaty. Oto 15 herbat, które pomogą złagodzić wzdęcia i poprawić komfort trawienny.
- Artykuł został zaktualizowany i rozbudowany o nowe treści i autorskie zdjęcia 09.08.2024 r
Wzdęcia częsty problem
Wzdęcia są spowodowane nadmiernym nagromadzeniem się gazów w organizmie. Połknięte powietrze w czasie jedzenia lub picia może przebywać przez jakiś czas w żołądku i jest uwalniane przez odbijanie. Wzdęcia występują, jeśli powietrze zostanie zatrzymane w okrężnicy lub w jelicie cienkim.
Wzdęcia mogą występować z powodu problemów z ruchowością jelit lub z zaburzeniami wynikającymi z nadwrażliwości nerwów żołądkowo- jelitowych. Gazy występują naturalnie w jelitach. Ich występowanie jest spowodowane połknięciem powietrza w czasie mówienia, jedzenia lub picia albo z powodu fermentacji wywołanych przez bakterie występujące w jelitach.
Gazy w jelitach mają objętość do około 200 ml, a całkowita ilość wydalanych gazów przez osobę dorosłą to około 600 ml dziennie. Zdrowa osoba wypuszcza gazy do 24 razy dziennie.
Zwiększona ilość wydzielanych gazów może wystąpić z kilku powodów:
- Stres. Stres i problemy natury psychologicznej są jednym z najczęstszych powodów wzdęć. Wzrost poziomu kortyzolu (hormon stresu) może powodować wzdęcia.
- Niektóre produkty i dania. Niektóre produkty i dania mogą wywoływać wzdęcia. Do najpopularniejszych produktów wywołujących wzdęcia należą: banany, fasola, kapusta, czosnek, cebula i nabiał.
- Niektóre bakterie. Wzdęcia mogą być również wywołane przez bakterie w jelicie cienkim.
- Zaburzenia hormonalne. Jednym z powodów wzdęć są zaburzenia hormonalne spowodowane np. dysfunkcją tarczycy, zaburzeniami wywołanymi PMS.
- Zakłócenia trawienia. Badania[1] wykazały, że wzdęcia mogą być również spowodowane problemami z żołądkiem. Gdy pokarmy nie są przez niego właściwie strawione, to mogą powodować wzdęcia.
Herbaty, które pomogą na wzdęcia
1. Herbata rumiankowa
Herbata rumiankowa jest jedną z najpopularniejszych na wzdęcia. Z badań prowadzonych wynika, że rumianek (Chamomilla recutita) ma potencjalne działanie terapeutyczne na wzdęcia oraz problemy żołądkowo-jelitowe. Specjaliści sugerują, że rumianek skutecznie łagodzi objawy zespołu jelita drażliwego, w tym wzdęcia, bóle brzucha oraz problemy z wypróżnianiem, dzięki swoim właściwościom przeciwskurczowym i przeciwzapalnym, które są przypisywane obecności związków flawonoidowych, takich jak chamazulen i bisabolol. Rumianek pomaga też zwiększyć wydzielanie soków trawiennych, usprawniające pracę układu pokarmowego.
Badania wykazały, że herbata rumiankowa może zapobiegać infekcjom wywołanym przez Helicobacter pylori, które mogą być przyczyną wzdęć[2][3].
2.Herbata z mniszka lekarskiego
Herbata z mniszka lekarskiego (Taraxacum officinale) ma potencjalne działanie na zmniejszenie wzdęć, co można przypisać jej bogatym właściwościom ochronnym wobec układu pokarmowego. Mniszek lekarski, znany ze swoich licznych zastosowań w medycynie ludowej, zawiera szereg bioaktywnych związków, takich jak taraksasterol, kwas chlorogenowy, inulina, luteolina oraz różnorodne polisacharydy, które wykazują działanie przeciwzapalne, przeciwutleniające i immunomodulujące.
W szczególności, obecność inuliny, naturalnego prebiotyku, sprzyja rozwojowi korzystnych bakterii w jelitach, co może poprawiać trawienie i redukować objawy wzdęć. Ponadto, substancje zawarte w mniszku mogą wspierać zdrowie jelit poprzez łagodzenie stanów zapalnych oraz wspomaganie regeneracji śluzówki przewodu pokarmowego. Dzięki temu regularne spożywanie herbaty z mniszka lekarskiego może przyczynić się do złagodzenia wzdęć, poprawy komfortu trawiennego i ogólnej kondycji układu pokarmowego.
3. Herbata z kopru włoskiego
Herbata z kopru włoskiego od lat stosowana jest na gazy i wzdęcia u niemowląt. Ma łagodny, lekko słodki smak. Ma działanie rozkurczowe, przeciwzapalne i antyoksydacyjne. Zawiera również błonnik pokarmowy, który łagodzi występowanie gazów.
Herbata z kopru włoskiego ma działanie przeciwzapalne. Pomaga łagodzić obrzęk, podrażnienie jelit i poprawia trawienie. Rozluźnia również mięśnie jelit, dzięki temu łagodzi wydzielanie gazów.
4. Herbata imbirowa
Herbata imbirowa ma ostry, a zarazem pikantny smak.
Herbata z imbiru może potencjalnie wpływać na zmniejszenie wzdęć dzięki swoim licznym właściwościom gastroprotekcyjnym, które wynikają z bogatego składu bioaktywnych związków, takich jak gingerol i shogaol. Imbir od dawna jest stosowany w medycynie tradycyjnej do łagodzenia różnych dolegliwości żołądkowo-jelitowych, w tym dyspepsji, nudności, wymiotów i wzdęć. Współczesne badania kliniczne potwierdzają, że imbir może przyczyniać się do poprawy motoryki przewodu pokarmowego, co skutkuje szybszym opróżnianiem żołądka oraz zmniejszeniem uczucia pełności i napięcia w brzuchu [4][5].
Imbir działa również przeciwskurczowo, co pomaga w łagodzeniu skurczów jelit, które mogą prowadzić do wzdęć. Dzięki temu herbata z imbiru może być skutecznym środkiem na zmniejszenie wzdęć, poprawiając jednocześnie ogólny komfort trawienny.
5.Herbata z melisy
Herbata z melisy ma lekko cytrusowy smak.
Melisa, znana również jako „cytrynowy balsam”, jest tradycyjnie stosowana w Europie jako środek na łagodzenie objawów stresu, wspomaganie snu oraz w leczeniu łagodnych problemów trawiennych, takich jak uczucie pełności i wzdęcia. Bogata w olejki eteryczne oraz związki fenolowe, melisa działa rozkurczowo na mięśnie gładkie jelit, co może pomóc w redukcji gazów i łagodzeniu uczucia napięcia w brzuchu.
Herbata z melisy jest często stosowana w leczeniu objawów takich jak spowolnione trawienie i nadmierne gazy, co znajduje odzwierciedlenie w jej długiej historii użycia w medycynie ludowej i ziołolecznictwie. Regularne spożywanie herbaty z melisy może przynieść ulgę w przypadku wzdęć, poprawiając komfort trawienny oraz wspomagając ogólną pracę układu pokarmowego [6][7].
6. Matcha
Matcha jest proszkiem z zielonej herbaty. Ma głęboki ziemisty smak. Zawiera niewielkie ilości kofeiny. Jest świetnym źródłem przeciwutleniaczy, które przyspieszają metabolizm. Badania wykazały również, że Matcha wspomaga pracę układu pokarmowego i redukuje gazy [8].
7. Zielona herbata
Zielona herbata znana jest na całym świecie. Jej składniki aktywne mają wiele prozdrowotnych właściwości. Są wśród nich przeciwutleniacze i katechiny. Substancje te korzystnie łagodzą wzdęcia. Katechina działa kojąco na przewód pokarmowy.
8. Herbata miętowa
Herbata ma orzeźwiający smak. Odświeża oddech i łagodzi problemy trawienne. Zawiera mentol (alkoholowy związek chemiczny), który rozluźnia przewód pokarmowy i łagodzi wzdęcia. Właściwości herbaty miętowej zostało potwierdzone przez WHO w jednej z publikacji[9].
9.Herbata z kurkumą
Kurkuma ma ostry, gorzki smak.
Herbata z kurkumą może mieć potencjalny wpływ na zmniejszenie wzdęć, zwłaszcza w kontekście zespołu jelita drażliwego (IBS), dzięki swoim właściwościom przeciwzapalnym i antyoksydacyjnym. Kurkuma, a zwłaszcza jej aktywny składnik – kurkumina, jest znana z łagodzenia objawów związanych z zaburzeniami trawienia, w tym wzdęciami, bólem brzucha i dyskomfortem jelitowym.
Badania wykazały, że kurkumina może łagodzić objawy IBS, w tym wzdęcia, poprzez redukcję stanów zapalnych w jelitach i regulację motoryki jelit. Mechanizmy działania kurkuminy obejmują modulowanie aktywności enzymów związanych ze stresem oksydacyjnym oraz hamowanie procesów zapalnych, co prowadzi do zmniejszenia napięcia i bólu w jelitach.
Dzięki swoim właściwościom regularne spożywanie herbaty z kurkumą może przynieść ulgę osobom cierpiącym na wzdęcia, szczególnie jeśli są one związane z zaburzeniami czynnościowymi jelit, takimi jak IBS [10].
10. Herbata z piołunu
Piołun to zioło o charakterystycznym, gorzkim smaku, od wieków stosowane w leczeniu problemów trawiennych. Badania wykazały, że napar z piołunu skutecznie redukuje wzdęcia i pomaga pozbyć się uczucia ciężkości w żołądku. Ponadto, jego właściwości przyczyniają się do usuwania nadmiaru gazów z jelit, co znacząco poprawia komfort trawienia.
11. Herbata z korzenia arcydzięgla
Korzeń arcydzięgla to kolejne zioło o gorzkim smaku, które może wspierać zdrowie układu pokarmowego. Badania laboratoryjne i eksperymenty na zwierzętach sugerują, że arcydzięgiel może skutecznie złagodzić zaparcia, które często prowadzą do wzdęć. Goryczka zawarta w tym ziole stymuluje produkcję soków trawiennych, co poprawia proces trawienia i redukuje dyskomfort jelitowy [13][14].
12. Herbata cytrynowa
Skórka cytrynowa jest bogata w di-limonen, związek, który wykazuje właściwości łagodzące zaburzenia żołądkowe, w tym wzdęcia. Herbata z cytryną nie tylko orzeźwia, ale także wspomaga trawienie, pomagając w naturalny sposób pozbyć się nadmiaru gazów.
13. Herbata z senesu
Senes, znany ze swoich właściwości przeczyszczających, zawiera antrachinony – związki, które stymulują produkcję żółci i łagodzą zaburzenia żołądkowo-jelitowe. Regularne picie herbaty z senesu może skutecznie wspomóc trawienie i zmniejszyć wzdęcia, co sprawia, że jest to popularny wybór wśród osób zmagających się z dolegliwościami trawiennymi.
14. Napar z kminku
Kminek, znany ze swoich właściwości leczniczych, jest często stosowany w celu poprawy trawienia i redukcji wzdęć. Badania potwierdzają, że napar z kminku pomaga w łagodzeniu gazów żołądkowych i stymuluje produkcję enzymów trawiennych, co przyczynia się do ogólnej poprawy zdrowia układu pokarmowego.
Składniki:
- łyżka nasion kminku (do kupienia tutaj)
Przygotowanie:
- Nasiona kminku rozetrzyj w moździerzu.
- Zalej szklanką gorącej wody (nie wrzątek!).
- Po 15 minutach odcedź.
Napar w kminku pij po każdym ciężkostrawnym posiłku.
15. Herbata z cynamonem
Cynamon, znany i ceniony na całym świecie, to nie tylko aromatyczna przyprawa, ale także potężne wsparcie dla zdrowia. Jego właściwości przeciwzapalne i przeciwdrobnoustrojowe są kluczowe w zwalczaniu szkodliwych bakterii, które mogą powodować problemy trawienne.
Herbata z cynamonem wspomaga trawienie, stymulując produkcję enzymów trawiennych, co przyczynia się do lepszego przyswajania składników odżywczych. Dodatkowo, cynamon ma zdolność do zmniejszania stanów zapalnych w układzie pokarmowym, co może znacząco łagodzić objawy wzdęć i gazów. Regularne spożywanie herbaty z cynamonem może pomóc w utrzymaniu zdrowego układu pokarmowego, łagodząc dyskomfort i przywracając równowagę w jelitach.
Jak parzyć herbaty na wzdęcia?
Parzenie herbat ziołowych, które mają wspomagać trawienie i łagodzić wzdęcia, z większości przypadków wygląda bardzo podobnie. Wyjątek stanowi matcha, ale o tym napiszemy osobno. Na ogół, herbaty ziołowe najlepiej jest parzyć przez 6 do 10 minut. Taki czas parzenia pozwala na wydobycie pełni składników aktywnych z ziół, co czyni napar bardziej skutecznym w walce z problemami trawiennymi, takimi jak wzdęcia.
Przepis na parzenie herbaty ziołowej na wzdęcia:
- Użyj świeżej, filtrowanej wody. Woda z kranu może zawierać zanieczyszczenia, które mogą wpływać na smak i jakość herbaty. Doprowadź wodę do wrzenia, a następnie pozwól jej lekko ostygnąć, szczególnie jeśli parzysz delikatne zioła.
- Na jedną filiżankę herbaty zazwyczaj wystarczy 1-2 łyżeczki suszonych ziół. W przypadku mocniejszych naparów możesz zwiększyć ilość ziół.
- Zioła zalej gorącą wodą (ale nie wrzącą!). Przykryj filiżankę lub dzbanek. Parz przez 6 do 10 minut, w zależności od rodzaju ziół i preferowanego smaku. Im dłużej parzysz, tym mocniejszy będzie napar.
- Po upływie czasu parzenia, usuń zioła za pomocą sitka lub wyjmij zaparzacz. Możesz również delikatnie wycisnąć zioła, aby uzyskać więcej naparu.
- Herbatę najlepiej spożywać świeżo zaparzoną. Możesz ją pić samą lub dodać odrobinę miodu, cytryny lub imbiru, aby wzbogacić smak i zwiększyć jej lecznicze właściwości.
Matcha na wzdęcia – wyjątkowy przypadek
Jeśli zdecydujesz się na matchę, pamiętaj, że jej parzenie różni się od tradycyjnych ziół. Matcha to drobno zmielona zielona herbata, która nie jest parzona, lecz mieszana z wodą. Aby ją przygotować:
Przepis na matchę na problemy trawienne
- Użyj około 1-2 gramów (pół do jednej łyżeczki) proszku na filiżankę.
- Woda powinna mieć temperaturę około 70-80°C. Wrząca woda może zepsuć delikatny smak matchy, czyniąc ją gorzką.
- Użyj bambusowej trzepaczki (chasen) lub elektrycznego spieniacza, aby energicznie mieszać matchę w wodzie do uzyskania jednolitej, kremowej konsystencji z delikatną pianką na powierzchni.
Materiały źródłowe:
- Bloating and functional gastro-intestinal disorders: Where are we and where are we going?, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4202369/ [dostęp 16.03.2022r.]
- Chamomile: A herbal medicine of the past with bright future, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21132119/ [dostęp 16.03.2022r.]
- A review of the bioactivity and potential health benefits of chamomile tea (Matricaria recutita L.), https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16628544/ [dostęp 16.03.2022r.]
- Ginger in gastrointestinal disorders: A systematic review of clinical trials, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6341159/ [dostęp 16.03.2022r.]
- Effects of ginger on gastric emptying and motility in healthy humans, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18403946/ [dostęp 16.03.2022r.]
- Assessment report on Melissa officinalis L., folium, https://www.ema.europa.eu/en/documents/herbal-report/final-assessment-report-melissa-officinalis-l-folium_en.pdf [dostęp 16.03.2022r.]
- Melissa officinalis L: A Review Study With an Antioxidant Prospective, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5871149/ [dostęp 16.03.2022r.]
- Pharmacological effects of green tea on the gastrointestinal system, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15464031/ [dostęp 16.03.2022r.]
- WHO monographs on selected medicinal plants, https://www.who.int/medicines/publications/traditional/MedPlantsMonograph3.pdf [dostęp 16.03.2022r.]
- Turmeric extract may improve irritable bowel syndrome symptomology in otherwise healthy adults: a pilot study., https://www.semanticscholar.org/paper/Turmeric-extract-may-improve-irritable-bowel-in-a-Bundy-Walker/3c74b142c217ec2e5fc83b6d1ed903d98a3a9077?p2df [dostęp 16.03.2022r.]
- M. Heinrich, J. Barnes, S. Gibbons, and E. M. Williamson, Fundamentals of Pharmacognosy and Phytotherapy, Churchill Livingstone, Edinburgh, UK, 2nd edition, 2012. [dostęp 16.03.2022r.]
- Artemisinins: their growing importance in medicine, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2758403/ [dostęp 16.03.2022r.]
- Extracts from peppermint leaves, lemon balm leaves and in particular angelica roots mimic the pro-secretory action of the herbal preparation STW 5 in the human intestine, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26547528/ [dostęp 16.03.2022r.]
- Efficacy and safety assessment of T. Angelica herbal tonic, a phytomedicinal product popularly used in Nigeria, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19812180/ [dostęp 16.03.2022r.]
- Cumin (Cuminum cyminum) and black cumin (Nigella sativa) seeds: traditional uses, chemical constituents, and nutraceutical effect, https://academic.oup.com/fqs/article/2/1/1/4823052?login=false [dostęp 16.03.2022r.]