Zioła prowansalskie są bardzo popularną przyprawą pochodzącą z Francji. Jakie przyprawy wchodzą w skład oryginalnej mieszanki?
Skąd pochodzą „zioła prowansalskie”?
Zioła prowansalskie, jak sama nazwa wskazuje, pochodzi z Prowansji – malowniczego rejonu na południu Francji. Początkowo termin 'zioła prowansalskie’ nie był związany z konkretną mieszanką ziół. Nazywano tak po prostu rośliny, które zbierane były latem w tym regionie Francji. Zioła prowansalskie zyskały dużą popularność dopiero latach w latach 60. XX za sprawą książki kucharskiej amerykanki Julii Chil, która w swojej książce “Mastering the Art of French Cooking” zamieściła przepis na kurczaka z patelni przyprawionego właśnie tymiankiem, cząbrem, bazylią i koprem włoskim. W latach 70. XX francuska firma Durcos opracowała specjalną mieszankę z suszonych ziół, którą wprowadziła do sprzedaży krajowej i na rynki zagraniczne pod nazwą “zioła prowansalskie”. I tak właśnie rozpoczęła się kariera ziół prowansalskich, która obecnie należy o jednym z najczęściej wybieranych mieszanek przypraw.
Ciekawostką jest fakt, że jedynie 10% suszonych ziół prowansalskich sprzedawanych na rynku UE faktycznie pochodzi z historycznego regionu Prowansji. Pozostałym przypadku komponenty do mieszanki wytwarzane są z roślin uprawianych w krajach Europy Środkowo-Wschodniej i Hiszpanii.
Czy można dostać gdzieś „zioła prowansalskie” z Prowansji?
Oczywiście, że tak. Prawdziwe „zioła prowansalskie”, uprawiane, zbierane i wytwarzane w Prowansji otrzymały w 2003 roku we Francji status „Label Rouge”. Label Rouge (LR) to taki francuski znak jakości, który „poświadcza, że produkt ma wyższy poziom jakości w porównaniu do innych podobnych produktów dostępnych w sprzedaży”. [1]
Czym różnią się zioła prowansalskie Label Rouge od mieszanki produkowanej w innych częściach Europy? Przede wszystkim, aby móc produkować zioła prowansalskie z oznaczeniem LR należy stosować się do surowych i restrykcyjnych wytycznych związanych ze składem i sposobem uprawy.
- Składniki, które wchodzą w skład mieszanki pochodzą z południa Francji (Prowansja).
- Uprawiane są w specyficznym, południowym klimacie cechującym się odpowiednim nasłonecznieniem, temperaturą i okresem wegetacji.
- Zbiór tych ziół odbywa się między majem a wrześniem, kiedy rośliny są najbardziej obciążone olejkami eterycznymi.
- Zioła zbierają spółdzielnie rolnicze z południa Francji, posiadające w tym duże doświadczenie.
Jaki jest oryginalny skład ziół prowansalskich?
Klasyczna certyfikowana mieszanka ziół zawiera: 19% tymianku, 27% rozmarynu, 27% cząbru i 27% oregano.
Właściwości zdrowotne ziół prowansalskich.
Połączenie tych ziół oprócz niezapomnianego aromatu i smaku oferuje wiele korzyści zdrowotnych.
Tymianek
Zawiera tymol, który jest naturalnym olejkiem eterycznym mający naturalne działanie bakteriobójcze i wirusobójcze. Ma działanie przeciwzapalne. W medycynie naturalnej wykorzystywany jest w leczeniu dolegliwości układu moczowego. Stymuluje pracę układu pokarmowego. Jest pomocny w leczeniu dolegliwości takich jak: biegunka, niestrawność i zaparcia. Łagodzi choroby jelit, żołądka i wątroby.
Rozmaryn
Właściwości prozdrowotne rozmarynu doceniali od dawna mieszkańcy basenu Morza Śródziemnego. Zioło to od dawna stosowane jest w leczeniu hiperglikemii. Zawiera kwas karnozowy, który chroni przed zwyrodnieniem plamki żółtej. Stymuluje układ trawienny i chroni przed podstawieniem wrzodów żołądka. Zawiera przeciwutleniacze, które zwalczają wolne rodniki oraz wspomagają procesy poznawcze.
Cząber
Jest bardzo aromatycznym ziołem, które zawiera olejki eteryczne pobudzają trawienie. Jest skuteczny w leczeniu wzdęć i bólów brzucha. Eliminuje również gazy z brzucha. Zawiera 15 różnych składników o działaniu uspokajającym. Ma działanie przeciwgrzybiczne, przeciwwirusowe i przeciwdrobnoustrojowe m.in. przeciwko gronkowcom i paciorkowcom. Zawiera dużo potasu, dzięki temu obniża ciśnienie krwi. Jest również świetnym źródłem żelaza.
Oregano
Jest jednym z ważniejszych ziół w wielu kuchniach. Ma subtelny smak, dzięki temu nadaje potrawą słodkiego smaku. Zawiera cenne przeciwutleniacze, które pomagają zwalczyć wolne rodniki obecne w organizmie. Połączenie oregano z innymi produktami bogatymi w przeciwutleniacze, zapewnia ich wysoką dawkę i poprawia ogólny stan zdrowia. Oregano zawiera również związki o silnym działaniu przeciwbakteryjnym.
W niektórych gotowych mieszankach dostępnych w sklepie można znaleźć również liść laurowy, szałwię, bazylię i lawendę
Zioła prowansalskie w ciąży
Zioła prowansalskie zawierają tymianek, rozmaryn, cząber i oregano. Bardzo często dodawana jest do nich szałwia. Wszystkie te zioła (oprócz cząbru) są zakazane w ciąży. Z tego powodu mieszanka ziół prowansalskich nie powinna być stosowana przez kobiety w ciąży.
Zioła prowansalskie – do czego?
- Zioła prowansalskie znajdują zastosowanie w daniach kuchni francuskiej. To niezbędne składniki do przygotowania prowansalskich specjałów, takich jak ratatouille, zupa pistou czy prowansalskie pomidory.
- Są dodatkiem do zup, serów, sosów i mięs. Mogą być również stosowane do dań z innych zakątków świata.
- Zioła prowansalskie idealnie podkreślą smak pieczonych mięs. Można je dodać do marynaty lub natrzeć nimi mięso. Świetnie współgrają z jagnięciną, wołowiną i cielęciną. Gdy zostaną dodane do ciężkich potraw, to przyspieszą trawienie i zapobiegają wzdęciom oraz uczuciu pełności.
- Mieszanka sprawdzi się również do sałatek zwłaszcza tych z kuchni śródziemnomorskiej. Podkreśla również smak pieczonych i duszonych warzyw.
- Świetnie współgra z warzywami strączkowymi. Zioła prowansalskie tworzą idealny duet z pomidorami, dzięki temu podkreślą smak zupy pomidorowej, sosu czy sosu do pizzy.
- Aby podkreślić smak grillowanych potraw, warto posypać węgiel drzewny ziołami prowansalskimi. Dzięki temu potrawy zyskają ziołowy posmak.
- Zioła prowansalskie mają bardzo intensywny smak, dzięki temu świetnie zastępują sól, która powinna być stosowana z umiarem.
Czym zastąpić zioła prowansalskie?
Zioła prowansalskie możesz zastąpić świeżymi lub suszonymi: bazylią, tymiankiem, lub majerankiem. Możesz je również zastąpić suszoną lub świeżą zieloną pietruszką.
Jak zrobić domowe własne zioła prowansalskie?
Samodzielne przygotowanie mieszanki ziół jest bardzo proste. Tak przygotowane zioła prowansalskie należy przechowywać w szczelnie zamkniętym pojemniku.
Przepis na domową mieszankę zioła prowansalskie
Składniki:
- 1 łyżka suszonego tymianku,
- 1 łyżka suszonej bazylii,
- 1 łyżka suszonego rozmarynu,
- 1 łyżka suszonego estragonu,
- 1 łyżka suszonego cząbru,
- 1 łyżeczka majeranku
- 1 łyżeczka oregano,
- 1 liść laurowy (opcjonalnie)
Sposób przygotowania:
- Liść laurowy i rozmaryn zmiażdż w moździerzu.
- Wszystkie zioła wsyp do miski. Wymieszaj do uzyskania jednolitej konsystencji.
- Wsyp do szczelnie zamkniętego pojemnika.
- Przepisy z wykorzystaniem ziół prowansalskich
- Zioła prowansalskie idealnie podkreślą smak mięsnych i rybnych dań.
Popularne przepisy z ziołami prowansalskimi
Kurczak w ziołach prowansalskich (przepis)
Filety z kurczaka w ziołach prowansalskich są bardzo aromatyczną potrawą. Mięso zamarynowane wcześniej z dodatkiem ziół jest delikatne i chrupiące.
Składniki:
- 2 filety z piersi kurczaka
Marynata:
- 3 łyżki oleju,
- 2 łyżki ziół prowansalskich,
- ¾ łyżeczki czosnku,
- 2 łyżeczki soku z cytryny,
- ½ łyżeczki papryki,
- sól, pieprz do smaku.
Sposób przygotowania:
- W misce połącz składniki marynaty.
- Zanurz w niej filety z kurczaka.
- Odstaw na około 1 godzinę do lodówki.
- Smaż na rozgrzanej patelni.
Śledzie w ziołach prowansalskich (przepis)
Śledzie w ziołach prowansalskich świetnie nadają się jako dodatek do zimnej płyty. Można je również podawać jako potrawę na stół Wielkanocny. Jest to potrawa bardzo szybka do wykonania (oprócz moczenia śledzi).
Składniki:
- 7-8 filetów śledziowych,
- 1,5 łyżki soku z cytryny,
- 3- 4 łyżek ziół prowansalskich,
- 3 łyżki posiekanej natki pietruszki,
- 1 średniej wielkości cebula,
- świeżo mielony pieprz i sól,
- 15 łyżek oleju.
Sposób przygotowania:
- Śledzie namocz w wodzie i pozostaw na kilka godzin lub całą noc.
- Przelej na sito. Pozostaw do odsączenia.
- Przełóż do miski. Skrop sokiem z cytryny.
- Cebule posiekaj i przełóż do śledzi.
- Do śledzi dodaj zioła prowansalskie, przyprawy i natkę pietruszki.
- Przykryj. Włóż do lodówki na co najmniej 12 godzin.
Pieczony schab w ziołach prowansalskich (przepis)
Schab jest bardzo delikatnym mięsem. Pieczony w ziołach prowansalskich może być podawany jako drugie danie. Po wystudzeniu jako wędlina do kanapki.
Składniki:
- 1 kg schabu,
- 4 łyżki ziół prowansalskich,
- 2 łyżki papryki słodkiej,
- 1 średnia cebula,
- 3 ząbki czosnku,
- 5 łyżek oleju,
- 3 liście laurowe,
- 4 sztuki ziele angielskie.
Sposób przygotowania:
- Cebulę obierz i pokrój w kostkę.
- Czosnek obierz i przeciśnij przez praskę.
- Z oleju, cebuli, papryki, ziół prowansalskich, czosnku, liścia laurowego i ziela angielskiego przygotuj marynatę.
- Do przygotowanej marynaty włóż mięso. Przykryj i pozostaw na całą noc w lodówce.
- Przełóż do rękawa do pieczenia.
- Piecz w naczyniu żaroodpornym około 1,5 godziny.
Przypisy:
- INAO: Institut national de l’origine et de la qualité, https://www.inao.gouv.fr/eng/Official-signs-identifying-quality-and-origin/Label-Rouge-Red-Label [dostęp 28.06.2022]