Ryż jaśminowy uchodzi za jedną z najbardziej eleganckich odmian tego produktu. Dzieje się tak głównie z powodu jego aromatu, bardzo delikatnego. Także jego smak jest lekko słodkawy. Najpopularniejsze jest jego wykorzystanie do dań kuchni tajskiej. Ziarna ryżu jaśminowego są bardzo białe i lekko wydłużone. W trakcie gotowania staje się on nieco bardziej kleisty.
Jego zapach, przypominający pandan (Pandanus amaryllifolius) i popcorn, wynika z naturalnej produkcji związków aromatycznych, z których najbardziej widoczna jest 2-acetyl-1-pirolina. W typowych opakowaniach i magazynach te aromatyczne związki rozpraszają się w ciągu kilku miesięcy. Ta szybka utrata aromatycznej intensywności prowadzi wielu południowo-wschodnich Azjatów i koneserów do preferowania każdego roku świeżo zebranych „nowych plonów” ryżu jaśminowego.
Ryż jaśminowy to odmiana Oryza sativa. Nazwa „jaśmin” odnosi się do koloru ryżu, który jest tak biały, jak kwiat jaśminu.
Uprawa ryżu jaśminowego
Ryż jaśminowy uprawia się głównie w Tajlandii (thai hom mali lub tajski pachnący ryż), Kambodży (angkor kra’oup lub kambodżański ryż jaśminowy), Laosie i południowym Wietnamie. Po ugotowaniu ma wilgotną i miękką konsystencję, o lekko słodkim smaku. Ziarna przywierają i są nieco lepkie po ugotowaniu, chociaż mniej lepkie niż kleisty ryż (Oryza sativa var. Glutinosa), ponieważ ma on mniej amylopektyny. Jest jej około trzy razy mniej niż w amerykańskim ryżu długoziarnistym.
Aby zebrać ryż jaśminowy, długie łodygi są ścinane i mielone. Ryż można następnie pozostawić w takiej postaci zwanej ryżem niełuskanym, pozbawić łuski, aby uzyskać brązowy ryż lub zmielić w celu usunięcia zarodka i niektórych, lub wszystkich otrębów, wytwarzając biały ryż.
Rodzaje ryżu jaśminowego
Tajski ryż jaśminowy i ryż kambodżański mają wiele podobnych cech i rosną głównie w sąsiadujących obszarach geograficznych po przeciwnych stronach północno-wschodniej granicy Tajlandii i Kambodży. Kambodżański ryż jaśminowy jest uprawiany w Kambodży i przetwarzany jako biały (zmielony i polerowany) oraz brązowy ryż. Do odróżniających odmian jaśminowego ryżu kambodżańskiego należą te trzy: fka rumduol, phka romeat i phka rumdeng. Najnowsza analiza linii DNA, przeprowadzona przy użyciu 18 markerów, pokazuje, że wszystkie trzy odmiany posiadają 18 znanych alleli zapachowych. Dwie odmiany (phka rumduol i phka rumdeng) są wyraźnie kambodżańskie z 17 markerami w identycznych pozycjach. Analiza kambodżańskiej phka romeat pokazuje wszystkie 18 markerów w identycznych pozycjach ze znakiem towarowym tajski ryż jaśminowy thai hom mali.
Ryż jaśminowy, choć uprawiany w Laosie i południowym Wietnamie, nie jest tam dominującą odmianą ryżu. Ryż kleisty jest uprawiany w Laosie, a regularny Oryza sativa przeważa w Wietnamie.
Tajski ryż jaśminowy ma smukły kształt i zapach jaśminu. Dwa rodzaje tajlandzkiego ryżu jaśminowego są białe i brązowe. Zdecydowana większość ryżu jaśminowego eksportowanego za granicę do Ameryki Północnej i Europy to tajski ryż jaśminowy, z niewielką mniejszością z Wietnamu. W Tajlandii uważa się, że tylko prowincje Surin, Buriram i Sisaket mogą produkować wysokiej jakości hom mali.
Przeczytaj również: Ryż jaśminowy Phka Malis – aromatyczna odmiana premium z Kambodży.
Wartości odżywcze ryżu jaśminowego
Ryż jaśminowy ma wysoką ilość węglowodanów oraz średnią ilość białka i niewiele tłuszczu, dlatego jest to świetny wybór dla osób, które szukają niskotłuszczowego jedzenia. Zawiera wapń, żelazo oraz witamin z grupy B. Biały ryż jaśminowy ma niewiele błonnika pokarmowego.
Ryż jaśminowy jest produktem bezglutenowym, dlatego mogą go spożywać osoby na diecie bezglutenowej i chorujące na celiakię.
Wartości odżywcze na 100 gram suchego ryżu jaśminowego
- kalorie (wartość energetyczna): 365 kcal / 1528 kJ;
- białko: 7,13 g;
- tłuszcz ogółem: 0,66 g;
- nasycone: 0,180 g;
- jednonienasycone: 0,206 g;
- wielonienasycone: 0,177 g;
- omega-3: 0,030 g;
- omega-6: 0,147 g;
- węglowodany: 79,95 g;
- błonnik pokarmowy: 1,3 g.
Witaminy
- wit. E: 0,11 mg;
- wit. K1: 0,1 µg;
- wit. B1: 0,07 mg;
- wit. B2: 0,049 mg;
- wit. B3 (PP): 1,600 mg;
- wit. B6: 0,164 mg;
- wit. B9 (kwas foliowy): 8 µg;
- wit. B5: 1,014 mg.
Minerały
- wapń: 28 mg;
- żelazo: 0,80 mg;
- magnez: 25 mg;
- fosfor: 115 mg;
- potas: 115 mg;
- sód: 5 mg;
- cynk: 1,09 mg;
- miedź: 0,22 mg;
- mangan: 1,09 mg;
- selen: 15,1 µg.
Prozdrowotne korzyści z ryżu jaśminowego
Ryż jaśminowy jest podstawowym produktem żywnościowym w wielu krajach. Jedzenie tego produktu ma wiele korzyści dla zdrowia.
Pomaga w szybkim zrobieniu masy
Ryż jaśminowy świetnie się sprawdzi w przypadku, gdy musisz szybko zrobić masę. Skrobia zawarta w produkcie zostaje przetworzona na paliwo dostarczające energii dla organizmu. Jeśli chcesz zwiększyć masę ciała, to warto jeść ryż jaśminowy.
Witaminy z grupy B
Ryż, w tym właśnie jego odmiana jaśminowa, wyróżniają się wysoką zawartością witamin z grupy B. Mają one bardzo duży wpływ na odpowiednie funkcjonowanie układu nerwowego. Przydadzą się w momentach stresowych. Ryż jaśminowy powinny jeść kobiety w ciąży, ponieważ wpływ on pozytywnie na rozwój układu nerwowego płodu.
Potas
Ryż jaśminowy jest również dobrym źródłem potasu. Ten minerał kontroluje ciśnienie krwi, pracę nerek oraz wpływa na zachowanie równowagi gospodarki wodno-elektrolitowej. Potas z łatwością przenika przez błony komórkowe, dzięki czemu jest on w stanie dostarczyć składniki odżywcze komórkom, a przy tym usuwać szkodliwe produkty przemiany materii.
Zawiera kwas foliowy
Ryż jaśminowy jest świetnym źródłem kwasu foliowego, który jest bardzo ważny dla kobiet w ciąży. Zapobiega występowaniu wad wrodzonych, np. cewy nerwowej, czy wad mózgu. Odpowiednia ilość kwasu foliowego pomaga w prawidłowym rozwoju płodu.
Zawiera żelazo
Odpowiedni poziom żelaza jest bardzo ważny dla odporności organizmu. Pomaga również wytwarzać energię i jest pomocny w transportowaniu tlenu. Żelazo jest niezbędne do produkcji czerwonych krwinek. Zbyt niski poziom tego minerału może prowadzić do anemii, czyli stanu objawiającego się m.in. zmęczeniem, bólem głowy i dusznościami.
Pomaga w leczeniu chorób układu pokarmowego
Ryż jaśminowy jest naturalnym lekiem hamującym biegunki. Jest lekkostrawny, dzięki temu ma kojące działanie na jelita. Gdy cierpisz na rozwolnienie to możesz jeść go przez cały dzień. Powinien być gotowany na wodzie i podawany bez dodatków.
Ryż jaśminowy indeks glikemiczny
Indeks glikemiczny ryżu jaśminowego wynosi 60, co klasyfikuje go jako średni. Jednak ma wysoki ładunek glikemiczny 44, dlatego klasyfikowany jest jako produkt o wysokim IG. Bardzo szybko podnosi poziom cukru we krwi, dlatego nie mogą go jeść osoby z cukrzycą typu 2.
Ryż jaśminowy – jak gotować?
Ryż jaśminowy jest bardzo łatwy w przygotowaniu jego gotowanie wymaga tylko kilku kroków. Przed przystąpieniem do gotowania należy przepłukać ryż. Aby dowiedzieć się więcej, jak gotować ryz jaśminowy, to zapraszamy na naszego bloga: Jak ugotować ryż?
Z czym jeść ryż jaśminowy?
Ryż jaśminowy, czyli pachnący ryż tajski ma delikatnie słodki smak. Jest to jeden z najpopularniejszych rodzajów stosowanych w gospodarstwach domowych. Po ugotowaniu jest puszysty, dzięki temu świetnie sprawdzi się w daniach kuchni azjatyckiej – zwłaszcza tajskiej czy wietnamskiej. Jest bardzo często używany do suhi, ponieważ nie ma mocnego smaku – jest lekki i puszysty. Można go stosować również jako dodatek do drugiego dania.
Ryż jaśminowy – przepisy
Ryż jaśminowy ma delikatnie słodki smak, dzięki temu świetnie sprawdzi się do słodkich, jak i słodko-pikantnych dań.
Chińska zupa ryżowa
Jest to szybka i bardzo pożywna chińska zupa ryżowa. Idealnie rozgrzewa w chłodne jesienne i zimowe wieczory.
Składniki:
- 1 l bulionu
- 1 szklanka wody
- 2 ząbki czosnku
- niewielki kawałek imbiru 1,5 cm
- 1 ½ łyżeczki sosu sojowego
- 1 ½ chińskiego wina do gotowania
- ¼ – ½ łyżeczki sosu sojowego
- ¼ łyżeczki białego pieprzu
- ¾ szklanki ryżu jaśminowego
- 3 łodygi choy sum
- 250 g fileta z białej ryby (możesz ją zamienić mięsem kurczaka)
- 1 zielona cebulka drobno pokrojona
Sposób wykonania:
- Do garnka wlej bulion, sos sojowy, wino, czosnek przeciśnięty przez praskę i imbir w rondelku. Doprowadź do wrzenia. Gotuj pod przykryciem około 5 min.
- Dodaj ryż i gotuj bez przykrycia kolejne 10 minut.
- Dodaj łodygi i rybę pokrojoną w kostkę o szerokości 2,5 cm i gotuj przez 2 minuty.
- Z zupy wybierz imbir i czosnek.
- Wlej olej sezamowy. Wymieszaj i od razu podawaj.
Ryż jaśminowy z curry i kurczakiem a w wersji wege z tofu wędzonym
Ryż jaśminowy z curry i kurczakiem można podać również w wersji wege z tofu wędzonym. Jest to tradycyjne danie pochodzące z Bliskiego Wschodu.
Składniki:
- 2 szklanki ryżu jaśminowego
- 4 szklanki bulionu warzywnego
- 3 łyżki oleju
- 1 ½ kurkumy
- 1 łyżeczka świeżo zmielonej kolendry
- ½ łyżeczki mielonego cynamonu
- ½ łyżeczki świeżo zmielonego kminku
- 4-5 przeciśniętych przez praskę ząbków czosnku
- 1 duża czerwona papryka lub 1 słoik papryki konserwowej
- 1 szklanka świeżo posiekanej natki pietruszki
- 40 dag upieczonego wcześniej drobno pokrojonego kurczaka lub 2 kostki tofu wędzonego
- sól i pieprz do smaku.
Sposób przygotowania:
- Ugotuj ryż na bulionie.
- Na patelni podsmaż czosnek i czerwoną paprykę, po chwili dodaj resztę przypraw. Wymieszaj.
- Dodaj ugotowany na bulionie ryż i kurczaka lub tofu. Ponownie wymieszaj. Dopraw solą i pieprzem do smaku.
- Przed podaniem dodaj zieloną pietruszkę i ponownie wymieszaj.
Orzechowo-kokosowe curry
Jest to odpowiednia potrwa dla osób, które lubią słodko-pikantny smak. Do przygotowania tego dania najlepiej sprawdzi się wolnowar.
Składniki:
- 150 g marchewki
- 1 średnia cebula
- 1 kg dyni piżmowej (można zastąpić zwykłą dynią)
- 2 ½ bulionu warzywnego
- 1 puszka mleczka kokosowego
- ½ szklanki ryżu jaśminowego
- 1 łyżka oleju
- 1 ½ łyżeczki brązowego cukru
- 1 ząbek czosnku
- ½ łyżeczki cynamonu
- ¼ łyżeczki mielonego imbiru
- sól i pieprz do smaku
Sposób przygotowania:
- Marchew umyj, obierz i posiekaj w średnią kostkę.
- Cebulę umyj i posiekaj w drobną kostkę.
- Dynię umyj, obierz i pokrój w średnią kostkę.
- Na rozgrzaną patelnię wlej olej, wysp marchew i cebulę. Podsmaż. Dodaj przyprawy i cukier. Wymieszaj. Wyłącz.
- Do wolnowaru wsyp podsmażoną marchewkę z cebulą i przyprawami, ryż, pokrojoną dynię piżmową. Zalej mleczkiem kokosowym i bulionem. Przykryj. Gotuj na najniższym poziomie 4-5 godzin.
Ryż jaśminowy z kokosem i wiśniami
Jest to idealne danie dla osób, które uwielbiają słodkie potrawy. Świetnie sprawdzi się na odżywcze śniadanie. Zamiast wiśni można użyć innych suszonych lub liofilizowanych owoców.
Składniki:
- 2 ½ szklanki wody lub napoju roślinnego
- 1 łyżeczka oleju
- ½ łyżeczki soli
- 1 ½ szklanki ryżu jaśminowego
- 1/3 szklanki suszonych lub liofilizowanych wiśni
- ¼ szklanki drobno posiekanych orzechów
- 1 łyżeczka świeżej skórki pomarańczowej
- ¼ szklanki wiórków kokosowych
Sposób przygotowania:
- W garnku zagotuj wodę lub napój roślinny z dodatkiem oleju i soli. Wsyp ryż.
- Gotuj na wolnym ogniu do chwili, gdy ryż wchłonie wodę lub napój. Wyłącz.
- Do ryżu dodaj owoce, orzechy, kokos wymieszaj. Pozostaw na około 5 minut. Podaj.