Dieta ketogeniczna, oparta na niskiej zawartości węglowodanów i wysokiej ilości tłuszczów, staje się coraz bardziej popularna. Chociaż wiele produktów jest wykluczonych, niektóre pestki i nasiona doskonale doskonale wpisują się w jej zasady. Jakie pestki i nasiona warto włączyć do menu, by wzbogacić posiłki i nie wyjść z ketozy?
- Artykuł został zaktualizowany i rozbudowany o nowe treści i zdjęcia 15.10.2024
Na czym polega dieta ketogeniczna?
Dieta ketogeniczna to zwiększenie ilości tłuszczów w diecie, przy jednoczesnym ograniczeniu węglowodanów. Dieta powinna być przeprowadzona pod kontrolą lekarza i dietetyka. Według diety ketogenicznej, aż 80-90% mają stanowić tłuszcze, a pozostałe 20-10% białka i węglowodanów. Mała ilość węglowodanów powoduje, że uczucie głodu jest zahamowane. Głównym celem diety jest utrata wagi i utrzymywanie stałej masy ciała.
Przeczytaj więcej o diecie ketogenicznej w artykule: Co jeść na diecie ketogenicznej?
Dlaczego jeść pestki i nasiona w diecie ketogenicznej?
Tak, na diecie ketogenicznej można jeść nasiona, ale tylko te, które są zgodne z założeniami diety. Przypomnijmy, że muszą one charakteryzować się niską zawartością węglowodanów netto i wysoką zawartością tłuszczów. Oznacza to, że nie wszystkie nasiona i pestki będą kwalifikowały się do grupy „keto-friendly”.
Istnieje spora grupa nasion i pestek, które nie tylko bez obaw możemy dodawać do naszych posiłków, ale które w pewnym stopniu są zalecane. Pestki i nasiona w diecie ketogenicznej to nie tylko niska zawartość węglowodanów i duża zawartość tłuszczów, ale także inne składniki, które z różnych względów są korzystne dla utrzymania nas w pożądanym stanie ketozy. Spożywanie tych produktów oferuje również wiele korzyści zdrowotnych.
Korzyści ze spożywania pestek i nasion:
- Oferują wiele składników odżywczych. Pestki i nasiona są znakomitym źródłem witamin, minerałów, przeciwutleniaczy i błonnika.
- Wspomagają zdrowie serca. Zdrowe tłuszcze zawarte w nasionach mogą pomóc w obniżeniu poziomu cholesterolu i zmniejszyć ryzyko chorób serca.
- Pomagają w kontroli cukru we krwi. Błonnik zawarty w nasionach pomaga regulować poziom cukru we krwi i zapobiegać jego gwałtownym skokom.
- Zapewniają uczucie sytości. Błonnik i białko zawarte w nasionach i orzechach dają uczucie sytości, co pomaga kontrolować apetyt. Dzięki temu mamy mniejszą ochotę na podjadanie, a utrzymanie prawidłowej diety bez uczucia głodu staje się o wiele prostsze.
1. Nasiona chia
Jedna porcja nasion chia (28 g) zawiera:
Kalorie: 138 kcal
Białko: 5 g
Tłuszcz: 9 g
Całkowita ilość węglowodanów: 12 g
Błonnik: 10 g
Węglowodany netto: 2 g
Chociaż na pierwszy rzut oka nasiona chia wydają się bogate w węglowodany, większość tych węglowodanów to błonnik, co oznacza, że mają one bardzo niską zawartość węglowodanów netto. Dzięki 10 gramom błonnika na porcję 28 gramów, nasiona chia idealnie wpisują się w wymagania diety ketogenicznej.
Dodatkowo nasiona chia sa pełen wartościowych tłuszczów. Około 60% wszystkich tłuszczów, to kwasy omega-3. Dlatego nasiona chia są dobrym i naturalnym źródłem tych kwasów. Kwasy omega-3 mają właściwości przeciwzapalne. Nasiona te są również świetnym źródłem wapnia. Jedna porcja pokrywa 18% dziennego zapotrzebowania na wapń.
Amerykańskie badania wykazały, że spożywanie przez 6-miesięcy 30 g nasion chia dziennie na każde 1000 kcal zmniejsza wysokość CRP. To samo badanie wykazało, że osoby spożywające regularnie nasiona chia straciły na wadze [2].
Jak jeść nasiona chia na diecie keto?
Ich właściwości żelujące są cenione w kuchni keto, gdzie mogą być wykorzystywane na różne sposoby:
- Pudding chia. Nasiona chia mogą być składnikiem zdrowych puddingów. Wystarczy wymieszać je z mlekiem migdałowym lub kokosowym oraz malinami, aby otrzymać zdrowy deser keto.
- Zagęszczanie smoothie i shake’ów. Jeżeli potrzebujesz uzyskać gęstsze smoothie, dodaj nasiona chia. Nasiona te pęcznieją pod wpływem wody, co nadaje smoothie kremową konsystencję oraz wzbogaca je o cenne wartości odżywcze.
2. Nasiona konopi
Jedna porcja nasion lnu (28 g) zawiera:
Kalorie: 131 kcal
Białko: 6 g
Tłuszcz: 9 g
Całkowita ilość węglowodanów: 9 g
Błonnik: 8 g
Węglowodany netto: 1 g
Nasiona konopi (Cannabis sativa) są świetnym źródłem białka roślinnego i zdrowych tłuszczów roślinnych a przy tym są doskonałym uzupełnieniem diety keto. W 28 gramach zawiera aż 14 gramów tłuszczów i 9 gramów białka, co czyni je doskonałym źródłem energii i budulca dla organizmu. Ponadto nasiona konopi zawierają minimalną ilość węglowodanów netto (1 gram), dzięki czemu są idealne na diecie keto.
Nasiona konopi mają dużą zawartość kwasu gamma-linolowego, niezbędnych kwasy tłuszczowych oraz magnezu. Jedna porcja nasion konopi pokrywa, aż 75% dziennego zapotrzebowania na magnez. Amerykańskie badania wykazały, że kwas gamma-linolowy ma działanie chroniące przed chorobą Alzheimera i innymi chorobami neurodegeneracyjnymi.
Według niektórych badań białko w nasiona konopi jest pomocne w obniżaniu ciśnienia krwi i chroni serce.
Jak jeść nasiona konopi na diecie keto?
- Dodatek do smoothie i sałatek. W wersji zmielonej lub w całości będą doskonałym dodatkiem do dań keto, wzbogacając je o zdrowe białko i tłuszcze.
- Wypieki. Nasiona konopi, zarówno w całości, jak i zmielone, mogą być składnikiem mieszanek do keto pieczywa. Można je również stosować jako posypkę do ciastek i muffinek.
- Batony energetyczne. W połączeniu z masłem orzechowym i nasionami chia stanowią bazę do zdrowych keto przekąsek.
3. Nasiona lnu (siemię lniane)
Jedna porcja 28 g zawiera:
kalorie: 155 kcal
białko: 9 g
tłuszcz: 14 g
całkowite węglowodany: 2 g
błonnik: 1g
węglowodany netto: 1 g
Siemię lniane jest szczególnie cenne w diecie ketogenicznej dzięki wysokiej zawartości błonnika, który pomaga utrzymać stabilny poziom cukru we krwi, oraz kwasom tłuszczowym omega-3, które wspierają zdrowie serca. Jedna łyżka siemienia lnianego zawiera około 3 gramy błonnika i tylko 0,1 grama węglowodanów netto, co czyni je idealnym dodatkiem do diety keto.
Siemię lniane jest świetnym źródłem lignanów (rodzaj błonnika), który ma bardzo wiele korzyści dla zdrowia.
Korzyści zdrowotne z nasion lnu:
- regulują poziom cukru i insuliny we krwi
- są źródłem przeciwutleniaczy
- ma pozytywny wpływ na układ krążenia
- wspomagają trawienie
4. Nasiona sezamu
Jedna porcja 28 g zawiera:
Kalorie: 160 kcal
Białko: 5 g
Tłuszcz: 13 g
Całkowita ilość węglowodanów: 7 g
Błonnik: 5 g
Węglowodany netto: 2 g
Stosuje się je głównie jako dodatek do słodkich wypieków i bułek do hamburgerów. Mają mało węglowodanów i wysoką zwartość tłuszczu.
Jedna porcja nasion sezamu pokrywa 72% dziennego zapotrzebowania na wapń i 25% dziennego zapotrzebowania na magnez.
Ziarna sezamu są świetnym źródłem przeciwutleniaczy (ligandami). Niektóre badania wykazały również, że nasiona sezamu zmniejszają stan zapalny i przewlekły stan zapalny związany z chorobami serca i niektórymi nowotworami.
Badania wykazały, [5] że spożywanie 1,5 porcji nasion sezamu przez 60 dni obniża poziom cholesterolu LDL i zmniejsza uszkodzenie komórek przez wolne rodniki.
Nasiona sezamu mogą być świetnym dodatkiem do sałatek, pieczywa oraz smażonych frytek. Pasta z mielonego sezamu jest również świetną opcją.
5. Pestki dyni (pepitas)
Jedna porcja 28 g pestek dyni zawiera:
Kalorie: 156 kcal
Białko: 8,5 g
Tłuszcz: 13,73 g
Łącznie węglowodany: 2,9 g
Błonnik: 2 g
Węglowodany netto: 1,3 g
Pestki dyni są bogatym źródłem zdrowych tłuszczów oraz białka, choć mają nieco wyższą zawartość węglowodanów w porównaniu do innych nasion keto. W 100 gramach pestek znajduje się około 8,2 grama węglowodanów netto, dlatego zaleca się spożywanie ich w umiarkowanych ilościach. Ważne jest również, aby unikać jedzenia pestek w łupinach, ponieważ zawierają one znacznie więcej węglowodanów netto (aż 35 gramów na 100 gramów).
Jedna porcja pestek dyni pokrywa, aż 23% dziennego zapotrzebowania za żelazo i 37% dziennego zapotrzebowania na magnez.
Regularne spożywanie jednej porcji pestek dyni dziennie zmniejsza poziom cukru we krwi i występowanie stanów zapalnych. Potwierdziły to badania [6] przeprowadzone na grupie osób z zaawansowaną chorobą nerek.
Pestki dyni doskonale sprawdzają się w:
- Jako przekąska. Pestki dyni doskonale nadają się jako przekąska między posiłkami. Zdrowe, chrupiące, bogate w tłuszcze – idealne na diecie keto.
- Dodatek do sałatek i zup. Chcesz dodać chrupkości sałatkom? Dodaj prażone pestki dyni, które wzbogacą dania o wartości odżywcze i chrupkość.
- Keto wypieki. Jeśli chcesz urozmaicić swoje wypieki, dodaj do nich pestki dyni.
6. Ziarna słonecznika
Jedna porcja 28 nasion słonecznika zawiera:
Kalorie: 163,52 kcal
Tłuszcz: 14,42 g
Białko: 5,82 g
Węglowodany: 5,60 g
Węglowodany netto: 3,19 g
Ziarna słonecznika są bardzo popularną wysoko tłuszczowa przekąska. Jedna porcja ziaren pokrywa 50% dziennego zapotrzebowania na witaminę E.
Niektóre badania wykazały, że regularne spożywanie nasion słonecznika ma bardzo wiele korzyści dla zdrowia:
- są świetnym źródłem przeciwutleniaczy m.in. wit. E
- są bogate we flawonoidy i kwasy fenolowe
- mają właściwości przeciwcukrzycowe i przeciwzapalne
- poprawia profilu lipidowy
Amerykańskie badania przeprowadzone na kobietach po menopauzie z cukrzycą wykazały, że regularne spożywanie 1 porcji nasion słonecznika przez 3 tygodnie prowadzi do obniżenia cholesterolu i trójglicerydów.
Nasiona mogą być spożywane jako przekąska lub dodatek do sałatek. Warto wybierać tylko naturalne niesolone nasiona.
Pozostałe nasiona polecane na diecie keto
Istnieje jeszcze spora grupa nasion i pestek, które klasyfikowane są jako przyprawy dodawane do potraw. Większość z nich, ze względu na swój skład, jest przyjazna diecie ketogenicznej i można je dodawać w celu wzmocnienia smaku potraw. Do tych nasion i pestek należą między innymi:
Nasiona kolendry
Nasiona kolendry są bardzo korzystne dla osób na diecie keto, ponieważ zawierają stosunkowo mało węglowodanów netto – zaledwie 13,1 g na 100 g, co odpowiada 1,3 g na porcję 10 g. Mają również wysoką zawartość tłuszczów (17,8 g na 100 g), co czyni je idealnym dodatkiem do dań ketogenicznych. Można je stosować jako aromatyczną przyprawę do potraw mięsnych i warzywnych, nie obciążając przy tym dziennego limitu węglowodanów.
Nasiona gorczycy
Gorczyca to doskonałe źródło tłuszczów (36,2 g na 100 g) oraz białka (26,1 g na 100 g). Przy stosunkowo niskiej zawartości węglowodanów netto (15,9 g na 100 g, czyli 1,6 g na 10 g) stanowi świetny wybór w diecie keto. Gorczyca jest często używana do przygotowywania sosów, marynat czy musztardy, co pozwala wzbogacić smak dań bez ryzyka wyjścia z ketozy.
Nasiona kopru włoskiego
Koper włoski ma jedną z najniższych zawartości węglowodanów netto wśród analizowanych nasion – tylko 12,5 g na 100 g (1,3 g na 10 g). Jego wysoka zawartość tłuszczów (14,9 g na 100 g) i białka (15,8 g na 100 g) sprawia, że nasiona te doskonale wpisują się w zasady diety ketogenicznej. Koper włoski może być wykorzystywany jako przyprawa do mięs, sałatek lub zup, dodając wartości odżywcze oraz subtelny, słodkawy smak.
Nasiona anyżu
Nasiona anyżu są bardziej kontrowersyjne w kontekście diety keto, ponieważ mają wyższą zawartość węglowodanów netto (35,4 g na 100 g, czyli 3,5 g na 10 g). Mimo tego, dzięki wysokiej zawartości tłuszczów (15,9 g na 100 g) oraz białka (17,6 g na 100 g), mogą być spożywane w niewielkich ilościach jako aromatyczna przyprawa do deserów lub potraw, z zachowaniem ostrożności względem ich węglowodanów.
Nasiona kozieradki
Nasiona kozieradki zawierają stosunkowo dużo węglowodanów netto – 33,8 g na 100 g (3,4 g na 10 g), co sprawia, że ich spożycie powinno być mocno ograniczone w diecie keto. Mimo to, ich wysokie wartości białkowe (23 g na 100 g) mogą sprawić, że będą przydatnym dodatkiem w niewielkich ilościach, zwłaszcza jako przyprawa, gdy kluczowe jest zróżnicowanie smaków w diecie.
Nasiona i pestki nieprzyjazne diecie keto
Pomimo że większość nasion i popularnych pestek jest przyjazna diecie ketogenicznej, istnieje pewna grupa produktów, które powinny być wykluczone z tej diety ze względu na wysoką zawartość węglowodanów netto i stosunkowo niską zawartość tłuszczu, niezbędnego w diecie ketogenicznej. Jakie produkty kategorycznie powinniśmy wykluczyć ze swojej diety?
- Nasiona dyni w łupinach. Pestki dyni (bez łupin) są stosunkowo niskowęglowodanowe, ale całe nasiona dyni w łupinach zawierają 35 g węglowodanów netto na 100 g. Zaleca się unikanie jedzenia łupin.
- Ziarna kulinarne. Należy unikać nasion botanicznych, które są klasyfikowane jako ziarna kulinarne, takie jak kukurydza, komosa ryżowa i ryż, ponieważ są one bogate w skrobię.
Pamiętaj, że kluczem do sukcesu na diecie keto jest kontrola ilości spożywanych węglowodanów. Nawet nasiona i pestki, które są uważane za keto-friendly, mogą zawierać pewną ilość węglowodanów, a ich nadmierne spożycie może utrudnić utrzymanie ketozy. Zawsze warto skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem, aby uzyskać spersonalizowane zalecenia dotyczące diety ketogenicznej.
Materiały źródłowe
- U.S. DEPARTMENT OF AGRICULTURE, https://fdc.nal.usda.gov/,[dostęp 29.09.2021]
- Salba-chia (Salvia hispanica L.) in the treatment of overweight and obese patients with type 2 diabetes: A double-blind randomized controlled trial, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28089080/,[dostęp 29.09.2021]
- Potent antihypertensive action of dietary flaxseed in hypertensive patients, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24126178/,[dostęp 29.09.2021]
- New ACE-Inhibitory Peptides from Hemp Seed (Cannabis sativa L.) Proteins, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29112398/,[dostęp 29.09.2021]
- Effect of sesame seed on lipid profile and redox status in hyperlipidemic patients, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22263599/, [dostęp 29.09.2021]
- Effects of dietary milled seed mixture on fatty acid status and inflammatory markers in patients on hemodialysis, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24578648/, [dostęp 29.09.2021]