Najdroższa przyprawa świata utrzymuje swój status już od kilku wieków. Podobnie jak w średniowieczu, szafran znajduje się w ścisłej czołówce przypraw, za które trzeba zapłacić najwięcej. W średniowieczu cena szafranu była tak wysoka, że za jego fałszowanie palono na stosie. Poznaj tajemnicę wysokiej ceny szafranu i dowiedz się, jakie przyprawy obok niego znajdują się na podium.
W czasach starożytnych, a szczególnie w średniowieczu, przyprawy były na wagę złota, i to w dosłownym znaczeniu tego słowa. Dotyczyło to wszelkiego rodzaju przypraw – od najzwyczajniejszej soli po takie przyprawy jak szafran, goździki czy gałka muszkatołowa. Przyprawianie potraw było domeną bogatych i kojarzyło się z ekskluzywnością i luksusem. Tylko bogaci mogli pozwolić sobie na wzbogacanie swoich potraw tymi wykwintnymi, egzotycznymi dodatkami. Najbardziej zaskakujące jest to, że przyprawy, które dzisiaj są bardzo powszechne, popularne i stosunkowo tanie, niegdyś były cenne. Dotyczy to między innymi soli i pieprzu.
Sól była „białym złotem” w średniowiecznej Polsce. Za czasów Kazimierza Wielkiego kopalnie soli zapewniały 1/3 dochodów państwa. Podobnie było z pieprzem, który długo nosił miano „przyprawy królów”. Znakomita kariera pieprzu załamała się jednak drastycznie, gdy Vasco da Gama odkrył alternatywną drogę do Indii, a pieprz stał się dosyć pospolity i stosunkowo tani. Współcześnie większość przypraw znajduje się w zasięgu budżetowym, ale nadal są takie, które są stosunkowo drogie. Jakie przyprawy należą do tych najdroższych? Oto ranking 13 najdroższych przypraw na świecie.
13. Goździki
Z pewnością nie spodziewaliście się, że goździki pojawią się na tej liście. W końcu to jedna z przypraw, która znajduje się niemal w każdym domu. Są doskonałe do wszelkiego typu ciast z jabłek, czy wtedy, kiedy chcecie przygotować sobie pysznego grzańca z wina lub piwa. Z botanicznego punktu widzenia, goździki są wysuszonymi pączkami kwiatów drzewa Syzygium aromaticum, należącego do rodziny Myrtaceae. Roślina ta występuje przede wszystkim w klimacie tropikalnym. Pochodzenie goździków nie jest do końca jasne; przypuszcza się, że pierwotnie pochodziły z Moluków, zwanych dawniej Wyspami Korzennymi w Indonezji.
Dlaczego cena goździków jest wysoka? Wysoka cena goździków wynika z kilku powodów. Przede wszystkim to roślina, która może być uprawiana tylko w określonym klimacie tropikalnym, i poza tym jest bardzo wrażliwa na warunki atmosferyczne. Same pąki zbierane są ręcznie, co podnosi ich cenę, a z samego drzewa goździkowego uzyskuje się jedynie do dwóch kilogramów goździków rocznie.
Goździki są niezwykle aromatyczną przyprawą, która z powodzeniem stosowana jest do przyprawiania mięs i wielu innych potraw. Mają również właściwości lecznicze, ze względu na zawarty w nich silny, aromatyczny olejek zwany eugenolem. Goździki często wykorzystywane są przy infekcjach, szczególnie z towarzyszącymi bólami gardła i jamy ustnej, a także przy kaszlu i katarze.
12. Cynamon cejloński
Kolejną przyprawą, która na pierwszy rzut oka jest powszechnie stosowana w kuchni, jest cynamon. Ale uwaga – mówimy tutaj o specyficznym rodzaju cynamonu, czyli cynamonie cejlońskim. To zdecydowanie coś innego niż powszechnie znany i popularny w sklepach cynamon Cassia. Różnica pomiędzy cynamonem cejlońskim a cynamonem Cassia zostanie omówiona w innym artykule na tym blogu. Cynamon cejloński, jak sama nazwa wskazuje, jest specyficzną przyprawą, którą wytwarza się tylko i wyłącznie na Sri Lance. Jest to między innymi jeden z powodów wysokiej ceny tej przyprawy.
Cynamon cejloński wyróżnia się znacznie delikatniejszym, słodszym i mniej pikantnym smakiem niż popularna chińska kasja. Poza tym ma więcej walorów zdrowotnych, w tym działanie przeciwbakteryjne i przeciwzapalne.
Czytaj więcej o cynamonie: Czym różni się cynamon cejloński od cynamonu cassia?
11. Czarny kardamon
Czarny kardamon, znany naukowo jako Amomum subulatum, jest często nazywany królową przypraw. Jego wyjątkowość wynika z faktu, że, podobnie jak większość przypraw, występuje tylko na określonym terenie. Roślina, z której pozyskiwany jest czarny kardamon, rośnie na zboczach Himalajów w Indiach i Nepalu. W porównaniu z zielonym kardamonem czarny kardamon charakteryzuje się bardziej dymnym, wędzonym aromatem i intensywniejszym smakiem. Podobnie jak wszystkie przyprawy z tej listy, czarny kardamon wykazuje również wiele cennych właściwości zdrowotnych. Jest to przyprawa idealna na wszelkiego rodzaju dolegliwości trawienne, a także pomaga w kontrolowaniu poziomu cukru we krwi.
10. Czarne chili
Czarne chili, znane również jako Chili Pasilla lub Pasilla de Oaxaca Chile, to przyprawa, która w kuchni polskiej jest stosunkowo rzadko używana, za to w Meksyku jest nieodzownym składnikiem większości potraw, szczególnie takich jak mole i enchilada. Służy także do przygotowywania różnych meksykańskich sosów. Nazwa „Pasilla” pochodzi przede wszystkim od konkretnego regionu — Oaxaca to stan w południowym Meksyku, w którym rośnie ta odmiana chili. Ciekawostką jest fakt, że mimo swojej nazwy, Pasilla de Oaxaca nie należy do potraw pikantnych. Pasilla de Oaxaca wyróżnia się bardzo intensywnym, wędzonym smakiem, który może przypominać pikantne nuty wieprzowiny. Z tego względu jest bardzo pożądana w różnego rodzaju potrawach wegetariańskich. Niestety, jest to również przyprawa, którą można znaleźć tylko w wybranych specjalistycznych sklepach z przyprawami i kuchniami świata.
9. Zielony kardamon
Kolejny w tym zestawieniu jest kardamon, tym razem zielony.
Zielony kardamon jest przyprawą znacznie nam bliższą i częściej dodawaną do potraw. Zielony kardamon pochodzi z rodziny imbirowatych i wyróżnia się ognistym, pikantnym smakiem. Głównie uprawiany jest w Indiach oraz na Madagaskarze.
Paradoksalnie, jest to przyprawa znacznie łatwiej dostępna, ale jednocześnie droższa od swojego czarnego odpowiednika. Kardamon to przyprawa chętnie wykorzystywana w kuchni azjatyckiej, a szczególnie indyjskiej. Jest to jeden z najważniejszych składników popularnej przyprawy garam masala, niezbędnej do przyrządzenia wybornego curry.
8. Aframon madagaskarski
Aframon madagaskarski, znany również jako aframon rajski, pochodzi z rodziny roślin imbirowatych (Aframomum melegueta) i pierwotnie rósł dziko w tropikalnej, środkowo-zachodniej Afryce. Obecnie jest chętnie stosowany w kuchniach afrykańskiej i na Bliskim Wschodzie, nadając potrawom charakterystycznego, pieprznego smaku. Ponadto, aframon jest również używany przy niestrawności, a także jako afrodyzjak. To jeden ze składników kultowej marokańskiej mieszanki przypraw ras el hanout.
7. Papeda
Papeda (Citrus hystrix DC.), bardziej znana jako liście kafiru lub liście limonki kafir, to przyprawa pozyskiwana z rośliny z rodziny rutowatych, która pierwotnie porastała tereny południowo-wschodniej Azji. Wysoka cena wynika między innymi z konieczności ręcznego zbierania liści z ciernistych krzewów rośliny. Ciemnozielone liście kafiru są chętnie stosowane, szczególnie w kuchni azjatyckiej. Wzbogacają one smak potraw curry, dań z ryżu, a nawet frytek, a także są bogate w witaminę C. W Polsce są stosunkowo trudne do pozyskania i dostępne głównie w specjalistycznych sklepach z produktami z całego świata.
6. Czarnuszka siewna
Czarnuszka siewna (Nigella sativa), znana także jako czarnuszka egipska, a potocznie czarny kminek, to kolejna przyprawa znajdująca się na liście tych najcenniejszych i jednocześnie najdroższych. Czarnuszka wyróżnia się bardzo intensywnym, lekko gorzkim i pikantnym smakiem z nutami korzennymi, co można porównać do czegoś pomiędzy pieprzem a makiem. Czarnuszka to nie tylko charakterystyczna przyprawa do potraw, ale przede wszystkim roślina wykazująca wiele właściwości zdrowotnych. To właśnie w niej znajduje się najwięcej witaminy C, więcej niż w klasycznej nauce pietruszki, a także niezwykle cenny składnik, tymochinon. Czarnuszka to jednocześnie przyprawa, której przypisuje się wiele właściwości zdrowotnych. Nie tylko zalecana jest przy wspieraniu i wzmocnieniu odporności, ale także przy profilaktyce wielu chorób, takich jak osteoporoza, cukrzyca czy nowotwory.
5. Pieprz długi (Piper longum L.)
Pieprz długi (Piper longum L.), zwany w Azji również jako pipli, to przyprawa wywodząca się z rodziny pieprzowatych, podobnie jak popularny pieprz czarny. Pochodzi z południowo-wschodniej Azji i jest chętnie wykorzystywany w kuchni indonezyjskiej, a także w Afryce, Indiach oraz w kuchni śródziemnomorskiej. W odróżnieniu od pieprzu czarnego jest znacznie mocniejszy i wyróżnia się intensywnym, ostrym smakiem. Jest nieodzownym składnikiem takich potraw jak pikantna zupa rasam, curry z soczewicy i różnego rodzaju marynat. Pieprz długi nie jest tak powszechny jak pieprz czarny, a jego wysoka cena wynika z ograniczonej dostępności. Pieprz długi wykorzystywany jest również w medycynie ajurwedyjskiej, gdzie uznawany jest za środek odmładzający i stymulujący przemianę materii.
4. Mahlepi
Zaraz za podium znalazła się aromatyczna przyprawa Mahleb, lub Mahlepi, która wytwarzana jest z pestek wiśni Prunus mahaleb (wiśnia Mahaleb lub św. Lucie). Mahlab to przyprawa produkowana z jąder pestek, które są rozłupywane, a następnie mielone. To właśnie fakt, że pozyskanie przyprawy jest niezwykle czasochłonne, wpływa na wysoką cenę na rynku. Mahlab wyróżnia się bardzo intensywnym smakiem, który przypomina gorzkie migdały połączone z aromatem wiśni. Jest chętnie wykorzystywana w potrawach kuchni Bliskiego Wschodu, szczególnie do nadawania intensywnej, pikantnej nuty słodkim potrawom i ciastom.
3. Wanilia
Listę trzech najdroższych przypraw świata zamyka wanilia. Warto wspomnieć, że nie chodzi tutaj o zwykłą wanilię, ale o konkretny jej rodzaj – Wanilię Bourbon. Ten charakterystyczny i najbardziej ceniony gatunek zawdzięcza swoją nazwę wyspie Île de Bourbon (dawna nazwa Reunion), gdzie po raz pierwszy odkryto ten rodzaj wanilii. Obecnie niemal 80% wanilii na świecie wytwarzane jest na Madagaskarze, co również ma duży wpływ na jej cenę. Po pierwsze, Madagaskar jest wyspą, która bardzo często nawiedzana jest przez cyklony, co powoduje niszczenie upraw. Po drugie, wanilia jest rośliną, która wydaje owoce dopiero po 2-3 latach uprawy. I na koniec – najważniejsze: kwiaty wanilii kwitną tylko jeden raz w roku i w ten jeden dzień muszą zostać zapylone. Jeżeli tak się nie stanie, nie będą owocować, a tym samym wanilia nie zostanie wyprodukowana. Wanilia to przyprawa niezwykle aromatyczna, stosowana głównie do przyprawiania słodkich potraw, takich jak ciasteczka czy crème brûlée.
2. Pyłek fenkułu
Być może obecność fenkułu włoskiego na podium dla wielu jest zaskoczeniem. Ważne jest jednak dodać, że nie chodzi nam o sam fenkuł włoski, ale o pyłek fenkułu włoskiego, co zupełnie zmienia postać rzeczy. Fenkuł włoski, znany również jako koper włoski lub koper słodki (Foeniculum vulgare Mill.), nie jest trudny w uprawie. Jednak trudność tej przyprawy leży w samym zbieraniu pyłku, co jest bardzo żmudne, uciążliwe i musi być wykonane ręcznie. Poza tym plony uzyskiwane są stosunkowo niskie, co oczywiście wpływa na ekskluzywność samego pyłku z kopru włoskiego. Dodatkowo pyłek ten uprawiany jest głównie w konkretnym miejscu we Włoszech, w regionie Toskanii. Stamtąd pochodzi najlepsza przyprawa, która wyróżnia się charakterystycznym smakiem i aromatem z odczuwalnymi nutami cytrusowymi, anyżowymi, a także pieprzu i szafranu.
Pyłek kopru włoskiego jest jednocześnie przyprawą bardzo wszechstronną, którą można stosować zarówno do dań słodkich, jak i bardzo pikantnych. Spożywanie pyłku może pozytywnie wpływać na układ odpornościowy, a także na zdrowie wątroby, a sam pyłek ma właściwości przeciwzapalne, przeciwnowotworowe i przeciwutleniające.
1. Szafran
Pozycję bezwzględnego lidera tego zestawienia na najdroższą przyprawę świata od wieków dzierży szafran. Szafran jest najdroższą wagowo przyprawą świata, a jego wartość nie zmieniła się na przestrzeni wieków. Szafran nigdy nie należał do przypraw tanich i pomimo tego, że współcześnie więcej osób może sobie na niego pozwolić, nadal jest on stosunkowo drogim dodatkiem do potraw. Szafran pozyskiwany jest z cześci kwiatów krokusa, i podobnie jak większość przypraw w tym zestawieniu, musi być zbierany ręcznie, co wyraźnie wpływa na cenę tej przyprawy. Z jednego kwiatu krokusa można zebrać tylko trzy czerwone znamiona. Aby wyprodukować jeden kilogram szafranu, potrzeba 150 000 kwiatów, co oznacza, że 1 kg szafranu zbiera się z około 1000 m² pola uprawnego.
Szafran to przyprawa, która bardzo często stosowana jest do nadawania barwy potrawom, ale również do przyprawiania ryb i owoców morza. Chętnie stosowany jest również do potraw z ryżu.