Nie od dziś wiadomo, że stres jest szkodliwy. Ma negatywny wpływ na samopoczucie oraz stan zdrowia. Niestety nie jest możliwe wyeliminowanie stresu z naszego życia. Warto jednak ograniczyć ilość czynników stresogennych, a tym samym dbać o obniżenie poziomu kortyzolu we krwi. Czym jest kortyzol? W jaki sposób można go obniżyć dietą?
Co to jest kortyzol?
Kortyzol nazywany jest potocznie hormonem stresu. Produkowany jest w warstwie pasmowatej nadnerczy. Odpowiada za zwiększenie stężenia glukozy w sytuacjach stresujących, gdy zwiększa się zapotrzebowanie na nią. Kortyzol ma także działanie przeciwzapalne. Ilość produkowanego kortyzolu regulowana jest przez hormon przysadki adrenokortykotropina (ACTH). Stężenie hormonu stresu regulowane jest przez rytm dobowy – największe jest rano zaraz po przebudzeniu, a najniższe o północy.
Dlaczego wysoki poziom kortyzolu nie jest dobry dla organizmu?
Utrzymujący się długo wysoki poziom kortyzolu ma negatywny wpływ na nasz organizm. Początkowo wywiera destrukcyjny wpływ na pracę oraz kontakty z najbliższymi. Jeśli nie uda się wyeliminować czynników podnoszących poziom kortyzolu we krwi, to można nabawić się wielu chorób cywilizacyjnych m.in. AZS, cukrzycy, IBS, a nawet łysienia plackowatego. Życie w ciągłym stresie może doprowadzić również do zawału serca. Wysoki poziom kortyzolu ma też negatywny wpływ na płodność.
Jednym z konsekwencji wysokiego poziomu kortyzolu oraz stresu jest nadmierny apetyt, a tym samym gromadzenie się tkanki tłuszczowej, co w konsekwencji doprowadza do powstania otyłości brzusznej. U takich osób we krwi wzrasta poziom lipidów i trójglicerydów, co powoduje powstawanie zespołu metabolicznego.
W jaki sposób za pomocą diety można obniżać kortyzol?
Poziom kortyzolu we krwi jest zależny od ilości i jakości spożywanego jedzenia. Spożywanie wysokoprzetworzonych produktów, dieta bogata w tłuszcze trans i sól przyczyniają się do wzrostu poziomu stresu we krwi. Gdy chcesz naturalnie obniżyć poziom kortyzolu we krwi, to pamiętaj o właściwym nawodnieniu organizmu.
Niektóre produkty żywnościowe obniżają poziom hormonu stresu i pomagają zmniejszyć stan zapalny spowodowany przepuszczalnością jelit. Im wyższy jest poziom hormonu stresu, tym wyższa jest przepuszczalność jelit. W sklepach dostępne są produkty żywnościowe, które naturalnie pomagają obniżyć poziom kortyzolu.
1. Zielona herbata
Zawarte w zielonej herbacie polifenole m.in. katechiny, które hamują enzymy produkujące kortyzol, co doprowadza do obniżenia poziomu tegoż hormonu w organizmie. [1]
2. Goździki
Zawierają eugenol, który wzmacnia „barierę śluzową poprzez zwiększenie grubości wewnętrznej warstwy śluzu”[2], dzięki temu chroni przed patogenami i chorobami.
3. Produkty zawierające dużo witaminy C
Do produktów bogatych w naturalną witaminę C zalicza się czerwoną paprykę, kiwi, zieloną pietruszkę, owoce cytrusowe i truskawki. Naturalna witamina C odgrywa istotną rolę w stabilizowaniu poziomu kortyzolu we krwi.
4. Produkty zawierające potas
Wysoki poziom hormonu stresu bardzo często powoduje zwiększenie wydalania potasu przez nerki. Dlatego tak ważne jest wprowadzenie do diety produktów bogatych w ten składnik mineralny, takich jak: pomarańcze, banany, melon, szpinak, suszone śliwki, ziemniaki i pomidory. Zmniejszają skutki stresu i podwyższonego poziomu kortyzolu.
5. Kiszona kapusta i kimchi
W kiszonkach występuje Lactobacillus reuteri, czyli pożyteczne bakterie zasiedlające jelita ptaków i ssaków. Regularne jedzenie kiszonek pomaga w odbudowie naturalnej flory bakteryjnej jelit.
Jakie zioła są skuteczne na obniżenie hormonu stresu?
Kortyzol jest hormonem wytwarzanym naturalnie przez organizm, to zbyt wysoki jego poziom może być niebezpieczny. Jakie zioła są skuteczne na obniżenie tego hormonu?
6. Żeń-szeń syberyjski
Zwany również eleutorokiem kolczastym. Zawiera witaminy i składniki mineralne. Ma działanie adaptogenne, czy zwiększa możliwość adaptacji organizmu do zmieniających się warunków. Wzmacnia odporność. W medycynie naturalnej stosowany jest na zmęczenie i złe samopoczucie psychiczne.
7. Chmiel
Napar z szyszek chmielu zawiera mnóstwo cennych składników odżywczych. Wykazuje działanie nasenne i uspokajające. Zawarte w chmielu związki uspokajają działanie kory mózgowej, a tym samym utrudniają przepływ negatywnych bodźców do układu nerwowego.
8. Melisa
W medycynie naturalnej stosowana jest jako naturalny środek uspokajający. Polecana jest zwłaszcza osobom cierpiącym na nerwicę lub cierpiącym na problemy z układem pokarmowym.
9. Rozmaryn
Z rozmarynu pozyskiwany jest olejek. Ma działanie uspokajające i korzystnie wpływa na sen. Dzięki temu wpływa korzystnie na nocną regenerację organizmu. Ma korzystny wpływ na poprawę pamięci.
10. Lawenda
Od wieków stosowana jest jako środek na wyciszenie i uspokojenie. Pięknie pachnie. Lawenda stosowana jest nie tylko w formie naparów, lecz również jako składnik świec, a nawet kosmetyków do kąpieli. Suszone kwiaty można położyć na pościeli, co zapewnia lepszy sen.
11. Kozłek lekarski
Nazywany również walerianą. Ma działanie odprężające i uspokajające układ nerwowy. Dlatego stosowana jest w preparatach nasennych i uspokajających. Kozłek lekarski stosowany jest również w innych dolegliwościach, np. przy nadciśnieniu wywołanym stresem, czy przy bólach miesiączkowych.
12. Jiaogulan
Roślina należy do rodziny imbirowatych. Ma działanie adaptogenne, czy zwiększa adaptację organizmu do zmieniających się warunków. Jest mało znanym zielem, ale jest jednym z najskuteczniejszych sposobów na zmniejszenie kortyzolu.
13. Różeniec górski
Zioło adaptogenne, które idealnie wspiera osoby żyjące w permanentnym stresie, często zmęczonych i osłabionych. Ma działanie antybakteryjne, antyoksydacyjne i przeciwnowotworowe. Ma korzystny wpływ na pamięć i koncentrację.
Stres i wysoki poziom kortyzolu mogą powodować wiele problemów natury fizycznej i psychicznej. Oba czynniki mogą również doprowadzić do rozwoju wielu groźnych chorób. Dlatego tak ważne jest stosowanie właściwej diety na obniżenie kortyzolu, a tym samym na lepsze samopoczucie.
Materiały źródłowe:
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24404164/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25787310/