Natka pietruszki to zielony i aromatyczny dodatek do potraw, który jest skarbnicą cennych składników, szczególnie żelaza. Jakie jeszcze zalety dla organizowała spożywanie natki pietruszki świeżej i suszonej?
Jak rośnie natka pietruszki?
Natka pietruszki to bardzo popularne w kuchniach różnych zakątków świata zioło (niektóre źródła traktują ją jako warzywo). Wywodzi się ona z obszaru śródziemnomorskiego, szczególnie południowych Włoch, Algierii i Tunezji. Jej łacińska nazwa to Petroselinum hortense lub Petroselinum crispum.
Liście dzieli się na dwa typy – liście kędzierzawe oraz bardziej popularne gładkie. Pietruszka to roślina dwuletnia. Jest uprawiana przez człowieka już od ponad 2000 lat. Pierwsze wzmianki na jej temat pochodzą ze starożytnej Grecji. Z regionu śródziemnomorskiego rozprzestrzeniła się niemal na cały świat, w tym do Polski, ponieważ jest łatwa w uprawie, smaczna i bardzo zdrowa.
W przypadku pietruszki wykorzystuje się kulinarnie zarówno korzeń, jak i liście, czyli natkę.
Świeża natka pietruszki – wartości odżywcze
Jakie wartości odżywcze znaleźć można w natce pietruszki? Przede wszystkim jest to potas, wapń, magnez, fosfor, cynk oraz sód. Może być również bardzo dobrym źródłem związków lotnych, takich jak mirystycyna, limonen, eugenol i alfa-tujen. W jej liściach znaleźć można węglowodany, tłuszcze i białko.
Witaminy w natce pietruszki to: A, C, K i E, tiamina, ryboflawina, niacyna, witamina B6 i kwas foliowy.
Tak naprawdę jednak główną wartością natki pietruszki jest zawarte w niej żelazo. Jest go aż 6,2 mg na 100 g zioła. Żelazo między innymi zapobiega anemii. Wysokie spożycie tego pierwiastka jest konieczne szczególnie w przypadku kobiet, którym grozi utrata żelaza w wyniku obfitego miesiączkowania oraz ciężarnych. W połączeniu z zawartością kwasu foliowego, który ułatwia wchłanianie żelaza, jest to prawdziwa bomba wzmacniająca krew.
Porównanie wartości odżywczych świeżej i suszonej pietruszki prezentuje poniższa tabela:
| Składniki | Pietruszka świeża |
| Waga | 100 g |
| Kalorie | 36 |
| Witaminy | |
| Cholina | 12.8 mg |
| Foliany | 152 mcg |
| Niacyna | 1.313 mg |
| Kwas pantotenowy | 0.4 mg |
| Ryboflawina | 0.098 mg |
| Tiamina | 0.086 mg |
| Witamina A | 8424 IU |
| Witamina B6 | 0.09 mg |
| Witamina C | 133 mg |
| Witamina D | 0 mcg |
| Witamina E (alpha-tocopherol) | 0.75 mg |
| Witamina K | 1640 mcg |
| Minerały | |
| Wapń, Ca | 138 mg |
| Miedź Cu | 0.149 mg |
| Żelazo, Fe | 6.2 mg |
| Magnez Mg | 50 mg |
| Mangan, Mn | 0.16 mg |
| Fosfor, P | 58 mg |
| Potas, K | 554 mg |
| Selen, Se | 0.1 mcg |
| Sód, Na | 56 mg |
| Cynk, Zn | 1.07 mg |
Źródło danych: www.nutritionvalue.org
Suszona natka pietruszki – wartości odżywcze
Wiece na temat walorów zdrowotnych i właściwości suszonej natki pietruszki przeczytasz w: Natka pietruszki – świeża vs suszona
Natka pietruszki – właściwości lecznicze
Pietruszka może być używana wspomagająco przy różnego rodzaju schorzeniach. Przede wszystkim zaleca się ją w przypadku chorób układu moczowego, takich jak infekcja dróg moczowych (ZUM). Pomaga także w problemach trawiennych, zaparciach, wzdęciach, żółtaczce, niestrawności, kolce. Dodatkowo można po nią sięgać również w przypadku obrzęków i innego rodzaju zatrzymaniu płynów w organizmie. Stosuje się ją również jako afrodyzjak i odświeżacz oddechu (żucie listków).
Niektórzy stosują liście pietruszki do robienia okładów na rany, aby pozbyć się popękanej skóry, guzów, siniaków, odczynów po ukąszeniu owadów, a nawet w celu stymulacji wzrostu włosów.
W składzie natki pietruszki znaleźć można kilka flawonoidów, w tym luteolinę, apigeninę, likopen, beta-karoten i alfa-karoten. Rolą tych związków jest działanie przeciwutleniające i wspierające układ odpornościowy.
Pietruszka zawiera flawonoid zwany mirycetyną, który wpływa na obniżenie poziomu cukru we krwi i zmniejszać insulinooporność. Badania naukowe wykazały, że szczury z cukrzycą, którym podawano pietruszkę, już w przeciągu miesiąca miały spadek poziomu cukru we krwi.
Natka pietruszki w ciąży
W ciąży należy szczególnie uważać na spożywane przez siebie produkty. Natka pietruszki wykazuje działanie moczopędne, a więc jest korzystna dla likwidacji ciążowych obrzęków. Generalnie uważa się natkę pietruszki za bezpieczną w okresie ciąży, jeżeli jednak jest ona spożywana w niewielkich ilościach. Nadmierna konsumpcja może prowadzić do różnego rodzaju komplikacji zdrowotnych.
Korzyści z sięgania po natkę pietruszki w okresie ciąży to przede wszystkim:
- wysoka zawartość kwasu foliowego niezbędnego dla prawidłowego rozwoju układu nerwowego płodu;
- wysoka zawartość witaminy C oraz B pomaga radzić sobie ze stresem oksydacyjnym w tym okresie;
- pietruszka pomaga zwalczać częste ciążowe przypadłości, w tym wzdęcia;
- wysoka zawartość żelaza jest korzystna dla kobiet zmagających się z anemią ciążową.
- pietruszka zawiera znaczne ilości wapnia i witaminy K, które są potrzebne kobiecie w ciąży do dbania o zdrowie kości w tym czasie. Jest również pomocny w dbaniu o układ kostno-stawowy matki i dziecka.
Pomimo tych korzyści, jest jednak także kilka kwestii, o których należy pamiętać, wprowadzając natkę pietruszki do swojej diety w okresie ciąży. We wczesnych miesiącach ciąży najlepiej jest sięgać po ekologiczną, najlepiej samodzielnie wyhodowaną pietruszkę. Przed spożyciem trzeba dokładnie ją umyć i usunąć zwiędnięte liście mogące przyczynić się do zatrucia pokarmowego. Dotyczy to nie tylko ciężarnych, ale także wszystkich osób, chociaż kobiety w ciąży są zdecydowanie bardziej wrażliwe.
Nie ma badań stwierdzających, jaki limit spożycia natki pietruszki w ciąży jest dopuszczalny. W bardzo dużych ilościach ma ona właściwości poronne. Zawarta jest w niej mirystycyna może przedostać się przez łożysko i może prowadzić do zwiększenia częstości akcji serca u płodu. Apiol i mirystycyna mogą prowadzić także do skurczów macicy, a tym samym mogą prowadzić do poronienia, a także do porodu przedwczesnego. W czasie ciąży ma się również bardziej osłabiony układ odpornościowy. W przypadku skłonności do alergii, natka pietruszki może ją z tego powodu wywołać. Jednak wskazane niekorzystne objawy ujawnić się mogą w przypadku spożycia dużych ilości natki. Jeżeli lekarz nie zaleci inaczej, można ją włączyć jako dodatek do swojej codziennej diety także w czasie ciąży.
Natka pietruszki jest zalecana także kobietom karmiącym piersią, ponieważ wspiera ona laktację. Poprawia ilość i jakość mleka. Natka pietruszki może również pomóc wyregulować cykl miesiączkowy.
Natka pietruszki dla niemowlaka
Natka pietruszki to dodatek zalecany w diecie niemowlaka. Jest na tyle bezpieczna, że może być jednym z produktów wprowadzanych najwcześniej w trakcie rozszerzania diety, czyli już od około 5 miesiąca życia. Drobno posiekane liście dodawać można do zup i przecierów warzywnych podawanych dziecku. W jej składzie jest dużo żelaza i kwasu foliowego, a także witaminy C, niezbędnych dla zdrowego rozwoju niemowlaka.
Natka pietruszki na odchudzanie
W jednej filiżance natki pietruszki znajdują się tylko 22 kalorie, 0,47 grama tłuszczu i 34 miligramy sodu. Dzięki temu jest to produkt niskokaloryczny, niskotłuszczowy i niskosodowy. Jednocześnie jej wyrazisty smak sprawia, że świetnie sprawdza się w przypadku dań, w których chce się obniżyć zawartość soli. Natka pietruszki jest powszechnie stosowana w daniach kuchni śródziemnomorskiej, w których nie jest wyłącznie dodatkiem, a nierzadko stanowi nawet podstawę potrawy, na przykład sos ze zblendowanej natki do makaronu.
To nie koniec korzyści wynikających ze spożywania natki pietruszki w czasie odchudzania się. Jest ona także źródłem błonnika. Pojedyncza porcja zawiera od 5 do 8 procent dziennego zalecanego spożycia błonnika pokarmowego. Błonnik daje uczucie pełności, ograniczając tym samym ryzyko przejadania się. Natka pietruszki może także pomóc w wypełnianiu ilości zalecanych dziennych dawek warzyw.
Natka pietruszki jest także bogata w żelazo. Jego działanie wspiera organizm w wytwarzaniu czerwonych krwinek. Poza tym jest bogata w witaminę K wpływającą na krzepnięcie krwi Zawiera także naturalne przeciwutleniacze, w tym witaminy A, C i E, które chronią organizm przed stresem oksydacyjnym. Chociaż te składniki nie wpływają bezpośrednio na proces odchudzania, to jednak pomagają zachować zdrowie w trakcie zrzucania zbędnych kilogramów.
W trakcie diety warto dodawać pół szklanki natki pietruszki do każdej porcji przygotowywanej przez siebie sałatki. Szczególnie istotne jest, aby dodawać ją do dań zawierających skrobię, składających się z ryżu, makaronu, czy ziemniaków. Dzięki temu natychmiast podniesie się poziom wartości odżywczych dania. Za sprawą jej wyrazistego smaku, nie ma potrzeby dodawania do dań tyle tłuszczów i soli.
Jak suszyć natkę pietruszki?
Warto suszyć pietruszkę pochodzącą ze sprawdzonego źródła. W tym celu liście należy przebrać i dokładnie umyć w zimnej wodzie. Następnie trzeba je odsączyć na ręczniku papierowym. Same liście bez łodyżek rozkłada się na blaszce z papierem do pieczenia i wstawia do piekarnika z termoobiegiem rozgrzanego do temperatury 40 stopni Celsjusza. Po ususzeniu liście można pokruszyć i przełożyć najlepiej do szczelnie zamykanego słoika.
Do czego dodawać natkę pietruszki?
Natka pietruszki to bardzo uniwersalne zioło, które można dodawać do wielu potraw. Jest popularna jako wykończenie zup i sosów. Ze względu na swoje drobne, zielone listki służyć może także do dekoracji pieczeni, makaronów etc. Świetnie sprawdzi się jako składnik sałatek. Sok wyciskany z samej natki ma nieco zbyt intensywny smak, ale można ją dodawać do różnego rodzaju smoothie. Świetnie pasuje na przykład do soku ananasowego, ogórka, pomidora. Suszona natka pietruszki ma nieco mniej intensywny smak, ale może być stosowana dokładnie w taki sam sposób, co świeży produkt.
Jak przechować natkę pietruszki?
Natkę pietruszki po przyniesieniu do domu należy od razu rozebrać z opakowania i zdjąć z niej gumkę. Następnie trzeba ją wypłukać w wodzie i lekko osuszyć. Łodygi w pęczku należy zanurzyć w szklance, słoiku lub innym pojemniku z zimną wodą. Dzięki temu natka pietruszki zachowa świeżość na około dwa dni (przy wymianie wody). Jeżeli jednak chce się ją przechowywać dłużej, po tym czasie należy przełożyć ją do pojemnika wyłożonego bawełnianą ściereczką lub ręcznikiem papierowym i szczelnie zamknąć. W ten sposób można ją trzymać w lodówce jeszcze przez kilka dni. Po wyjęciu z wody można ją także dokładnie posiekać, włożyć do pojemnika lub torebki strunowej oraz zamrozić.
Natka pietruszki przeciwwskazania
Wiele produktów spożywczych, w tym natka pietruszki, spożywane w nadmiarze może szkodzić. W przypadku natki pietruszki rzadko dochodzi do poważnych problemów zdrowotnych po jej zjedzeniu, tym niemniej jest to pewne ryzyko.
- Ze względu na obecność w swoim składzie szczawianów, natka pietruszki nie jest zalecana do spożycia osobom mającym problemy kamieniami nerkowymi lub mającymi skłonności do ich powstawania. Jej zawartość nie jest tak wysoka jak w innych, całkowicie niezalecanych przy tym schorzeniu produktach, jednak korzystne jest limitowanie jej spożycia. Wówczas najlepiej jest ograniczyć się do przyprawiania nią potraw, zamiast gotowania ich na jej bazie.
- Witamina C w nadmiarze także jest szkodliwa. Jednak, żeby przedawkować ją w przypadku natki pietruszki, należałoby jej spożywać od 3 do 15 filiżanek dziennie. Osoby suplementujące witaminę C lub spożywające bardzo duże jej ilości w innych produktach spożywczych, narażają się na jej toksyczne działanie. 1 szklanka porcji świeżej pietruszki zawiera 133 mg tej witaminy. Dzieci do lat 3 nie powinny przekraczać poziomu 400 mg witaminy C dziennie, natomiast dla dorosłych limit to 2000 mg.
- Kolejną zaletą natki pietruszki, która może być jednocześnie jej przeciwskazaniem w niektórych przypadkach, jest wysoka zawartość witaminy K. Zioło to zawiera 1640 mg tego składnika odżywczego na filiżankę, prawie 20 razy więcej niż minimalna ilość zalecana dla dorosłych i ponad 50 razy więcej niż dzienna wartość dla dzieci. Te dawki wydają się bardzo wysokie, lecz nawet przy nich ryzyko przedawkowania witaminy K jest niewielkie. Tym niemniej osoby zażywające warfarynę lub inne leki rozrzedzające krew powinny unikać dużych ilości pietruszki. Zbyt dużo witaminy K dostarczanej z dietą może wpływać na zakłócanie skuteczności działania tych leków.
- Natka pietruszka w jednej szklance zawiera 8242 jm witaminy A. W przypadku tej witaminy jej przedawkowanie jest dużo groźniejsze niż niedobór. Witamina A przyjmowana w postaci suplementu nie powinna u dzieci przekroczyć dawki 2000 do 3000 IU, natomiast u nastolatków i dorosłych od 9 000 do 10 000 IU. W przypadku wątpliwości przy przyjmowaniu suplementów witaminy A należy zapytać lekarza, jaki poziom spożycia tej witaminy jest bezpieczny. Toksyczność spowodowana zbyt dużą ilością witaminy A niesie ze sobą ryzyko wad wrodzonych u dzieci, niewydolności wątroby i wzrostu poziomu trójglicerydów we krwi.