Mąka kasztanowa coraz częściej pojawia się na polskich stołach głównie ze względów zdrowotnych. Bezglutenowa i smaczna stanowi wartościową alternatywę dla mąki pszennej szczególnie dla osób mających kłopoty z nietolerancją glutenu. To nie jedyne zalety mąki kasztanowej. Dlaczego warto ją jeść?
Z czego powstaje mąka kasztanowa?
Mąka kasztanowa otrzymywana jest w procesie mielenia suszonych jadalnych kasztanów.
Kasztan jadalny (Castanea sativa Mill.) jest uprawiany głównie w basenie Morza Śródziemnego, a także w Azji Mniejszej i na Kaukazie. Owoce te od wieków stanowią jeden z istotnych elementów diety głównie dla ludności z obszarów wiejskich. Jego łacińska nazwa 'sativa’ oznacza „uprawiana przez ludzi”. Owoc znany jest też jako „hiszpański kasztan” lub „marron” (po francusku „kasztan”).
Produkcja mąki kasztanowej wymaga kilku etapów. Po zbiorze kasztany suszy się, a następnie obiera. Ze względu na to, że zawierają dużą zawartość wody konieczne jest powtórne suszenie w celu usunięcia wilgoci z owoców.
Barwa, smak i konsystencja
Mąka kasztanowa ma nieziarnistą konsystencję zbliżoną do skrobi. Jej kolor i smak w dużym stopniu zależy od stopnia przypieczenia kasztanów, z jakich była przygotowana. Może mieć barwę od jasnego do ciemniejszego beżu.
Mąka kasztanowa ma oczywiście smak kasztanów. Jest słodka, ziemista i lekko wędzona. Z uwagi na naturalną słodycz na Półwyspie Apenińskim nazywana jest po prostu „farina dolce”, co po włosku oznacza „słodka mąka”. Może pojawić się w niej również odrobina goryczki wynikająca między innymi ze sposobu obróbki. Im bardziej przypieczone kasztany ten poziom goryczki jest wyższy.
Mąka z kasztanów ma również tendencję do zbijania i zbrylania. Z tego powodu przed użyciem zalecane jest jej przesianie.
Mąka kasztanowa — wartości odżywcze
W składzie mąki kasztanowej zwraca uwagę wysoka zawartość skrobi (50–60%), stosunkowo dużą ilość sacharozy (20–32%) i wysokie wartości białka z niezbędnymi aminokwasami (5–8% ) i dużym udziałem kwasu asparaginowego i kwas glutaminowego.
Mąka kasztanowa jest również pełna błonnika pokarmowego (4–10%) i zawiera (chociaż niewiele) lipidy (2–4%). [1]
Owoce kasztanowca są dobrym źródłem witamin E, C, B1, B2, B3 oraz minerałów zwłaszcza potas, fosfor i magnez.
Właściwości mąki kasztanowej
Nie zawiera glutenu
Jedną z najważniejszych zalet mąki kasztanowej jest to, że naturalnie nie zawiera glutenu. Z tego względu jest bardzo popularnym zamiennikiem mąki pszennej i innych mąk glutenowych w diecie osoby z nietolerancją glutenu lub chorych na celiakie.
Dodaje energii
Zmielone kasztany są cennym i wartościowym źródłem węglowodanów i białka, dlatego produkty z dodatkiem mąki kasztanowej powinni szczególnie spożywać sportowcy i osoby narażone na zmęczenie fizyczne i psychiczne.
Mąka gwarantuje szybki zastrzyk energii niezbędnej do wykonywania aktywności fizycznych.
Korzystnie wpływa na zdrowie jelit i trawienie
Mąka kasztanowa jest doskonałym źródłem błonnika pokarmowego – w 100 gramach znajduje się ponad 14 gram. Błonnik wspomaga przepływ pokarmu przez jelita, a także zapewnia uczucie sytości przez długi czas.
Spożywanie pokarmów zawierających mąkę kasztanową jest zalecane szczególnie u osób, które z różnych powodów chcą zwiększyć ilość błonnika w swojej diecie i mają kłopoty z wypróżnianiem. Poza tym pozytywnie wpływa na nasz układ pokarmowy, a także zapobiega zaparciom. W kasztanach jadalnych znajduje się również sporo odpornej skrobi, która ulega fermentacji w jelicie grubym i wspomaga rozrost „dobrych” bakterii probiotycznych. Bakterie zapewniają lepsze trawienie i przyswajanie składników odżywczych z pożywienia.
Umożliwia kontrolę poziomu cukru we krwi
Błonnik w kasztanach może również pomóc zrównoważyć poziom cukru we krwi. Błonnik sprawia, że skrobia w naszym organizmie jest wolniej wchłaniana. W ten sposób unikamy skoków cukru we krwi – szczególnie niebezpiecznych u osób chorujących na cukrzycę 2. Warto również wspomnieć, że mąka kasztanowa z indeksem glikemiczny na poziomie 65, zaliczana jest do grupy produktów o średnim indeksie glikemicznym (IG 55 – 70). Oznacza to, że nie powoduje drastycznych skoków poziomo krwi cukru w organizmie i może być w odpowiednich proporcjach stosowana w diecie osób chorych na cukrzycę.
Wspiera zdrowie serca
Mąka kasztanowa zawiera również stosunkowo dużo magnezu i potasu. 100 g mąki kasztanowej zapewnia aż 32% zapotrzebowania na potas. Składniki mineralne pomagają zmniejszyć ryzyko problemów sercowo-naczyniowych, w tym choroby serca lub udaru.
Zdrowe kości i zęby
Cenne mikroelementy zawarte w mące kasztanowej wspierają zdrowie naszego układu kostno-szkieletowego. Wapń, fosfor są budulcem kości i zębów , a magnez z kolei pomaga w ich wchłanianiu. Chroni też kości przed utratą gęstości z powodu wieku, aktywności fizycznej lub złego odżywiania. Wspiera tworzenie szkliwa wokół zębów. Miedź również wzmacnia kości i wzmacnia układ odpornościowy.
Zmniejszają stany zapalne
Zawarte w mielonych kasztanach przeciwutleniacze (witamina C, kwas galusowy, kwas elagowy) przyczyniają się zmniejszenia stanu zapalnego w organizmie spowodowanym przez wolne rodniki.
Zdrowie mózgu
Mąka kasztanowa zawiera również rozpuszczalne w tłuszczach witaminy z grupy B, które korzystnie wpływają na nasz układ nerwowy, poprawiają pracę mózgu, przyspieszają metabolizm i pomagają w utrzymaniu dobrego poziomu witalności na co dzień.
Pomoże w utracie wagi
Spożywanie produktów zawierających mąką kasztanową może wspierać utratę wagi. Bogata w błonnik mąka zapewnia uczucie sytości a tym samym ograniczyć apetyt. Badania na zwierzętach sugerują, że wprowadzenie dodanie kasztanów do diety może pomóc w redukcji tkanki tłuszczowej na brzuchu. [3]
Mąka kasztanowa – przeciwwskazania
Mąka kasztanowa pomimo wielu zalet nie jest polecana dla wszystkich. Należy bardzo pamiętać, że oprócz wielu składników odżywczych i mikroelementów zawiera również dość sporo kalorii. Tylko 100 g mąki kasztanowej dostarcza naszemu organizmowi aż 343 kcal, co czyni ją jedną z najbardziej kalorycznych mąk bezglutenowych. Z tego powodu nie powinna być spożywana w nadmiarze przez osoby z nadwagą, otyłością, a także cukrzycą 2. Jedzona w dużych ilościach może przyczyniać się do wzdęć brzucha i aerofagii.
Jak przygotować mąką kasztanową?
Mąka kasztanowa ma wiele zastosowań w kuchni. Więcej na ten temat przeczytacie w artykule: Mąka kasztanowa – jak ją stosować?
Przechowywanie mąki kasztanowej
Mąka kasztanowa łatwo się psuje i dlatego powinna być przechowywana w chłodnym miejscu. Aby uniknąć ryzyka, można ją trzymać w zamrażarce. W ten sposób może być przechowywana do sześciu miesięcy.
Materiały źródłowe
- Effect of Coconut and Chestnut Flour Supplementations on Texture, Nutritional and Sensory Properties of Baked Wheat Based Bread, https://www.mdpi.com/1420-3049/26/15/4641/htm#app1-molecules-26-04641 [dostęp 25.11.2021r.]
- Dulger, Dilek & Mete, Merve. (2017). CHESTNUT FLOUR AND APPLICATIONS OF UTILIZATION, https://www.researchgate.net/figure/Composition-of-chestnut-fruit-in-different-conditions-and-nutrition-items-in-100-g_tbl4_325644204, [dostęp 25.11.2021r.]
- Dietary Supplementation with Chestnut (Castanea sativa) Reduces Abdominal Adiposity in FVB/n Mice: A Preliminary Study, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32260459, [dostęp 25.11.2021r.]