Miód sztuczny wbrew swojej nazwie nie ma nic wspólnego z miodem naturalnym. Jest to syntetyczny produkt wytwarzany z syropu cukrowego. Ma podobną barwę do naturalnego odpowiednika i zbliżony skład cukrów. Na tym wszelkie podobieństwa się kończą. Czym jest sztuczny miód? Czym są produkty miodopochodne?
Jak powstaje miód sztuczny?
Odkrycie produktu jakim jest sztuczny miód, datuje się na 1919 rok. Miód sztuczny powstaje podczas chemicznego procesu hydrolizy dwucukru sacharozy (cukier buraczany) z niewielkim dodatkiem syropu skrobiowego, a katalizatorem tej reakcji jest woda. Proces ten odbywa w temp. 90°C w kotle ze stali kwasoodpornej. Całość podgrzewana jest do uzyskania jednolitej konsystencji. Następnie do roztworu dodawany jest stężony kwas solny, a całość pozostawiona jest na okres 2-3 godzin (jest to czas niezbędny do tzw. inwersji sacharozy). Zakończenie tej reakcji można rozpoznać po barwie i przezroczystości roztworu. Jeśli jest zbyt dużo kwasu, to można go zneutralizować poprzez dodanie kwaśnego węglanu sodowego.
Po zakończeniu procesu neutralizacji zdejmuje się pianę (znajduje się na powierzchni roztworu), a roztwór przelewany jest do kotła z tzw. płaszczem wodnym, który pozwala na ochłodzenie mieszanki do temp. 30°C. Proces ten może potrwać nawet do 10h. Następnie dodawana jest esencja i szczepionka miodowa – przyspieszają proces krystalizacji. Na tym etapie produkcji do roztworu dodawane są substancje poprawiające smak, kolor, a nawet zapach miodu. Na ostatnim etapie miód rozlewany jest do opakowań jednostkowych i chłodzony przez kilka dni w temp. 10- 15°C.
Produkty miodopodobne
Za wynalazcę produktów miodopochodnych uznaje się rosyjskiego pszczelarza i naukowca Iojrisza, który w swojej książce „Produkty pczełowodstwa i ich ispolzowanie” opisał swoje pierwsze próby karmienia pszczół tzw. sztucznym miodem składającym się z syropu buraczanego i innych dodatków spożywczych np. soku z marchwi, rzodkwi, a nawet mleka czy jaj.
W sklepach oprócz miodu naturalnego i sztucznego można znaleźć również produkty miodopodobne takie jak: ziołomiody i fruktomiody, czy miody ekspresowe. Choć są produkowane przez pszczoły, to ich skład chemiczny jest zbliżony do miodu sztucznego. Produkowane są na bazie miodu wytworzonego przez pszczoły, które intensywnie karmione są syropem cukrowym (min. 60%) z niewielkim dodatkiem soków owocowych lub warzywnych albo koncentratów ziołowych, a w niektórych przypadkach nawet mleka. Taki syrop cukrowy, który pobierany jest przez pszczoły, a następnie odkładany w plastrach miodu z dodatkiem pszczelich enzymów. Taki miodopodobny produkt zawiera około 20% wody, a po odwirowaniu jest to gotowy produkt. Ma właściwości bakteriostatyczne oraz dodatkowe walory smakowe, a nawet właściwości lecznicze (w zależności od dodanych ekstraktów). Obecnie najpopularniejszymi produktami miodopodobnymni są m.in. malinowy, sosnowy czy aloesowy.
W sklepach w ustroju komunistycznym dostępne były różnorodne produkty miodopochodne. Najpopularniejszym z nich był „miodovit”, czyli mieszanka miodu wielokwiatowego z sokiem malinowym (60:40) z dodatkiem syntetycznej wit. C. W tym okresie próbowano również wyprodukować również tzw. miody lecznicze, który wytwarzany był przez pszczoły karmione syropem cukrowym z dodatkiem krwi lub mleka.
Czy sztuczny miód ma jakieś właściwości i wartości odżywcze?
Miód sztuczny w przeciwieństwie do naturalnego miodu nie zawiera żadnych składników odżywczych. W 100 g jest 79 g węglowodanów, w tym 75 g cukru. W składzie tego produktu nie ma żadnych tłuszczów, błonnika czy białka. W miodzie sztucznym nie ma enzymów, aminokwasów ani witamin i składników mineralnych. Dlatego sztuczny miód nie ma żadnych właściwości prozdrowotnych.
Miód sztuczny został stworzony głównie z myślą o potrzebach przemysłu piekarniczego i cukierniczego, dzięki temu możliwe jest „cięcie” kosztów produkcji żywności. Ze względu na niską cenę sztuczny miód stosowany jest jako dodatek do różnorodnych produktów spożywczych np. ciastka, jogurty czy batoniki. Miód sztuczny nie jest stosowany w kosmetyce ani w produktach leczniczych, ponieważ nie ma żadnych właściwości leczniczych.
Czym różni się miód sztuczny od prawdziwego?
Jeśli nie rozróżniasz miodu sztucznego od prawdziwego, to bardzo szybko możesz wpaść w pułapkę zastawioną przez nieuczciwych sprzedawców. Miody sztuczne nie mają żadnych właściwości zdrowotnych, dlatego nie można z ich pomocą wyleczyć różnych dolegliwości.
Czytaj więcej: Jak poznać prawdziwy miód?
Skład chemiczny
Sztuczny miód składa się w 47% cukru inwertowanego, 30% sacharozy oraz 21% wody. Natomiast prawdziwy miód np. spadziowy składa się z 60% cukru inwertowanego, 10% sacharozy, 10% dekstryny oraz 20% wody.
Miód sztuczny powstaje z sacharozy. Natomiast naturalny miód ma bogaty skład chemiczny, a tym samym wiele właściwości prozdrowotnych[1]. Wyróżnia się miody: nektarowe, spadziowe i nektarowo-spadziowe. Skład miodu jest zależny od tego, w jakim miejscu pszczoły zbierają nektar/spadź. Ciemne miody mają więcej składników odżywczych w tym m.in. związków fenolowych niż miody jasne.
Właściwości zdrowotne
Choć miód sztuczny swoim smakiem i wyglądem przypomina miód naturalny, to pozbawiony jest wszystkich składników odżywczych i leczniczych, które ma naturalny miód. Sztuczny miód nie podlega procesowi krystalizacji. Prawdziwy naturalny miód ma wiele właściwości prozdrowotnych, ponieważ wykazuje działanie antybakteryjne, przeciwwirusowe i antygrzybiczne. Dzięki temu naturalny miód może być stosowany m.in. w celu przyspieszenia gojenia się ran, poprawy trawienia, łagodzenia kaszlu i bólu gardła.
Czytaj więcej: Miód – rodzaje i właściwości. Kompendium wiedzy.
Smak i zapach
Miód sztuczny ma subtelny słodki smak. Nie pachnie, a nawet zdarza się, że jego zapach jest kwaśny. Ma jasny bursztynowy kolor. Natomiast naturalne miody mają intensywny zapach (zwłaszcza miód spadziowy i leśny). W zależności od rodzaju mają zróżnicowany smak np. wielokwiatowe są słodkie, a leśnie i spadziowe mają intensywny smak. Miody naturalne mają barwę od jasnożółtej do ciemnobrązowej.
Sprawdź nasze miody naturalne:
Konsystencja
Sztuczny miód dzieli się na warstwy i zawsze jest płynny. Miód naturalny nie pieni się, najczęściej jest lepki i łatwo spływa. Ma gęstą konsystencję. W prawdziwym miodzie zachodzi proces krystalizacji, który następuje w kilka/kilkanaście miesięcy po zbiorze. Prawdziwy miód ciężko rozpuszcza w szklance wody, a sztuczny bardzo szybko rozpuszcza się w wodzie.
Termin przydatności do spożycia
Naturalny miód w zasadzie nie ma terminu przydatności do spożycia. O tym świadczą znaleziska miodu znajdujące się w piramidzie faraonów. W przeciwieństwie do sztucznego miodu, który ma określoną datę przydatności do spożycia.
Nazwa
Miód naturalny określany jest na etykiecie jako „miód” lub produkt naturalny. Miody sztuczne na ogół nazywane są „miodek” lub „sztuczny miód”. Warto przyjrzeć się dokładnie etykiecie, ponieważ bardzo często słowo „sztuczny” napisane jest małymi literami.
Cena
Prawdziwy naturalny miód jest kosztownym produktem. Za duży słoik należy zapłacić od około 40 PLN. Jeśli cena jest niższa, to najprawdopodobniej jest to zafałszowany produkt. Sztuczny miód jest tani – kosztuje około połowę z tego, co prawdziwy miód.
Tabele porównująca miód naturalny do miodu sztucznego
Tabela ta podsumowuje kluczowe różnice między miodem naturalnym a sztucznym, wskazując na wyższą jakość i korzyści zdrowotne miodu naturalnego w porównaniu do syntetycznej alternatywy.
| Kategoria | Miód naturalny | Miód sztuczny |
|---|---|---|
| Skład chemiczny | Bogaty, zawiera cukry inwertowane, sacharozę, dekstrynę, wodę, enzymy, aminokwasy, witaminy i składniki mineralne | Prosty, zawiera cukier inwertowany, sacharozę, wodę |
| Właściwości zdrowotne | Antybakteryjne, przeciwwirusowe, antygrzybiczne, wspomaga gojenie ran, poprawia trawienie, łagodzi kaszel i ból gardła | Brak właściwości prozdrowotnych |
| Smak i zapach | Intensywny zapach, zróżnicowany smak w zależności od rodzaju | Subtelnie słodki, czasem kwaśny zapach, jasny bursztynowy kolor |
| Konsystencja | Lepki, gęsta kremowa konsystencja, proces krystalizacji | Płynny, dzieli się na warstwy, nie krystalizuje |
| Termin przydatności do spożycia | Nie ma określonego terminu, bardzo długa trwałość | Ma określoną datę przydatności do spożycia |
| Nazwa | „Miód” lub „produkt naturalny” na etykiecie | Często „miodek” lub „sztuczny miód”, małe literki dla „sztuczny” |
| Cena | Kosztowny, około 40 PLN za duży słoik | Tani, około połowy ceny naturalnego miodu |
| Zastosowanie | Różnorodne, w tym w kosmetyce i produktach leczniczych | Głównie przemysł piekarniczy i cukierniczy, bez zastosowania w kosmetyce i medycynie |
| Dodatkowe informacje | Produkowany przez pszczoły z nektaru/spadzi, skład zależny od miejsca zbioru | Produkowany chemicznie z sacharozy, czasem z dodatkami smakowymi i barwnikami |
Podsumowanie
Jedynymi zaletami sztucznego miodu jest cena i słodki smak. Produkt ten nie ma żadnych właściwości prozdrowotnych. Wytwarzany jest z karmelizowanego cukru z dodatkiem różnorodnych barwników. W sprzedaży dostępne są również tzw. produkty miodopodobne.