Ksylitol fiński, czyli cukier brzozowy, to substancja słodząca naturalnego pochodzenia, należąca do grupy alkoholi cukrowych. Czy ksylitol jest zdrowy? Jakie ma właściwości?
Co to jest ksylitol fiński?
Ksylitol fiński, ksylitol czy cukier brzozowy Unii Europejskiej, znany również pod symbolem E967, to związek z grupy polioli, czyli alkoholi wodorotlenowych.
Ksylitol został po raz pierwszy zsyntetyzowany w 1891 roku w Europie, a potem na pewien czas o nim zapomniano. Jednak racjonowanie cukru podczas II wojny światowej w Finlandii spowodowało zainteresowanie substytutami cukru. Bogactwo naturalne Finlandii obfitującej w drzewostany brzozowe sprawiło, że na wiele lat to właśnie ten kraj stał się liderem w produkcji ksylitolu, zwanego czasami fińskim.
Do celów przemysłowych pozyskiwany jest on z kory fińskiej brzozy, chociaż naturalnie występuje także w niektórych owocach. Ksylolit z wyglądu bardzo przypomina cukier, ponieważ podobnie jak on ma kolor biały i sprzedawany jest w formie krystalicznego proszku bezzapachowego. Tak samo jak cukier cechuje się wysokim poziomem słodkości, która porównywalna jest sacharozą. Tym, co odróżnia ksylolit od cukru jest przede wszystkim niższa zawartość kalorii. Ksylitol fiński dostarcza prawie 40% kalorii mniej od cukru rafinowanego, co oznacza 4,5 kalorii na (2.4 kcal/g).
Zalety ksylitolu fińskiego:
- niskokaloryczny – 4 kalorie na gram
- nie zawiera glutenu
- nie zawiera alergenów
- przyjazny dla zębów
- słodki jak cukier, ale zawiera o 40% mniej kalorii niż cukier
- w jego składzie jest o 75% mniej węglowodanów niż w cukrze
- słodzik bez GMO
Wartości odżywcze
Ksylitol ma podobną słodkość jak zwykły cukier, ale zawiera o 40% mniej kalorii:
- Cukier stołowy: 4 kalorie na gram;
- Ksylitol: 2,4 kalorii na gram.
Rekomendowany słodzik dla diabetyków
Ksylolit jest słodzikiem, który zalecany jest w diecie osób chorych na cukrzycę 2. Wszystko za sprawą niskiego indeksu glikemicznego, który w zależności od źródeł wynosi między 9 a 13. Oznacza to, że cukier brzozowy plasuje się w grupie produktów najbardziej rekomendowanych dla diabetyków. Niski indeks glikemiczny oznacza również, że spożycie ksylitolu nie będzie wpływało na poziom cukru we krwi u osoby chorej. Dodatkową zaletą ksylitolu jest to, że jest metabolizowany w wątrobie bez udziału insuliny.
Ksylitol wspomaga odchudzanie
Związki zawarte w ksylitolicie decydują o tym, że może on pomagać w redukowaniu wagi na różnych poziomach. Ksylitol cechuje się niskim indeksem glikemicznym, a to oznacza, że spożycie pokarmu zawierających ksylitol nie będzie powodować wysokiego skoku cukru we krwi jak to miało miejsce przy tradycyjnym cukrze. W ten sposób nie będziemy mieć ochoty na podjadanie kolejnych słodyczy a po zjedzeniu ksylitolu na dłużej utrzymywać się będzie uczucie sytości.
Istotne jest również to, że ksylitol nie w pełni wchłania się w naszym organizmie. A to, co jest wchłaniane sukcesywnie przekształca się w glukozę, serwując nam stały dopływ energii między posiłkami. Reszta ksylitolu, która nie została wchłonięta, działa podobnie jak błonnik pokarmowy, wpływając korzystnie na utrzymanie zdrowych jelit.
Wzmacnia zdrowie zębów
Wielu dentystów zaleca stosowanie gumy do żucia z dodatkiem ksylitolu. Badania wykazały, że poprawia on zdrowie zębów i pomaga zapobiegać próchnicy. Jednym z głównych czynników ryzyka tej choroby są bakterie jamy ustnej o nazwie Streptococcus mutant. Jest to jedna z bakterii odpowiedzialnych za powstawanie płytki nazębnej. Nadmiar płytki nazębnej zachęca układ odpornościowy do atakowania bakterii. Może to prowadzić do powstawania stanów zapalnych, takich jak zapalenie dziąseł. Te bakterie odżywiają się glukozą pobieraną z pożywienia. W związku z tym zastąpienie cukru ksylitolem zmniejsza dostępne pożywienie dla szkodliwych bakterii.
Badania na zwierzętach sugerują również, że ksylitol może zwiększać wchłanianie wapnia w układzie trawiennym, chroniąc przed osteoporozą i wzmacniając zęby. Ponieważ stan zapalny jest źródłem wielu chorób przewlekłych, zmniejszenie stanu zapalnego blaszki i dziąseł może również przynieść korzyści dla reszty ciała.
Wykazuje działanie bakteriobójcze
Twoje usta, nos i uszy są ze sobą połączone, dlatego bakterie żyjące w jamie ustnej mogą spowodować infekcje ucha, co jest częstym problemem u dzieci. Jedno z badań przeprowadzonych u dzieci z nawracającymi infekcjami ucha wykazało, że codzienne stosowanie słodzonej gumą do żucia z ksylitolem zmniejszyło częstość ich infekcji o 40%. Ksylitol zwalcza również drożdżaki Candida albicans, które mogą prowadzić do infekcji.
Zapobiegnie nadmiernemu starzeniu się skóry
Kolagen jest najobficiej występującym białkiem w organizmie, pojawiającym się w dużych ilościach w skórze i tkankach łącznych. Niektóre badania na szczurach łączą ksylitol ze zwiększoną produkcją kolagenu, co może pomóc w przeciwdziałaniu skutkom starzenia się skóry.
Zdrowszy cukier nie dla czworonogów
U ludzi ksylitol jest wchłaniany powoli i nie ma mierzalnego wpływu na wytwarzanie insuliny. Tego samego nie można powiedzieć o psach. Kiedy psy spożywają ksylitol, ich ciała mylą je z glukozą i zaczynają wytwarzać duże ilości insuliny. Następnie komórki psa zaczynają absorbować glukozę z krwiobiegu, co może prowadzić do hipoglikemii lub niskiego poziomu cukru we krwi, a nawet śmierci. Ksylitol fiński może również mieć szkodliwe działanie na wątrobę u psów, powodując niewydolność wątroby. Jeśli jesteś właścicielem psa, przechowuj ksylitol w bezpiecznym miejscu. Jeśli uważasz, że twój pies przypadkowo zjadł ksylitol, natychmiast zaprowadź go do weterynarza.
Jak odróżnić ksylitol fiński od chińskiego?
Przy zakupie ksylitolu należy zwrócić szczególną uwagę na kraj jego pochodzenia. W wyniku rozwoju biotechnologii rozszerzyły się możliwości produkcji ksylitolu. Okazało się, że ksylitol może być produkowany nie tylko z brzozy, ale również z innym roślin np. z kolb kukurydzy. Wytwarzanie z ksylitolu z kolb kukurydzy i jest znacznie tańsze niż pozyskiwanie go z włókien brzozy. Wielu producentów z całego świata między innymi z USA, Kanady, a nawet z Europy ze względów ekonomicznych decyduje się na import kukurydzianego ksylitolu z Chin.
Zagrożenie związane z ksylitolem z Chin dotyczy między innymi jakości produkcji i pozyskiwanego surowca. Chiny są nie tylko największym producentem kukurydzy, ale największym producentem modyfikowanej kukurydzy, a także produktów zawierających GMO. Oznacza to, że jest duża szansa na to, że kukurydza, z której pozyskiwany jest ksylitol, również zawiera te składniki w sobie, co poddaje wątpliwość czystość i jakość samego produktu.
Decydując się na zakup ksylitolu z niepewnych źródeł, musimy dokładnie sprawdzić kraj pochodzenia (w przypadku gdy jest to kraj inny niż Finlandia). Istnieje duże prawdopodobieństwo, że mamy do czynienia z ksylitolem chińskim.
Ksylitol fiński produkowany jest z masy drzewnej brzóz, które w żaden sposób nie mogą być modyfikowane genetycznie. Mamy 100% pewności, jest to naturalny i zdrowy słodzik. Co więcej, z uwagi na to, że produkcja ksylitolu, zlokalizowana jest w Europie i Unii Europejskiej, podlega ona surowym restrykcjom związanym z samym procesem produkcji oraz kontrolą jakości.
Obecnie jedynym producentem ksylitolu w Europie jest firma Danisco , która opatentowała specjalną metodę pozyskiwania ksylolitu (DuPont Wood Based Integration) z brzozy zapewniającą uzyskanie surowca najwyższej jakości.
Czy ksylitol jest bezpieczny?
Zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1333/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie dodatków do żywności, ksylitol uznany jest za bezpieczny środek uznany za „substancję słodzącą”. Może być dodawany do produktów spożywczych w celu uzyskania słodkiego smaku lub stosowany w słodzikach stołowych.
Przeprowadzone badania kliniczne wykazały, że ksylitol jest najlepszy słodzikiem w pasach do zębów, a dodatkowo zawiera 33% mniej kalorii niż cukier.
Ile można jeść ksylitolu dziennie?
Wytyczne Unii Europejskiej, w tym Wspólny Komitet Ekspertów WHO/FAO ds. Dodatków do Żywności (JEFCA), nie określają dopuszczalnego spożycia ksylitolu. A to oznacza, że teoretycznie można bezpiecznie spożywać jego nieograniczoną ilość, jeżeli wykorzystujemy go zgodnie z przeznaczeniem. Nie oznacza to, jednak że ksylitol możemy spożywać w nadmiarze.
Badania wykazały, że najniższa tolerowana dawka ksylolitu to około 100 g. Spożywając taką ilość, możemy mieć pewność, że nie odczujemy żadnych skutków ubocznych.
Jakie są zagrożenia?
Ksylitol fiński jest ogólnie dobrze tolerowany, ale niektórzy ludzie doświadczają skutków ubocznych ze strony układu trawienia, gdy spożywają go za dużo. Alkohole cukrowe mogą pobierać wodę z jelit lub ulegać fermentacji na skutek działalności bakterii jelitowych. Może to prowadzić do powstania gazów, wzdęć i biegunki. Jednak jeśli będziesz zwiększać powoli spożycie tego zamiennika cukru, prawdopodobnie nie wystąpią u ciebie żadne negatywne skutki. Długotrwałe spożywanie ksylitolu wydaje się całkowicie bezpieczne.
Jeśli masz zespół jelita drażliwego (IBS) lub nietolerancję na FODMAP, uważaj na alkohole cukrowe i rozważ unikanie ich w ogóle.
Zobacz też: Erytrol – jakie ma właściwości i czy jest zdrowy?
Zastosowanie ksylitolu
Ludzie używają alkoholi cukrowych do słodzenia kaw, herbat i różnych przepisów, zwłaszcza na ciasta i desery. Stosować go można także do przetworów owocowych, ponieważ jest odporny na działanie wysokich temperatur. Możesz zastąpić cukier ksylitolem w stosunku 1: 1. Jest to powszechny składnik bezcukrowych gum do żucia, cukierków, żywności przyjaznej dla cukrzyków i produktów do pielęgnacji jamy ustnej.