Ksylitol fiński, czyli cukier brzozowy, to substancja słodząca naturalnego pochodzenia, należąca do grupy alkoholi cukrowych.
Ksylitol został po raz pierwszy zsyntetyzowany w 1891 roku w Europie, a następnie został w większości zapomniany. Jednak racjonowanie cukru podczas II wojny światowej w Finlandii spowodowało zainteresowanie substytutami cukru. Wielość występowania brzóz sprawiło, że na wiele lat to właśnie ten kraj stał się liderem w produkcji ksylitolu, zwanego czasami fińskim.
Do celów przemysłowych pozyskiwany jest on z kory fińskiej brzozy, chociaż naturalnie występuje także w niektórych owocach. Ksylitol fiński wyglądem i smakiem przypomina biały cukier, ale jest od niego o połowę mniej kaloryczny. Zakupiony w sklepach ksylitol pojawia się jako biały, krystaliczny proszek.
Ponieważ ksylitol jest rafinowanym środkiem słodzącym, nie zawiera żadnych witamin, minerałów ani białka. W tym sensie zapewnia tylko puste kalorie.
Wartości odżywcze
Ksylitol ma podobną słodkość jak zwykły cukier, ale zawiera o 40% mniej kalorii:
- Cukier stołowy: 4 kalorie na gram;
- Ksylitol: 2,4 kalorii na gram.
Ksylitol ma niski indeks glikemiczny i nie powoduje wzrostu poziomu cukru we krwi. Jednym z negatywnych skutków dodanego cukru i wysokofruktozowego syropu kukurydzianego jest to, że może zwiększać poziom cukru we krwi i podwyższać poziom insuliny. Ze względu na wysoki poziom fruktozy może również prowadzić do oporności na insulinę i wielu problemów metabolicznych po swoim spożyciu w nadmiarze. Jednak ksylitol zawiera zero fruktozy i ma znikomy wpływ na poziom cukru we krwi. Dlatego też żadne szkodliwe działanie cukru nie ma zastosowania do ksylitolu.
Lepszy dla chcących się odchudzać i diabetyków
Wskaźnik glikemiczny (IG) ksylitolu fińskiego – miara tego, jak szybko pokarm podnosi poziom cukru we krwi – wynosi tylko 7, podczas gdy cukier regularny to 60-70. Można go określić jako słodzik przyjazny utracie wagi, ponieważ zawiera o 40% mniej kalorii niż cukier. Dla osób z cukrzycą, stanami przedcukrzycowymi, otyłością lub innymi problemami metabolicznymi, ksylitol jest doskonałą alternatywą dla cukru.
Wzmacnia zdrowie zębów
Ksylitol wzmacnia zdrowie zębów. Wielu dentystów zaleca stosowanie gumy do żucia z dodatkiem ksylitolu. Badania wykazały, że poprawia on zdrowie zębów i pomaga zapobiegać próchnicy. Jednym z głównych czynników ryzyka tej choroby są bakterie jamy ustnej o nazwie Streptococcus mutant. Jest to bakteria najbardziej odpowiedzialna za powstawanie płytki nazębnej. Nadmiar płytki nazębnej zachęca układ odpornościowy do atakowania bakterii. Może to prowadzić do powstawania stanów zapalnych, takich jak zapalenie dziąseł. Te bakterie odżywiają się glukozą pobieraną z pożywienia. W związku z tym zastąpienie cukru ksylitolem zmniejsza dostępne pożywienie dla szkodliwych bakterii.
Badania na zwierzętach sugerują również, że ksylitol może zwiększać wchłanianie wapnia w układzie trawiennym, chroniąc przed osteoporozą i wzmacniając zęby. Ponieważ stan zapalny jest źródłem wielu chorób przewlekłych, zmniejszenie stanu zapalnego blaszki i dziąseł może również przynieść korzyści dla reszty ciała.
Wykazuje działanie bakteriobójcze
Twoje usta, nos i uszy są ze sobą połączone, dlatego bakterie żyjące w jamie ustnej mogą spowodować infekcje ucha, co jest częstym problemem u dzieci. Jedno z badań przeprowadzonych u dzieci z nawracającymi infekcjami ucha wykazało, że codzienne stosowanie słodzonej gumą do żucia z ksylitolem zmniejszyło częstość ich infekcji o 40%. Ksylitol zwalcza również drożdżaki Candida albicans, które mogą prowadzić do infekcji.
Zapobiegnie nadmiernemu starzeniu się skóry
Kolagen jest najobficiej występującym białkiem w organizmie, pojawiającym się w dużych ilościach w skórze i tkankach łącznych. Niektóre badania na szczurach łączą ksylitol ze zwiększoną produkcją kolagenu, co może pomóc w przeciwdziałaniu skutkom starzenia się skóry.
Zdrowszy cukier nie dla czworonogów
U ludzi ksylitol jest wchłaniany powoli i nie ma mierzalnego wpływu na wytwarzanie insuliny. Tego samego nie można powiedzieć o psach. Kiedy psy spożywają ksylitol, ich ciała mylą je z glukozą i zaczynają wytwarzać duże ilości insuliny. Następnie komórki psa zaczynają absorbować glukozę z krwiobiegu, co może prowadzić do hipoglikemii lub niskiego poziomu cukru we krwi, a nawet śmierci. Ksylitol fiński może również mieć szkodliwe działanie na wątrobę u psów, powodując niewydolność wątroby. Jeśli jesteś właścicielem psa, przechowuj ksylitol w bezpiecznym miejscu. Jeśli uważasz, że twój pies przypadkowo zjadł ksylitol, natychmiast zaprowadź go do weterynarza.
Jakie są zagrożenia?
Ksylitol fiński jest ogólnie dobrze tolerowany, ale niektórzy ludzie doświadczają skutków ubocznych ze strony układu trawienia, gdy spożywają go za dużo. Alkohole cukrowe mogą pobierać wodę z jelit lub ulegać fermentacji na skutek działalności bakterii jelitowych. Może to prowadzić do powstania gazów, wzdęć i biegunki. Jednak jeśli zwiększysz powoli spożycie tego zamiennika cukru i dostosujesz to do czasu potrzebnego dla twojego organizmu, prawdopodobnie nie wystąpią żadne negatywne skutki. Długotrwałe spożywanie ksylitolu wydaje się całkowicie bezpieczne.
Zobacz też: Erytrol – jakie ma właściwości i czy jest zdrowy?
Zastosowanie
Ludzie używają alkoholi cukrowych do słodzenia kaw, herbat i różnych przepisów, zwłaszcza na ciasta i desery. Stosować go można także do przetworów owocowych, ponieważ jest odporny na działanie wysokich temperatur. Możesz zastąpić cukier ksylitolem w stosunku 1: 1. Jest to powszechny składnik bezcukrowych gum do żucia, cukierków, żywności przyjaznej dla cukrzyków i produktów do pielęgnacji jamy ustnej.
Jeśli masz zespół jelita drażliwego (IBS) lub nietolerancję na FODMAP, uważaj na alkohole cukrowe i rozważ unikanie ich w ogóle.