Kasza jęczmienna powstaje z ziaren jęczmienia, które są poddane odpowiedniej obróbce. Z ziaren jęczmienna produkowanych jest kilka rodzajów kasz. Podział obowiązujący w Polsce wyróżnia kaszę: pęczak, czyli całe ziarno pozbawione łuski; pęczak jęczmienny kujawski – ziarno obłuszczone i polerowane; kaszę wiejską, inaczej łamaną, czyli rozdrobniony pęczak; perłową (mazurską) – rozdrobniony pęczak poddany polerowaniu oraz perłową prażoną – łamany pęczak poddany prażeniu, aby skrócić jej czas gotowania. W Polsce kasza jęczmienna jest najczęściej produkowaną. Stanowi aż 70% rynku kasz.
Jęczmień to gatunek rośliny z rodziny wiechlinowatych. Jest on uprawiany w Europie, Azji oraz Afryce, a także w Argentynie i USA. Jego uprawa jest znana od bardzo dawna, pojawił się już w czasach biblijnych. Obecnie najwięksi producenci jęczmienia to Rosja, Francja, Niemcy, Ukraina, Kanada i Australia. Polska znajduje się na 11 miejscu.
Wartości odżywcze
Wartości odżywcze na 100 gram kaszy niegotowanej
- kalorie (wartość energetyczna): 354 kcal/1481 kJ;
- białko: 12,48 g;
- tłuszcz ogółem: 2,30 g;
- kwasy tłuszczowe nasycone: 0,482 g;
- kwasy tłuszczowe jednonienasycone: 0,295 g;
- kwasy tłuszczowe wielonienasycone: 1,108 g;
- kwasy tłuszczowe omega-3: 0,110 g;
- kwas alfa-linolenowy (ALA), 18:3: 0,110 g;
- kwasy tłuszczowe omega-6: 0,998 g;
- węglowodany: 73,48 g;
- błonnik pokarmowy: 17,3 g.
Witaminy
- witamina A: 22 I.U;
- witamina E: 0,57 mg;
- witamina K1: 2,2 µg;
- witamina B1: 0,646 mg;
- witamina B2: 0,285 mg;
- witamina B3 (PP): 4,604 mg;
- witamina B6: 0,318 mg;
- witamina B9 (kwas foliowy): 19 µg;
- witamina B5: 0,282 mg.
Minerały
- wapń: 33 mg;
- żelazo: 3,60 mg;
- magnez: 133 mg;
- fosfor: 264 mg;
- potas: 452 mg;
- sód: 12 mg:
- cynk: 2,77 mg;
- miedź: 0,50 mg;
- mangan: 1,94 mg;
- selen: 37,7 µg.
Właściwości
Kasza jęczmienna jest produkowana ze zbóż glutenowych, dlatego nie mogą spożywać jej osoby na nie uczulone. Ale już konsumenci, którzy nie mają alergii na gluten, powinny na stałe po nią sięgać.
Bogactwo witamin
Kasza jęczmienna jest przede wszystkim doskonałym źródłem witaminy E, zwanej inaczej „darem dla serca”. Zawarte w niej witaminy B1, B2 oraz niacyna pozytywnie wpływają na funkcjonowanie układu nerwowego, wspierają pamięć i koncentrację, dlatego kasza ta jest istotna w diecie dzieci. Witamina K ma pozytywny wpływ na krzepnięcie krwi. Witamina PP obniża zawartość cholesterolu we krwi. Przeciwdziała również anemii, wpływając na prawidłową produkcję płytek krwi.
Dodatkowa ochrona przed miażdżycą
Kolejnym powodem do zwiększenia spożycia jęczmienia jest to, że jęczmień jest również dobrym źródłem niacyny, witaminy B, która zapewnia liczne działania ochronne przeciwko czynnikom ryzyka sercowo-naczyniowego. Niacyna może pomóc w obniżeniu poziomu całkowitego cholesterolu i lipoproteiny (a). (Lipoproteina (a) lub Lp (a) to cząsteczka złożona z białka i tłuszczu, która znajduje się w osoczu krwi i jest bardzo podobna do cholesterolu LDL. Jest od niego jeszcze bardziej niebezpieczna, ponieważ ma dodatkową cząsteczkę adhezyjnego białka zwanego apolipoproteina (a), który sprawia, że Lp (a) jest bardziej zdolny do przyłączania się do ścian naczyń krwionośnych.
Niacyna może również pomóc w zapobieganiu utlenianiu LDL przez wolne rodniki, co może stać się potencjalnie szkodliwe dla ścian naczyń krwionośnych. Wreszcie niacyna może pomóc w zmniejszeniu agregacji płytek, zlepiania się płytek krwi, co może prowadzić do tworzenia się skrzepów krwi. Jedna filiżanka jęczmienia dostarczy Ci 14,2% dziennej wartości niacyny.
Minerały
W kaszy jęczmiennej znaleźć można wysoki poziom niezbędnych dla człowieka minerałów, w tym cynku, żelaza i potasu. Dlatego jej spożywanie nakierowane jest na poprawę witalności oraz sprawności fizycznej. To właściwy element diety dla sportowców i osób, które w szczególny sposób troszczyć się muszą o produkty spożywane przez siebie na co dzień. Nie obciąża ona przewodu pokarmowego. Dodatkowo reguluje również pracę układu trawiennego, przede wszystkim organów takich jak śledziona, trzustka, żołądek i jelita. Swoje właściwości łagodzące przekłada na zmniejszenie stanu zapalnego w tych narządach. Ma również właściwości moczopędne, pomoże w trakcie biegunek, a także podczas zaparć.
Lekka dieta
Spożywanie kaszy jęczmiennej jest polecane osobom w trakcie choroby, w tym także gorączkującym. Sprawdzi się także w przypadku kobiet, które karmią piersią, ponieważ kasza ta poprawia laktację i zwiększa ilość produkowanego mleka. Dieta oparta na kaszy jęczmiennej pomocna jest dla osób chorujących na nowotwory w obrębie jelita grubego. Z podobnych powodów jej spożywanie zaleca się osobom chorym, gorączkującym.
Kasza jęczmienna na sto gramów produktu po ugotowaniu posiada jedynie 123 kcal. W takiej samej porcji odnaleźć można aż 3,8 gram błonnika pokarmowego. Ten składnik pokarmowy świetnie oczyszcza jelita z zalegających w nich resztek pokarmowych i usprawnia tym samym perystaltykę tego narządu. Błonnik dodatkowo wiąże w jelitach niektóre jony metali ciężkich oraz równoważy frakcję cholesterolu LDL. Jest to ważne także dla cukrzyków, ponieważ zapobiega on skokom glukozy we krwi.
Poza błonnikiem, ważna jest wysoka zawartość budulcowego białka. Jest ono istotne dla osób dbających o wagę swojego ciała, ale także dla dzieci w okresie wzrostu.
Zastosowanie
Zastosowanie kaszy jęczmiennej jest bardzo szerokie. Przygotowuje się ją w sposób podobny do ryżu. Prawidłowy sposób gotowania kaszy jęczmiennej powinien wyglądać następująco: do garnka wsypuje się odmierzoną ilość kaszy i zalewa ją wodą w proporcji 3:2, a także dodaje trochę oleju. Po doprowadzeniu do wrzenia należy zmniejszyć ogień i gotować kaszę przez około 20 minut, mieszając co jakiś czas. Tak przygotowana kasza jęczmienna wchłonie całą wodę, a wszystkie jej cenne składniki zostają w środku. Po 30 minutach, po wyłączeniu palnika, należy sprawdzić, czy kasza ma odpowiednią miękkość i dopiero wówczas doprawić ją solą i pieprzem.
Podawać ją można w zestawieniu z różnego typu sosami warzywnymi i mięsnymi. Jest to także dobry składnik do sałatek i zup. Wędkarze korzystają z takiej kaszy jako przynęty dla ryb.
Kasza jęczmienna stanowić może naturalny lek, który reguluje pracę jelit. W tym celu ziarna warto jest uprażyć na suchej patelni. Spożycie prażonej kaszy łagodzi biegunkę. Nieprażona kasza jęczmienna, na przykład pęczak, pomoże w przypadku zaparć.
Kaszę jęczmienną należy przechowywać w szczelnie zamkniętym szklanym pojemniku w chłodnym, suchym miejscu. Jęczmień może być również przechowywany w lodówce w czasie cieplejszej pogody.