Nasiona chia w świecie kulinarnym robią prawdziwą furorę. Wymieniane są jako bazowy składnik w podstawach prawidłowego i zdrowego żywienia, a to z kolei oznacza, że określane są również jako superfoods. Pomysłów na przygotowanie nasion jest kilka i dla urozmaicenia diety warto się do nich stosować.
Do czego stosować nasiona chia?
Nasiona chia, czyli nasiona szałwii hiszpańskiej, są wszechstronnym składnikiem w kuchni i mogą być używane na wiele sposobów, zarówno na surowo, jak i po namoczeniu. Wykazują zdolność do wchłaniania płynów, co nadaje im wyjątkowe właściwości żelujące, idealne do wielu potraw i napojów.
Najczęściej stosowanym sposobem jest moczenie nasion w mleku, soku owocowym lub wodzie. Ważne jest to, że potrafią wchłonąć aż 12 razy więcej płynów, niż same ważą. Żelowa i smakowa mieszanka stanowi ciekawą bazę pod desery, do których można dodać owoce, orzechy i konfitury. Oprócz tego, powstała konsystencja idealnie pasuje do sałatek, koktajli, musli i jogurtów.
Nasiona chia mogą być wykorzystywane do zagęszczenia zupy, a także jako dodatek do wypieków słonych i słodkich. Najprostszym sposobem jest spożywanie jednej łyżeczki nasion chia na surowo, np. w celu pozbycia się problemów trawiennych. Dla zachowania wszystkich wartości odżywczych, należy ograniczyć poddawanie nasion obróbce termicznej.
- Chrupiąca posypka na surowo. Nasiona chia można spożywać również na surowo, posypując nimi sałatki, wypieki, a także dodając je do mieszanki orzechów i suszonych owoców. Surowe nasiona mogą pomóc w regulacji pracy układu pokarmowego i łagodzeniu problemów trawiennych, takich jak zaparcia.
- Puddingi i desery. Jednym z najpopularniejszych sposobów użycia nasion chia jest ich moczenie w mleku (zwykłym lub roślinnym), soku owocowym lub wodzie. Nasiona chia mogą wchłonąć aż 12 razy więcej płynów, niż same ważą, tworząc żelową konsystencję. Taki żel może być bazą do puddingów chia, do których można dodać owoce, orzechy, nasiona, konfitury lub inne dodatki, tworząc zdrowy i pożywny deser.
- Z owsianką, jogurtem czy smoothie. Nasiona chia w wersji wstępnie namoczonej są doskonałym dodatkiem do owsianki, musli, jogurtu czy smoothie. Dodanie nasion chia do takich potraw zwiększa ich wartość odżywczą, wzbogacając je w błonnik, białko oraz tłuszcze omega-3. Działają one również jak naturalny zagęszczacz, co sprawia, że potrawy stają się bardziej sycące i kremowe.
- Do zagęszczania zup i sosów. Nasiona chia mogą być używane jako naturalny zagęszczacz do zup i sosów. Po namoczeniu w wodzie tworzą gęsty żel, który może doskonale zagęszczać różne dania, jednocześnie dodając im wartości odżywczych. Można je dodać do zup kremów lub sosów warzywnych.
- Jako zamiennik jajek. Czy wiesz, że nasiona chia możemy zastosować w różnych przepisach jako zamiennik jajek? Doskonale sprawdzą się wówczas, gdy z powodów zdrowotnych nie możemy jeść jajek, mamy alergię lub jesteśmy na diecie wegańskiej.
Przepis na zamiennik jajek z nasion chia
Nasiona chia to doskonały zamiennik jajek w wielu przepisach, szczególnie w przypadku wypieków wegańskich lub dla osób z alergią na jajka. Dzięki swoim właściwościom żelującym chia mogą doskonale zastępować jajka, zapewniając odpowiednią konsystencję i spójność ciasta.
Składniki:
- 1 łyżka całych nasion chia lub 2 łyżeczki zmielonych nasion chia
- 3 łyżki wody
Przygotowanie:
- W miseczce wymieszaj nasiona chia (całe lub zmielone) z wodą. Jeśli używasz całych nasion, zmiel je w młynku do kawy lub blenderze, aby uzyskać drobniejszą konsystencję.
- Odstaw mieszaninę na co najmniej 5 minut. Nasiona chia zaczną wchłaniać wodę i stworzą żel o konsystencji przypominającej surowe jajko.
- Używaj tej mieszanki jako zamiennika jednego jajka w przepisach na ciasta, muffiny, naleśniki, placki czy inne wypieki. Dzięki temu twoje potrawy będą nie tylko wegańskie, ale również bogate w błonnik i zdrowe tłuszcze.
- Zamiast bułki tartej. Nasiona chia doskonale sprawdzają się jako zamiennik bułki tartej w wielu przepisach. Ze względu na swoje właściwości wiążące, świetnie sprawdzą się między innymi do przygotowania różnych kulek czy falafeli.
- W wypiekach. Chia jest idealnym dodatkiem do wypieków, takich jak chleby, ciastka, muffiny czy naleśniki. Nasiona te pomagają zagęścić ciasto i dodają wartości odżywczych. Mogą być używane zarówno w słodkich, jak i słonych wypiekach, nadając im lekko orzechowy posmak oraz teksturę.
- Do batonów energetycznych i przekąsek. Nasiona chia są doskonałym składnikiem domowych batonów energetycznych oraz mieszanki orzechów i nasion. Dzięki wysokiej zawartości błonnika i białka, są świetnym źródłem długotrwałej energii, idealnym dla osób prowadzących aktywny tryb życia.
- Jako zdrowe kiełki z chia. Dosyć niestandardowym sposobem na wykorzystanie nasion chia jest wyhodowanie z nich kiełków. Nasiona chia można zasiać podobnie jak rzeżuchę czy inne nasiona tego typu i spożywać jako wartościowe, pełne cennych składników kiełki. O tym, jak zrobić kiełki, przeczytacie poniżej.
Przepis na kiełki z nasion chia
Kiełki chia to świetny sposób na dodanie wartości odżywczych do sałatek, kanapek i innych dań. Dzięki swoim właściwościom, są pełne witamin i minerałów, a ich uprawa jest prosta i nie wymaga wiele czasu. Wystarczy kilka dni, aby cieszyć się świeżymi, domowymi kiełkami.
Składniki:
- 1 łyżeczka nasion chia
- woda
Przygotowanie:
- Rozsyp nasiona chia w jednej warstwie na nieglazurowanym glinianym talerzyku lub spodku z terakoty. Ważne jest, aby nasiona były równomiernie rozmieszczone i nie nakładały się na siebie.
- Spryskaj nasiona wodą kilka razy, aby były wilgotne, ale nie zanurzone. Następnie przykryj talerzyk folią plastikową lub przezroczystą szklanką, aby utrzymać wilgoć.
- Umieść naczynie w nasłonecznionym miejscu. Spryskuj nasiona wodą rano i wieczorem, aby utrzymać odpowiedni poziom wilgoci.
- Po około 3-7 dniach pojawią się zielone kiełki. Gdy osiągną długość około 2-3 cm, są gotowe do zbioru.
- Używaj kiełków chia jako dodatku do sałatek, kanapek, wrapów lub jako dekoracji do potraw.
Zobacz również: Jak jeść nasiona chia z jogurtem?
10 pomysłów na jedzenie nasion chia (przepisy)
1. Woda z nasionami chia
Spożywanie nasion chia z wodą to jeden z najprostszych sposobów włączenia ich do diety.
Przygotowanie nasion chia z wodą jest bardzo proste. Oto szybki przepis:
Woda z nasionami chia
Składniki:
- nasiona chia (1/4 szklanki)
- 1 litr wody
Przygotowanie:
- Wystarczy wrzucić nasiona chia do zimnej wody i moczyć przez około 20-30 minut.
- Po tym czasie nasiona chia wchłoną wodę i będą łatwiejsze do strawienia.
- Jeżeli nie chcemy pić samej wody, możemy zmieszać ją ze świeżo wyciśniętym sokiem z cytryny, limonki czy pomarańczy.
2. Nasiona chia z sokiem
Nasiona chia możesz też namoczyć bezpośrednio w ulubionym soku owocowym. Zasada przygotowania tego typu napojów jest taka sama jak wody z chia.
Przygotuj porcję nasion chia (ok. 40 g = 1/4 szklanki). Wsyp do 1 l świeżo wyciskanego soku owocowego. Tak przygotowaną zawiesinę mocz przez około 30 minut. Po tym czasie uzyskasz pyszny smaczny napój, który pełen jest błonnika i cennych witamin i minerałów.
Z tego przepisu możesz przygotować dwie czy trzy porcje nasion chia, które możesz pić codziennie np. przed śniadaniem.
3. Smoothie z chia
Nasiona chia wybornie smakują w różnego typu owocowych koktajlach. Przygotuj smoothie z mango, banana czy jabłka, a następnie wsyp do niej łyżkę nasion chia. W ten sposób uzyskasz nie tylko odżywczy, ale również bardzo sycący napój.
Smoothie z mango i chia
Składniki:
- 1 szklanka mrożonych kawałków mango
- 1 szklanka mleka roślinnego niesłodzonego
- ¼ szklanki jogurtu naturalnego
- 1 łyżka nasion chia
- 2-6 kropli stewii w płynie (opcjonalnie)
Przygotowanie:
- Wrzuć wszystkie składniki do blendera.
- Miksuj do uzyskania gładkiej konsystencji.
- Dodaj więcej słodzika do smaku i ponownie zmiksuj (opcjonalnie).
- Przelej przygotowane smoothie do szklanki.
- Pij zaraz po przygotowaniu i ciesz się z jego prozdrowotnych właściwości.
4. Pudding z chia
Ze względu na swoje właściwości żelujące nasiona chia są idealnym składnikiem do przygotowania naturalnych puddingów. Pudding możemy przyrządzić praktycznie z dowolnego rodzaju owoców m.in. bananów lub owoców sezonowych jak truskawki czy jagody. Sycący i smaczny pudding doda nam energii, a także uzupełni niedobory błonnika w organizmie.
Pudding truskawkowy z chia
Składniki:
- 1/2 puszki mleka kokosowego
- 1 szklanka truskawek pokrojonych na połowki
- naturalny słodzik do wyboru — syrop klonowy, miód lub stewia (opcjonalnie)
- 6 łyżek nasion chia
- 1 łyżeczka wanilii
- 2 łyżki płatków czekoladowych
- 1/2 łyżeczki oleju kokosowego
Przygotowanie:
- Wszystkie składniki wrzuć do blendera i zmiksuj.
- Przygotuj budyń chia: wsyp nasiona chia do dużego pojemnika z pokrywką. Wlej zmiksowane truskawki i mleko kokosowe na nasiona chia i dobrze wymieszaj. Zamknij przygotowaną mieszankę i wstaw do lodówki na kilka godzin.
- Po kilku godzinach wyjmij budyń chia z lodówki, dobrze wymieszaj i porcjuj do małych miseczek.
Sos czekoladowy:
- W międzyczasie przełóż wiórki czekoladowe i olej kokosowy do małej miski i włóż do mikrofalówki na 30 sekund lub do momentu, gdy czekolada się rozpuści. Jeżeli nie masz mikrofalówki, możesz również rozpuścić czekoladowe wiórki w kąpieli wodnej.
- Serwuj każdą miskę puddingu ze świeżymi plasterkami truskawek i czekoladową polewą.
5. Chia z owsianką
Jeżeli lubisz jeść płatki owsiane na śniadanie, możesz dodać do również do ich nasiona chia. Sprawisz, że śniadanie będzie bardziej sycące i wartościowe.
6. Dżem z nasionami chia
Nasiona chia z uwagi na swoje właściwości żelujące są idealnym składnikiem do zrobienia naturalnego i pysznego dżemu. Przygotowanie dżemu z nasionami chia nie jest skomplikowane. Pyszny owocowy dżem dodawany na tosty czy kanapki z pewnością wprowadzi do swojego śniadania wiele
Przepis na dżem z chia
- 1 szklanka pokrojonych truskawek, mrożonych lub świeżych
- 1 łyżka nasion chia
- 1/2 łyżki soku z cytryny
- stewia, syrop klonowy lub miód (do smaku)
Przygotowanie
- Wrzuć truskawki do rondla na średnim ogniu i gotuj, aż jagody zaczną się mięknąć, a mieszanina zacznie bulgotać. Resztę truskawek zmiażdż widelcem lub małym tłuczkiem.
- Dodaj nasiona chia i sok z cytryny skosztuj i w razie potrzeby dodaj słodzik (np. miód, erytrol lub stewię). Jeśli twoje truskawki są dojrzałe i słodkie, możesz zrezygnować ze słodzika.
- Zdejmij miksturę z ognia i pozwól, aby mieszanina ostygła i zgęstniała (5-10 minut)
- Dżem możesz jeść od razu po przygotowaniu. Jeśli chcesz go wykorzystać na późnej, poczekaj aż całkowicie ostygnie. Przełóż go do szczelnego pojemnika i wsadź do lodówki. Dżem można spożywać przez następne 7 dni.
7. Chia z jogurtem
Nasiona chia wybornie smakują również dodane do dowolnego owocowego jogurtu. Jeżeli chcesz, aby jogurt stał się bardziej sycący i potrzebujesz dodać nieco chrupkości, wrzuć 1-2 łyżki nasion chia do mlecznego przetworu. Efekt cię zaskoczy
8. Dressing do sałatki
Jak w prosty sposób dodać nasiona chia do sałatki? Najlepiej przygotować z nich dressing.
Nasiona chia świetnie smakują z serem, oliwą z oliwek, miodem i sokiem z cytryny. Możesz je włączyć praktycznie do każdego przepisu na sos sałatkowy. Dodasz nie tylko chrupkości, ale również wiele cennego błonnika.
9. Granola, batony energetyczne
Nasiona chia mogą być wykorzystane jako jeden z komponentów pysznej granoli czy batonów energetycznych.
Baton energetyczny z chia [1]
Składniki:
- 1 1/2 szklanki płatków owsianych
- 1/2 szklanki ugotowanej komosy ryżowej
- 1/4 szklanki siemię lnianego
- 3 łyżki nasion chia
- 1/2 szklanki ulubionych bakalii, orzechów suszonych owoców
- 1 duże białko jajka
- 1/2 szklanki miodu
- 1/2 szklanki pasty orzechowej lub pasty migdałowej
- 1/4 łyżeczki soli
- 1 łyżeczka cynamonu
Przygotowanie:
- Rozgrzej piekarnik do 170 C. Posmaruj blachę o wymiarach 8 „x 8” tłuszczem lub wyłóż ją pergaminem.
- Wymieszaj płatki owsiane, komosę ryżową, siemię lniane, nasiona chia, suszone owoce i białko jaja w średniej misce, aż dokładnie się połączą.
- Podgrzej miód, masło orzechowe, sól i cynamon w małym rondlu na średnim ogniu, cały czas mieszając, aż dobrze się połączą. Miód nie może się zagotować. Jego konsystencja ma być na tyle płynna, aby z łatwością zmieszał się z suchymi składnikami ok. 2 – 3 minut.
- Wylej mieszankę miodu na suche składniki i mieszaj. Przelej mieszaninę na przygotowaną blachę.
- Włóż masę do rozgrzanego piekarnika i piecz ok. 25 minut lub do momentu, gdy płatki owsiane na brzegach zaczną przybierać złoty kolor. Wyjmij i zostaw do ostygnięcia.
- Przed podaniem pokroić w kwadraty.
10. Ciasteczka z chia
Nasiona chia mogą być z powodzeniem wykorzystane również do różnego typu wypieków od ciast po drobniejsze wypieki jak muffinki czy kruche ciasteczka.
Prosty przepis na czekoladowe ciasteczka [2]
Składniki:
- 1 szklanka dobrej pasty orzechowej (znajdziesz tutaj)
- 1 łyżka kakao w proszku
- 1 łyżka nasion chia
- 1 duże jajko
- opcjonalnie: 1 łyżka syropu klonowego
Przygotowanie:
- Rozgrzej piekarnik do 180 C.
- Wsyp wszystkie składniki do miski i dokładnie wymieszaj.
- Rozwałkuj ciasto na około 12 kulek wielkości piłeczki golfowej i umieść na blasze. Spłaszcz widelcem i piecz przez 10 minut lub do momentu, aż brzegi zaczną być chrupiące.
- Ciastka układaj na blasze wyłożonej papierem do pieczenia.
- Wyjmij z piekarnika i pozwól ciastkom ostygnąć. Ciastka najlepiej smakują jedzona na świeżo. Możesz je również przechowywać w szczelnym pojemniku przez 48 godzin.
Zamienniki dla nasion chia
Chociaż nasiona chia bez wątpienia można nazwać superfoodem i trudno je zastąpić, istnieje kilka produktów, które można wykorzystać alternatywnie. Są to składniki, które oferują podobną wartość odżywczą i zbliżone korzyści zdrowotne. Jeżeli z pewnych powodów nie masz nasion chia pod ręką lub przez jakiś czas nie możesz ich spożywać, możesz sięgnąć po te zamienniki:
- Nasiona lnu – bogate w błonnik i kwasy omega-3, świetnie wpływają na trawienie i zdrowie serca.
- Nasiona konopi – doskonałe źródło białka roślinnego, zdrowych tłuszczów i minerałów.
- Nasiona dyni – pełne magnezu, żelaza i zdrowych tłuszczów, idealne jako chrupiąca przekąska.
- Komosa ryżowa (quinoa) – kompletne źródło białka, zawiera wszystkie niezbędne aminokwasy, bogata w błonnik i minerały.
- Nasiona słonecznika – źródło witaminy E, zdrowych tłuszczów i białka, wspomagają zdrowie skóry i układu sercowo-naczyniowego.
- Zarodki pszenicy – bogate w witaminy z grupy B, żelazo i błonnik, wspierają zdrowie układu nerwowego i odpornościowego.
FAQ – najczęstszej pytania o jedzenie nasion chia
Czy nasiona chia trzeba moczyć przed zjedzeniem?
Nieprawdą jest twierdzenie, że nasiona chia nadają się do spożywania tylko w formie namoczonej. W rzeczywistości nasiona chia można spożywać zarówno w wersji suchej, jak i namoczonej. W obu przypadkach dostarczają tyle samo wartości odżywczych. Ze względu na to, że nasiona chia cechują się dużą zawartością błonnika oraz wysoką wchłanialnością wody, zaleca się jednak, aby przed spożyciem namoczyć je w wodzie. Wówczas nie będą pęczniały w żołądku, a my unikniemy nieprzyjemnych skutków ubocznych ze strony przewodu pokarmowego, w przypadku gdy zjemy ich zbyt dużo. Nie martw się jednak, jeśli przez przypadek spożyłeś suche nasiona – mogą być jedzone tak samo jak namoczone.
Czy można jeść nienamoczone nasiona chia?
Tak, jak wspomnieliśmy wcześniej, nasiona chia nie wymagają moczenia przed ich zjedzeniem – można je spożywać również w suchej postaci. Suche nasiona chia doskonale sprawdzą się, kiedy chcesz nadać potrawom chrupkości. Idealnie nadają się jako posypka do różnego rodzaju wypieków czy do koktajli. Dostarczają tyle samo wartości odżywczych i korzyści, co te namoczone. W przypadku zdecydowania się na dodanie suchych nasion chia, pamiętaj o tym, aby zwiększyć spożycie wody. Bogate w błonnik nasiona chia stosunkowo szybko pęcznieją w żołądku. Z tego względu spożycie zbyt dużej ilości suchych nasion może spowodować zwiększenie pragnienia, a także ewentualne problemy żołądkowe wynikające z nadmiaru błonnika.
O ile jedzenie suchych nasion chia nie jest szkodliwe dla zdrowia, to nie powinniśmy z tym przesadzać. Zdecydowanie lepiej dla naszego zdrowia i samopoczucia sprawdzają się chia, które są wcześniej namoczone.
Czy nasiona chia zalewa się wrzątkiem?
Nasiona chia najlepiej zalewać gorącą, ale nie wrzącą wodą. Zalewając chia wrzątkiem, ryzykujemy, że wypłuczemy i zniszczymy zawarte w nasionach składniki odżywcze. Bezpieczniej będzie zatem do namaczania wykorzystać ciepłą, letnią lub zimną wodę.
Materiały źródłowe:
- Przepis na batony energetyczne z chia: https://www.kingarthurbaking.com/recipes/chia-energy-bars-recipe
- Przepis na ciasteczka z chia: https://www.myfussyeater.com/4-ingredient-chocolate-chia-cookies/