Herbata jest naparem cenionym przez wiele osób ze względu na swoje właściwości prozdrowotne. Dlatego tak ceniona na całym świecie jest japońska herbata sencha. Dlaczego warto zdecydować się na ten rodzaj herbaty? Czym jest herbata sencha?
Co to jest herbata sencha?
Sencha znana również jako Ichiban-cha lub Nowa Herbata jest to rodzaj japońskiej herbaty, która przygotowywana jest bez mielenia liści. Jest mocniejsza od chińskich odpowiedników. Słowo „sencha” znaczy podstawowa japońska zielona herbata. Nie poddawana jest procesowi fermentacji. Zaraz po zerwaniu liście poddawane są suszeniu.
Zielona herbata sencha – historia
Pierwsze pisemne wzmianki o herbacie sencha pochodzą z XVIII wieku, gdy Baiao (売茶翁) rozpoczął sprzedaż herbaty w okolicach Kioto. Metoda ta zwana była jako „sencha” lub „prażenie albo gotowanie herbaty”. W 1738 roku ta metoda parzenia była tak popularna, że Nagatani Soen (永谷宗円), znajomy Baiao rozpoczął testowanie różnych metod produkcji herbaty o jaśniejszym kolorze – określona jest jako metoda Uji Cha.
Poznaj rodzaje herbaty sencha
W sklepach można znaleźć różne rodzaje herbaty sencha:
- Futsu mushi sencha – jest najpopularniejszym rodzajem herbaty sencha, ma ziemisty smak;
- Fukamushicha – gotowana na parze, ma lekko cierpki smak;
- Kabusecha – ma mniej garbników i pełniejszy profil smakowy;
- Kuradashi-sencha – wiosenna odmiana, najczęściej stosowana jest do ceremonialnego parzenia herbaty i podawana zwłaszcza w porze zimowej;
- Kagoshima – ma słodkawy lekki smak, bogaty w umami;
- Fukujyu – ma seledynowy kolor z lekkim oliwkowym odcieniem. Ma wyrazisty lekko gorzki smak;
- Sakura – dodawane są do niej kwiaty m.in. wiśni i piwonii. Ma delikatny smak i aromat.
- Shincha – znana jest również „nowa herbata”, ma słodki smak i zbierana jest wiosną. Ma smak umami;
- Asamushi sencha – lekko parzona herbata sencha o łagodnym smaku;
- Fukamushi sencha – mocna herbata wytwarzana przez długie moczenie liści;
- Chumushi sencha – mieszanka asamushi i fukamushi sench ma żółtawo-zielony kolor i łagodny maślany smak;
- Gyokuro – znana jako jadeitowa herbata rosy. Uznawana jest za jeden z unikanych gatunków herbaty;
- Kukicha – orzechowy, a zarazem kremowy smak;
- Uji Sencha – zbierana w rejonie Uji w Japonii. Obszar znany jest z upraw drogich odmian zielonej herbaty;
- Kukicha – nazywana jest herbatą gałązkową. Ma orzechowy smak i łagodną cierpkość.
- Bancha – zbierana jest między latem, a jesienią. Dostępna jest w różnych rodzajach: wędzona, fermentowana na sucho lub mokro, niepalona, prażona.
Jak jest produkowana herbata sencha?
Zielona herbata sencha jest jednym z najpopularniejszych odmian zielonej herbaty. Liście zbierane są od kwietnia do maja. Napar z tzw. pierwszych liści charakteryzuje się łagodnym i mało intensywnym smakiem. Liście zbierane w maju mają intensywny gorzki smak. Niezależnie w jaki okresie zbierane są liście, to zawsze poddawane są działaniu gorącej pary, następnie są suszone gorącym powietrzem i zwijane – co powoduje, że mają specyficzny kształt.
Czy sencha jest zdrowa? Właściwości herbaty sencha
Herbata sencha zawiera wiele cennych dla zdrowia składników odżywczych takich jak witaminy: C, K, z grupy B oraz minerały: wapń, cynk, potas, żelazo, fosfor. Są świetnym źródłem katechin i saponin. Zawiera również kofeinę. Wszystko to sprawia, że herbata sencha ma wiele właściwości prozdrowotnych.
Właściwości antynowotworowe herbaty sencha
Herbata sencha, obfitująca w przeciwutleniacze, które skutecznie zwalczają wolne rodniki, może przeciwdziałać stresowi oksydacyjnemu w organizmie. Badania naukowe[1][2] przeprowadzone pod kierunkiem Kazue Imai wskazują na potencjalne właściwości antynowotworowe tej herbaty. Zasługa za to przypisywana jest polifenolom, takim jak galusan epigallokatechiny (EGCG), który ma zdolność do walki z komórkami rakowymi. Niemniej jednak, potrzeba dalszych badań na ludziach w celu potwierdzenia tych obiecujących wyników.
Przyspieszenie metabolizmu – wsparcie w procesie odchudzania
Napoje kofeinowe mają zdolność pobudzania metabolizmu, co z kolei sprzyja spalaniu tłuszczu. W filiżance herbaty sencha jest tyle samo kofeiny co w filiżance kawy, co czyni ją cennym dodatkiem do diety odchudzającej.
Zwiększanie poziomu energii
Według analizy naukowej[3], herbata sencha, będąca bogatym źródłem witamin, minerałów i kofeiny, skutecznie dodaje energii.
Korzystny wpływ na układ sercowo-naczyniowy
Badania[4] wykazały, że pomimo sporej zawartości kofeiny, herbata sencha potrafi obniżyć ciśnienie krwi, zmniejszając tym samym obciążenie serca. To właściwość szczególnie korzystna dla osób z nadciśnieniem i chorobami serca. Zdaniem wielu dietetyków, sencha przyczynia się do obniżenia poziomu „złego” cholesterolu. Zawarte w niej katechiny redukują metabolizm lipidów, co z kolei zmniejsza absorpcję tłuszczu, przyspiesza metabolizm i zapobiega poważnym komplikacjom w układzie sercowo-naczyniowym.
Stymulacja funkcji poznawczych
Od dawna herbata sencha jest ceniona za swój stymulujący wpływ na mózg. Zawarte w niej przeciwutleniacze mogą stymulować ścieżki neuronalne, zapobiegając stresowi oksydacyjnemu. Badania naukowe[5] dowodzą, że sencha przyczynia się do utrzymania „młodości umysłu” w późniejszych latach życia, a także zmniejsza ryzyko chorób neurodegeneracyjnych.
Wzmacnianie układu odpornościowego
Dzięki wysokiej zawartości witaminy C i przeciwutleniaczy, herbata sencha stanowi doskonałe wsparcie dla układu odpornościowego. Stymuluje produkcję leukocytów oraz przyspiesza walkę z infekcjami i proces gojenia się ran.
Korzystne działanie na skórę
Antyoksydanty i witamina C, obecne w herbacie sencha, pozytywnie wpływają na kondycję skóry. Pomagają zmniejszyć widoczność zmarszczek i zapewniają właściwe nawilżenie skóry[6].
Promowanie zdrowia jamy ustnej
sencha korzystnie wpływa na zdrowie jamy ustnej, wzmacniając zęby i pomagając zapobiegać próchnicy. Dodatkowo, przeciwdziała nieświeżemu oddechowi oraz hamuje rozwój bakterii w jamie ustnej.
Ochrona wzroku
Bogactwo katechin, przeciwutleniaczy, witamin C i E oraz luteiny sprawia, że herbata sencha może przeciwdziałać uszkodzeniom wzroku spowodowanym przez wolne rodniki.
Regulacja poziomu cukru
Herbata sencha może pomagać w regulacji poziomu cukru we krwi, co czyni ją szczególnie korzystną dla diabetyków i osób borykających się z insulinoodpornością.
Zastosowanie w aromaterapii
Wielu naturoterapeutów uważa, że sencha jest idealna do aromaterapii – łagodzi stres i poprawia nastrój. Z tego powodu jest często wykorzystywana w różnych mydłach czy kadzidłach.
Jak parzyć herbatę sencha?
Chociaż istnieje wiele odmian herbaty sencha, to proces parzenia jest zawsze taki sam. Na początek ważny jest wybór naczynia do parzenia wody. Musi być w nim na tyle miejsca, aby liście mogły się naturalnie rozszerzać. Do parzenia herbaty sencha najlepsze są japońskie czajniczki kyusu. Świetnie sprawdzi się do tego również imbryk żeliwny. Czas parzenia i temperatura wody mają wpływ na to, jaki napar zostanie uzyskamy. Przyjmuje się, że herbatę sencha najlepiej jest parzyć w temp. 70-80°C przez około 1-3 minut. Im krótszy czas parzenia w niższej temperaturze, tym napar jest delikatniejszy i słodszy. Im wyższa temp. tym napar będzie miał więcej goryczki. Susz można parzyć wielokrotnie, ale za każdym razem robi się to krótko – najlepiej nie dłużej niż 1 minutę.
Ile kofeiny ma sencha?
W jednej filiżance herbaty sencha jest 20-30 g kofeiny, dzięki temu stanowi zdrowy i naturalny zamiennik kawy.
Kto nie powinien pić herbaty sencha?
Nie zaleca się spożywania herbaty sencha przez kobiety w ciąży i karmiące piersią. Jeśli masz alergię na liście herbaty, to również nie zalecamy jej stosowania.
Jakie są skutki uboczne spożywania herbaty sencha?
Herbata sencha spożywana z umiarem nie powoduje żadnych skutków ubocznych. Jednak nadmierne spożywanie tego napoju może powodować różnorodne skutki uboczne takie jak: palpitacje serca, mdłości, biegunki, zawroty głowy czy lęk. Objawy te spowodowane są nadmiernym spożywaniem kofeiny[7], choć herbata sencha ma jej mniej niż kawa, to może wpływać negatywnie na organizm.
Przeciwutleniacze i garbniki zawarte w zielonej herbacie mogą zakłócać wchłanianie żelaza, co może doprowadzić do anemii. Dlatego zalecamy ograniczenie picia herbaty sencha do 2 filiżanek dziennie[8].
Herbata sencha bogata jest w garbniki, które mogą podrażniać żołądek, powodują biegunkę, nudności oraz inne dolegliwości ze stronny układu pokarmowego. Można tego uniknąć, jeśli herbata sencha będzie spożywana do posiłku i w liczbie nie większej niż 1-2 filiżanek na dobę.
Materiały źródłowe:
- https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0091743597902425
- https://www.cancer.gov/about-cancer/causes-prevention/risk/diet/tea-fact-sheet#q3
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26091183/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4055352/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28899506/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4055352/
- https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S030881469900179X
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11029010