Karob czy kakao? Co jest zdrowsze? Jaka jest różnica w smaku i właściwościach? Czy można je stosować zamiennie? Odpowiadamy!
Karob i kakao – pochodzenie
Karob jest często sprzedawany jako zamiennik kakao. Wygląda podobnie do tradycyjnego kakao wytwarzanego z ziaren kakaowca właściwego (Theobroma cacao L.), ale ma łagodniejszy, słodszy smak i charakteryzuje się zdecydowanie inną zawartością składników odżywczych.
Karob
Karob pochodzi z drzewa zimozielonego Ceratonia siliqua, który rósł w obszarze śródziemnomorskim od tysięcy lat. Ceniony był za swoje walory odżywcze, już przez starożytnych Greków, którzy używali go do różnych celów zdrowotnych.
Jego owoce mają postać strąków, w których środku znajdują się nasiona. Po zebraniu strąki chleba świętojańskiego przekształca się w wiele różnych produktów. Karob można znaleźć w postaci proszku karobowego, mączki z chleba świętojańskiego, w postaci płynnej jako syrop lub ekstrakt, a nawet jako pigułki dietetyczne. Strąki chleba świętojańskiego można również spożywać w całości świeże lub suszone, chociaż najczęściej występują w postaci przetworzonej.
Kakao
Kakao z kolei produkowane jest z ziaren kakaowca właściwego (Theobroma cacao L.), który porastał niegdyś lasy deszczowe Ameryki Południowej i Środkowej. Obecnie drzewa kakaowca uprawiane są komercyjnie głównie na terenach Ghany, Nigerii, Wybrzeża Kości Słoniowej i Kamerunu. Popularne kakao wytwarzane jest ze sfermentowanych i prażonych ziaren kakaowca, a następnie przetwarzane w znacznie wyższej temperaturze. Rezultatem jest lekko gorzkawy ciemny proszek, czyli nasze kakao, które najczęściej dodajemy do mleka i pijemy jako napój kakaowy.
Kakao surowe i kakao ze sklepu – czym się różnią?
Warto nadmienić, że z nasion kakaowca wytwarzane są w dwa rodzaje proszku, które w języku angielskim nazywane są ‘cacao’ oraz ‘cocoa’.
‘Cacao’ tzw. surowe kakao odnosi się do wszelkich produktów spożywczych pochodzących z ziarna kakaowca, które pozostały „surowe”. Produkty te obejmują m.in. masło kakaowe, masę lub pastę kakaową, ale najczęściej proszek kakaowy. Surowy proszek kakaowy jest wytwarzany przez tłoczenie na zimno nieprażonych ziaren kakaowych, proces ten zatrzymuje żywe enzymy i usuwa tłuszcz (masło kakaowe).
‘Cocoa’, czyli po polsku kakao. To najczęściej spotykana na półkach sklepowych wygląda całkiem podobnie jak proszek kakaowy, jednak istnieje duża różnica w jego produkcji.
Cocoa powstaje, gdy ziarna są przetwarzane w znacznie wyższej temperaturze. Ziarna są nie tylko fermentowane, ale także prażone (surowe kakao jest tylko poddawane procesowi fermentacji). Bez dalszego przetwarzania takie kakao ma naturalnie kwaśny smak. Drobno zmielony i przesiany produkt jest sprzedawany jako „naturalne kakao”. W porównaniu surowym kakao cocoa ma nieco mniej składników odżywczych, które traci w wyniku obróbki cieplnej. Efektem prażenia jest obniżenie ogólnej wartości odżywczej i niszcząca korzyści zdrowotne. W tym artykule porównujemy karob z surowym kakao, bez dodatku cukru.
Karob – właściwości
Karob oprócz walorów smakowych, zawiera również wiele składników odżywczych.
Karob w proszku
- nie zawiera praktycznie tłuszczu (0% tłuszczu i sodu 2,3 mg na łyżkę stołową). Jeśli stosujesz dietę niskotłuszczową, karob jest jednym z najlepszych wyborów. Pamiętaj tylko, że zawiera więcej cukru i węglowodanów niż kakao.
- jest bogatym źródłem witamin i minerałów, takich jak wapń, cynk, potas, fosfor, witamina K, ryboflawina i witamina E.
- ze względu na obecność witaminy E chleb świętojański może wspierać leczenie kaszlu, grypy czy anemii.
- zawiera wapń (22,4 mg na łyżkę stołową) i nie zawiera szczawianów, które hamowałyby jego wchłanianie.
- zawiera taniny, które wspierają proces trawienia i pomaga złagodzić biegunkę
- błonnik, który znajduje się w karobie (2,6 g na łyżkę stołową), hamuje wydzielanie greliny, hormonu, który mówi ciału, że jest głodny i uwalniany po jedzeniu. W ten sposób regularne jedzenie karobu może pomóc w próbach odchudzania.
- zawiera związek fenolowy kwas galusowy, który działa przeciwbólowo, przeciwalergicznie, przeciwbakteryjnie, oksydacyjnie, przeciwwirusowo i antyseptycznie.
- jest również dobrym źródłem przeciwutleniaczy, które niwelują stres oksydacyjny w komórkach.
Proszek z karobu nie zawiera glutenu, teobrominy i kofeiny. Z powodzeniem mogą zatem spożywać go osoby z nietolerancją glutenu oraz te, które nie powinny spożywać nadmiernych ilości kofeiny.
Kakao surowe – właściwości
Surowe kakao jest przede wszystkim cennym roślinnym źródłem żelaza, a jego zawartość wynosi 7,3 mg na 100 g (dla porównania wołowina i jagnięcia 2,5 mg/100g a szpinak – 3,6 mg/100g). Żelazo pomaga m.in. czerwonym krwinkom dostarczyć tkankom świeżego tlenu.
Surowe kakao organiczne w proszku:
- jest cennym roślinnym źródłem magnezu, najbardziej niedoborowego minerału. Magnez jest ważny dla zdrowego serca i pomaga przekształcić glukozę w energię, umożliwiając mózgowi wydajną pracę.
- zawiera więcej wapnia niż mleko krowie – 160 mg na 100 g, przy 125 mg na 100 ml mleka.
- jest doskonałym źródłem czterech składników poprawiających samopoczucie — serotoniny, tryptofanu, tyrozyny i fenyloetyloaminy. Dają one lepsze samopoczucie, szczęście, a nawet mogą złagodzić depresję.
- dostarcza również dobroczynnych składników odżywczych, zwanych flawonoidami, które działają korzystnie na układ nerwowy i układ sercowo-naczyniowy. Jeden rodzaj flawonoidów, zwany flawanolami, wspiera zdrowe funkcjonowanie poznawcze — uczenie się, pamięć i krytyczne myślenie — i pomaga poprawić przepływ krwi w mózgu.
- zawiera wysoki poziom polifenoli, które mają właściwości przeciwutleniające.
- zawiera również kofeiny i teobrominy, które mają działanie lekko pobudzające i rozjaśniające umysł. Teobromina stymuluje działanie centralnego układu nerwowego, rozszerza naczynia krwionośne.
Karob vs kakao
- Zarówno karob, jak i surowe kakao posiadają zbliżoną wartość energetyczną. Podczas gdy, w 100 g karobu znajduje się 222 kcal, w takiej samej ilości kakao tylko o 6 kcal więcej (228 kcal).
- Karob jest naturalnie słodki, a kakao jest naturalnie gorzkie.
- Kakao zawiera trochę kofeiny i teobrominy, które są stymulantami i mogą uzależniać. Karob jak wspomnieliśmy wcześniej, tych związków nie zawiera. Jeśli ktoś jest wrażliwy na kofeinę lub teobrominę (u niektórych osób występują bóle głowy, trądzik lub bardzo zdenerwowanie), nie powinien pić i spożywać kakao w nadmiernych ilościach.
- Proszek z chleba świętojańskiego zawiera zdecydowanie więcej wapnia niż surowe kakao. Wreszcie kakao ma wysoką zawartość tłuszczu, podczas gdy w chlebie świętojańskim tego tłuszczu nie ma prawie wcale.
- Jeżeli zależy ci na uzupełnieniu diety w żelazo, wówczas od razu bez zastanowienia sięgnij po naturalne kakao. W 100g tego produkt znajduje się aż 77% dziennego zapotrzebowania na ten pierwiastek.
Karob i kakao – zastosowanie w kuchni
Czy kakao można zastąpić karobem? Istnieje wiele powodów, aby używać jednego zamiast drugiego. W wielu przypadkach takie zamiana jest możliwa.
Możesz użyć chleba świętojańskiego jako substytutu kakao w przepisie, w którym chcesz uzyskać głęboki czekoladowy kolor, ale bez goryczy, którą może przynieść kakao. Karob może być również dobrą alternatywą dla kakao, jeśli jesteś wrażliwy na działanie kofeiny, ponieważ kakao zawiera go w znacznej ilości. Za karobem przemawia jeszcze jeden fakt — jest znacznie tańszy niż surowe kakao.
Trzeba jednak pamiętać, że karob ma mniej intensywny smak i jest bardziej słodki. Jego użycie w wielu przypadkach może nie dać takich efektów jak w przypadku intensywnego i lekko gorzkiego kakao. Z wielu przypadkach kakao może być jednak z powodzeniem zastępowane karobem szczególnie w wypiekach, koktajlach czy przy przygotowywaniu napoju z mlekiem popularnie zwanego kakaem.
Jak zrobić “ kakao” z karobu?
Po pewnych modyfikacjach z karobu można zrobić to, co u nas popularnie nazywamy kakaem, czyli mleczny napój z dodatkiem karobowego proszku. Tradycyjnie do kakao używamy proszku kakaowego. W tym przepisie zmienimy go na karob.
- 1 szklanka mleka
- 1 łyżka chleba świętojańskiego w proszku
- 1 łyżka miodu
- 1 łyżeczka ekstraktu waniliowego
Połącz mleko i proszek z chleba świętojańskiego w małym rondlu na średnim ogniu, ubijając, aby usunąć grudki. Wymieszaj z miodem i ekstraktem waniliowym. Kontynuuj ogrzewanie do pożądanej temperatury.