Mąka jaglana znajduje się w grupie produktów, które z pewnością powinny przynajmniej od czasu do czasu pojawiać się na naszym stole. Wytwarzana z ziaren prosa, pradawnego zboża, oferuje wiele wartości odżywczych dla naszego organizmu. Poznajmy, co znajduje się w składzie mąki jaglanej i jakie są jej właściwości. Dlaczego warto po nią sięgnąć?
Z czego jest wytwarzana mąka jaglana?
Mąka jaglana wytwarzana jest z ziaren prosa – zboża, które należy do najstarszych zbóż uprawianych przez człowieka. Proso towarzyszyło ludziom od początku, od momentu przejścia na osiadły tryb życia. Jak wynika z ostatnich badań, było uprawiane już półtora tysiąca lat przed naszą erą. Mąka jaglana powstaje w wyniku zmielenia kaszy jaglanej, czyli z łuskanego i mielonego ziarna prosa, wyłuskanego z kłosów, oczyszczonego i pozbawionego twardej łuski.
Dlaczego mąka nazywa się jaglana?
Zanim powiemy o wartościach odżywczych, na początek mała ciekawostka. Skoro mąka pochodzi z prosa, dlaczego nie nazywa się po prostu „mąką z prosa”, ale jaglaną? Ta rozbieżność wynika z historii pochodzenia samej mąki, która – jak wiemy – towarzyszy człowiekowi od tysięcy lat. Etymologia nazwy „jaglana” nawiązuje bezpośrednio do czasów prasłowiańskich i słowa jagъla, które oznacza „proso”.
Mąka jaglana – wartości odżywcze
Wartość mąki jaglanej nie wynika tylko z faktu, że pochodzi ona od prehistorycznego zboża. W ziarnach prosa znajduje się wiele cennych składników, które mogą pozytywnie wpływać na funkcjonowanie różnych układów narządów w naszym ciele. Warto od czasu do czasu zamienić lub dodać mąkę jaglaną do wielu potraw – nasz organizm i samopoczucie na tym skorzystają. Jakie konkretnie składniki znajdują się w mące jaglanej, które są warte uwagi?
Poniżej przyjrzyjmy się składowi mąki jaglanej, z wyróżnieniem najpotrzebniejszych składników i ich procentowego zapotrzebowania dla dorosłej osoby. Co z tego wynika?
Składnik odżywczy | Mąka jaglana | % dziennego zapotrzebowania |
Waga | 100 g | |
Kalorie | 382 | |
Witaminy | ||
Tiamina | 0,41 mg | 34 % |
Ryboflawina | 0,07 mg | 6 % |
Niacyna | 6,02 mg | 38 % |
Kwas pantotenowy | 1,27 mg | 25 % |
Witamina B6 | 0,37 mg | 22 % |
Foliany (DFE) | 42 mcg | 10 % |
Witamina C | 0 mg | 0 % |
Witamina E (alfa-tokoferol) | 0,11 mg | 1 % |
Witamina K | 1 mcg | 1 % |
Minerały | ||
Wapń | 14 mg | 1 % |
Miedź | 0,54 mg | 60 % |
Żelazo | 3,94 mg | 22 % |
Magnez | 119 mg | 28 % |
Mangan | 1,00 mg | 44 % |
Fosfor | 285 mg | 23 % |
Potas | 224 mg | 5 % |
Selen | 32,70 mcg | 59 % |
Sód | 4 mg | 0 % |
Cynk | 2,63 mg | 24 % |
Węglowodany | ||
Węglowodany ogółem | 75,12 g | 27 % |
Błonnik | 3,50 g | 12 % |
Mąka jaglana a indeks glikemiczny
Indeks glikemiczny mąki jaglanej jest istotnym parametrem, szczególnie dla osób chorujących na cukrzycę lub zmagających się z podwyższonym poziomem cukru we krwi. Niestety, dla tych osób nie ma wielu dobrych wiadomości. Mąka jaglana charakteryzuje się stosunkowo wysokim indeksem glikemicznym, który oscyluje od 65 do 71. Takie wartości plasują ją w grupie produktów, które stosunkowo szybko po spożyciu mogą podnosić poziom cukru we krwi.
Dobrą wiadomością jest jednak to, że pomimo relatywnie wysokiego indeksu glikemicznego, mąka jaglana ma niższy indeks w porównaniu z mąką pszenną. Jak wykazały badania, produkty z dodatkiem mąki jaglanej charakteryzują się niższym IG w porównaniu z tymi wykonanymi wyłącznie z mąki pszennej. Uzyskane wartości IG mieszczą się w korzystnym zakresie niskich do umiarkowanych wartości. Co więcej, mąka jaglana zawiera wyższą ilość błonnika pokarmowego (7,12%) w porównaniu z mąką pszenną (1,86%). Wyższa zawartość błonnika spowalnia trawienie węglowodanów, co przyczynia się do obniżenia IG. Z tego względu, wypieki z mąki jaglanej mogą być stosowane w diecie cukrzycowej, o ile spożywane są w odpowiednich proporcjach.
Mąka jaglana a gluten
Niewątpliwą zaletą mąki jaglanej jest to, że naturalnie nie zawiera glutenu. To jedna z najważniejszych różnic między pszenicą a prosem zwyczajnym (Panicum miliaceum L.). Ciekawostką jest fakt, że oba zboża należą do tej samej rodziny – wiechlinowatych, jednak ich skład różni się diametralnie, a zawartość glutenu jest jedną z najbardziej widocznych różnic.
Fakt, że mąka jaglana jest bezglutenowa, ma istotne znaczenie szczególnie dla osób, które z powodów zdrowotnych muszą wykluczyć gluten z diety. Dotyczy to przede wszystkim osób chorych na celiakię oraz tych, którzy borykają się z nietolerancją glutenu. Mąka jaglana stanowi doskonałą alternatywę dla tradycyjnej mąki pszennej i może być stosowana w wielu przepisach jako samodzielny składnik lub jako element mieszanek.
Mąka jaglana – właściwości
Mąka jaglana a układ trawienny
Mąka jaglana jest doskonałym źródłem błonnika pokarmowego, co sprawia, że wspiera zdrowie układu trawiennego. Błonnik poprawia perystaltykę jelit, zapobiega zaparciom i wspomaga regularne wypróżnienia. Dodatkowo błonnik zwiększa uczucie sytości, co może pomóc w kontrolowaniu wagi i ograniczaniu podjadania. Regularne spożywanie mąki jaglanej może również wspierać zdrową mikroflorę jelitową, co przyczynia się do poprawy trawienia i ogólnego samopoczucia.
Mąka jaglana dobra na układ trawienny
Mąka jaglana jest doskonałym źródłem błonnika pokarmowego, co sprawia, że wspiera zdrowie układu trawiennego. Błonnik poprawia perystaltykę jelit, zapobiega zaparciom i wspomaga regularne wypróżnienia. Poza tym błonnik zwiększa uczucie sytości, co może pomóc w kontrolowaniu wagi i ograniczaniu podjadania. Regularne spożywanie mąki jaglanej może również wspierać zdrową mikroflorę jelitową, co przyczynia się do poprawy trawienia i ogólnego samopoczucia.
Mąka jaglana pomoże przy zakwaszeniu organizmu
Jedną z wyjątkowych cech mąki jaglanej jest jej właściwość alkalizująca. W przeciwieństwie do wielu innych zbóż, które mają tendencję do zakwaszania organizmu, mąka jaglana pomaga utrzymać prawidłową równowagę kwasowo-zasadową. Dzięki temu może przeciwdziałać zakwaszeniu organizmu, które bywa przyczyną zmęczenia, problemów skórnych, a nawet zaburzeń metabolicznych. Spożywanie mąki jaglanej może pomóc w zachowaniu optymalnego poziomu pH w organizmie.
Mąka jaglana a układ krwionośny
Mąka jaglana jest bogata w składniki odżywcze, takie jak magnez, miedź, żelazo oraz mangan, które odgrywają kluczową rolę w zdrowiu układu krwionośnego. Magnez pomaga w regulacji ciśnienia krwi i wspiera zdrowie serca, a miedź i żelazo są niezbędne do produkcji czerwonych krwinek, co zapobiega anemii i wspomaga transport tlenu w organizmie. Spożywanie mąki jaglanej może zatem przyczynić się do zmniejszenia ryzyka chorób serca oraz problemów z ciśnieniem.
Mąka jaglana dobrze działa na układ nerwowy
Mąka jaglana jest bogata w witaminy z grupy B, takie jak tiamina (witamina B1), niacyna (witamina B3) oraz witamina B6, które są kluczowe dla prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego. Witamina B1 wspiera pracę mózgu i poprawia koncentrację, witamina B3 wpływa na zdrowie psychiczne, pomagając w regulacji nastroju, a witamina B6 jest zaangażowana w produkcję neuroprzekaźników, takich jak serotonina, co może poprawiać samopoczucie. Regularne spożywanie mąki jaglanej może zatem pomóc w redukcji stresu, poprawie nastroju i ogólnym wspieraniu funkcji poznawczych.
Dlaczego warto jeść mąkę jaglaną?
Mąka jaglana to wszechstronny produkt o wielu korzyściach zdrowotnych. Jej wysoka zawartość błonnika wspiera zdrowe trawienie, właściwości alkalizujące pomagają w walce z zakwaszeniem organizmu, a bogactwo składników mineralnych korzystnie wpływa na układ krwionośny. Co więcej, witaminy z grupy B zawarte w mące jaglanej wspomagają układ nerwowy, co może przyczynić się do poprawy samopoczucia i zdrowia psychicznego. Warto włączyć mąkę jaglaną do diety, by cieszyć się jej naturalnymi właściwościami odżywczymi i wsparciem dla zdrowia na wielu poziomach.
Wybierając mąkę jaglaną, inwestujesz w zdrowie, a jej delikatny smak i różnorodne zastosowania kulinarne sprawiają, że z łatwością znajdzie swoje miejsce w każdej kuchni!
Czytaj więcej: Co można zrobić z mąki jaglanej? Do czego stosować?
Mąka jaglana – przeciwwskazania
Mąka jaglana jest zdrowym, naturalnym produktem bezglutenowym, zalecanym do spożycia właściwie we wszystkich grupach wiekowych – od dzieci po osoby dorosłe i seniorów. Niemniej jednak istnieje pewna grupa osób, dla których mąka jaglana i inne produkty powstające z prosa, takie jak kasza jaglana, nie powinny być spożywane w nadmiarze, a niekiedy wręcz w ogóle.
Przeciwwskazanie dotyczące jedzenia mąki jaglanej są bardzo podobne do tych, które odnoszą się do kaszy jaglanej.
Nadmiernego spożycia mąki jaglanej powinny unikać:
- osoby chorujące na tarczycę,
- borykające się z problemami trawiennymi, ponieważ mąka jaglana zawiera dużo błonnika, co może być problematyczne dla osób z zespołem jelita drażliwego.
- osoby z udokumentowaną historią alergii związanych z prosem i innymi zbożami
Jeśli masz problemy trawienne, tarczycowe lub alergie na zboża, unikaj unikanie nadmiernego spożycia mąki jaglanej. Mąka jaglana nie powinna się również znaleźć w jadłospisie osób stosujących dietę wątrobową.
Mąka jaglana – gdzie kupić?
Mąkę jaglaną najlepiej kupować w sprawdzonych sklepach, takich jak sklepy ze zdrową żywnością, ekologiczne markety, a także sklepy online ze zdrowę żywnością. Ważne jest, aby wybierać mąkę produkowaną z rodzimych upraw, najlepiej z polskiego prosa, co zapewnia wyższą jakość i świeżość produktu. W Go4taste.pl kupisz mąka jaglaną od sprawdzonych producentów pochodzącą z polskich pól.
Materiały źródłowe
- Agrawal, P., Singh, B. R., Gajbe, U., Kalambe, M. A., & Bankar, M. (2023). Managing Diabetes Mellitus With Millets: A New Solution. Cureus, 15(9), e44908. https://doi.org/10.7759/cureus.44908
- Ferrer-Mairal, A., Peñalva-Lapuente, C., Iglesia, I., Urtasun, L., De Miguel-Etayo, P., Remón, S., Cortés, E., & Moreno, L. A. (2012). In vitro and in vivo assessment of the glycemic index of bakery products: influence of the reformulation of ingredients. European journal of nutrition, 51(8), 947–954. https://doi.org/10.1007/s00394-011-0272-6