Od wieków znane są właściwości lecznicze babki jajowatej. Do tych celów wykorzystywane były głównie nasiona i łuski. Dlaczego warto stosować tę roślinę? Jak jej używać?
Babka jajowata – co to jest?
Babka jajowata (Plantago ovata) pochodzi z rodziny babkowatych, która obecnie liczy ponad 250 gatunków. Jest małą rośliną o charakterystycznych wąskich liściach pokrytych włoskami, ma długi kłos z kwiatostanem. Największe właściwości lecznicze mają nasiona i łuski. Babka jajowata rośnie na słonecznych terenach z dużą wilgotnością powietrza. Naturalnie występuje m.in. na wyspach Kanaryjskich. Babka jajowata uprawiana jest głównie w Stanach Zjednoczonych, Brazylii, Indiach i Pakistanie, Hiszpanii i Francji. W Polsce babka jajowata występuje na terenach podmokłych. Ze względu na swoje właściwości prozdrowotne stosowana jest najczęściej w farmakologii, choć ma również zastosowanie w kosmetyce.
Babka jajowata – wartości odżywcze
Wartości odżywcze łuski babki jajowatej zależą od warunków środowiskowych i mogą się różnić. Nasiona Plantago zawierają:
- 4,75 kcal/g
- 17,4% białka,
- 6,7% tłuszczu,
- 24,6% całkowitego błonnika pokarmowego,
- 19,6% błonnika nierozpuszczalnego,
- 5,0% błonnika rozpuszczalnego
- 4,75 kcal/g. [1]
Babka jajowata: na co się ją stosuje – właściwości
Babkę jajowatą stosuje się głównie w problemach z układem pokarmowym i oddechowym. Stosowanie tej rośliny jest skuteczne: [2]
- w leczeniu zaparć – duża ilość błonnika usprawnia pracę jelit i pomaga w wypróżnianiu;
- działa przeciwzapalnie na jelita – z badań wynika że regularna suplementacja błonnikiem może łagodzić rozwój zapalenia okrężnicy [3]
- w zapobieganiu chorobom serca – spożywanie 7 g babki jajowatej dziennie zmniejsza ryzyko występowania chorób serca;
- obniża poziom złego cholesterolu – stosowanie babki jajowatej obniża poziom złego cholesterolu we krwi;
- poprawia poziom cukru we krwi – stosowanie babki jajowatej pomaga kontrolować poziom cukru we krwi;
- zmniejsza objawy biegunki;
- łagodzi krwawienia z powodu hemoroidów;
- łagodzi objawy zespołu jelita drażliwego;
- wspomaga odchudzanie – dzięki dużej zawartości błonnika pokarmowego
- wspomaga leczenie zapalenia jelita;
- stosowana jest również przy żylakach;
- wsparcie w rekonwalescencji po operacjach odbytu;
- łagodzi objawy łuszczycy i trądziku różowatego;
- Łuski babki jajowatej stosowane są głównie w ziołolecznictwie i kosmetyce. Jest częstym składnikiem kremów, zawiesin i kosmetyków do pielęgnacji.
Jak smakuje babka jajowata?
Babka jajowata nie ma wyraźnego smaku. Dlatego może być naturalnym dodatkiem do jogurtów, koktajli i musów.
Babka jajowata jak przygotować i jak stosować?
W czasie stosowania babki jajowatej trzeba pić bardzo dużo wody. Nasiona trzeba stosować na chłodno, aby wysoka temperatura nie wpłynęła niekorzystnie na wartości odżywcze. Zaleca się rozpuszczenie 2-3 łyżek nasion w połowie szklanki letniej wody. Następnie trzeba odstawić na 20 minut. Powstały kleik można pić na czczo lub między posiłkami. Nasiona mogą być stosowane jako dodatek do:
- jogurtów,
- koktajli,
- musów,
- sałatek,
- chłodników.
Nasiona mogą być stosowane zarówno przez dzieci i dorosłych. Zaleca się stosowanie 2 łyżek dziennie przez dorosłych i 8 łyżeczek na dzień przez dzieci.
Babka jajowata – przeciwwskazania
Babki jajowatej nie powinny stosować osoby, u których występują trudności z połykaniem i problemami z gardłem. Nie może być również stosowana przez osoby:
- mające stan zapalny jelit i żołądka
- owrzodzenia układu pokarmowego
- z zaburzeniem gospodarki wodno- elektrolitowej
- z niedrożnością jelit.
Nie należy stosować babki jajowatej, gdy występuje alergia pokarmowa, która objawia się m.in. katarem, zwężeniem oskrzeli i zapaleniem spojówek.
Nie zaleca się również stosowania babki jajowatej przy niezdiagnozowanych bólach brzucha i nudnościach. Jeśli stosowane są leki, to warto skonsultować się z lekarzem, aby nie doszło do interakcji.
Z jakimi lekami babka jajowata wchodzi w interakcję?
Podczas suplementacji żelaza nie zaleca się stosowania babki jajowatej, ponieważ zmniejsza jego wchłanianie przez organizm. Babka jajowata zmniejsza przyswajalność ryboflawiny.
Babka jajowata zmniejsza wchłanianie przez organizm takich składników leków jak:
- Karbamazepina (Tegretol),
- Lit,
- Metformina (glucophage),
- Digoksyna (lanoksyna),
- Etynyloestradiol.
Materiały źródłowe
- Chemical, Physicochemical, and Nutritional Evaluation of Plantago (Plantago ovata Forsk), https://www.cerealsgrains.org/publications/cc/2006/July/Pages/83_4_358.aspx, [dostęp 30.09.2021r]
- Plantago ovata: a comprehensive review on cultivation, biochemical, pharmaceutical and pharmacological aspects.
https://www.researchgate.net/profile/Dr-Mahmood-10/publication/317754683_Plantago_ovata_A_comprehensive_review_on_cultivation_bio-chemical_pharmaceutical_and_pharmacological_aspects/links/5d3c0427299bf1995b4e5e3a/Plantago-ovata-A-comprehensive-review-on-cultivation-bio-chemical-pharmaceutical-and-pharmacological-aspects.pdf#page=5, [dostęp 30.09.2021r] - Intestinal anti-inflammatory activity of dietary fiber (Plantago ovata seeds) in HLA-B27 transgenic rats, https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0261561403000451, [dostęp 30.09.2021r]