Wanilia Bourbon zaraz po szafranie jest drugą najdroższą przyprawą na świecie. Z jakiej rośliny pozyskiwane są strąki wanilii Bourbon? Jak ją stosować?
Czym jest wanilia Bourbon i jak jest uprawiana?
Nazwa tego gatunku pochodzi od wyspy Ile de Bourbon (dawna nazwa Reunion). Wanilia Bourbon jest najbardziej znanym rodzajem wanilii. Ceniona jest z uwagi na wyjątkowe walory smakowe.
Roślina należy do rodziny storczyków z gatunku Vanilla Planifolia. Największe uprawy są na Madagaskarze.
Drzewo wanilii Bourbon najlepiej rośnie między 10 a 20 stopniem po obu stronach równika. Jednak na wysokości nie mniejszej niż 700 m n.p.m. Preferuje klimat wilgotny w temp. 20- 30°C. Drzewo kwitnie w trzecim roku po posadzeniu. Kwiaty zapylane są ręcznie metodą Edmonda Albiusa. Proces ten trwa 2- 3 miesięcy. Strąki wanilii zbierane są ręcznie 6- 7 miesięcy później.
Gdy strąki są dojrzałe, to zostają poddawane kilkuetapowemu procesowi produkcji:
- Parzenie. Strąki wanilii umieszczane są w specjalnych koszach, a następnie umieszczane są na kilka chwil w wodzie o temp. 63-65°C.
- Gotowane są na parze w specjalnych koszach umieszczanych we wrzących kotłach, dopóki nie zmienią koloru z zielonego na brązowy;
- Suszenie trwa w naturalny sposób przez 1-2 tygodnie. Strąki są układane na materiale i suszone na słońcu.
- Rafinacja. Jest to ostatni etap trwa od 2 do 24 miesięcy. Strąki przechowywane są w specjalnych drewnianych pniach. Dzięki temu nabierają odpowiedniego smaku i aromatu.
- Podczas każdego etapu produkcji następuje segregacja. Uszkodzone lub spleśniałe strąki są wyrzucane.
Historia wanilii Bourbon
Początkowo wanilia Bourbon uprawiana była w Meksyku. Pod koniec XIX wieku została sprowadzona na wyspę Reunion, która znajduje się na Ocenie Indyjskim. Jednak jej uprawa była bardzo problematyczna, ponieważ wanilia naturalnie zapylana jest przez pszczołę bezżądłową (Meliponini), która nie występuje na wyspie Reunion. W 1841 roku młody niewolnik Edmond Albius, odkrył zasadę ręcznego zapylania wanilii. Obecnie Wanilia Bourbon uprawiana jest na kilku wyspach w Oceanie Indyjskim. W 1964 roku została oficjalnie opatentowana nazwa „wanilia Bourbon”. Dzięki temu można ją z łatwością odróżnić od wanilii uprawianej w innych częściach świata.
Madagaskar – największy producent wanilii Bourbon
Madagaskar jest największym producentem wanilii Bourbon. Z tej wyspy pochodzi 80% światowej produkcji. Uprawiana jest na 300 tys. ha, głównie w rejonie Sava, która znajduje się w południowo- wschodniej części wyspy.
Jak smakuje wanilia Bourbon?
Wanilia Bourbon oferuje wspaniałe połączenie nut smakowych, które uwalniane są bardzo powoli. Początkowo najbardziej wyczuwalny jest kwiatowo- pikantny smak, po chwili pojawia się nuta śmietanki i karmelu. Wanilia zawdzięcza swój wielowymiarowy smak wysokiej zawartości waniliny.
Jakie ma właściwości wanilia Bourbon?
Wanilia oprócz złożonego smaku ma również działanie prozdrowotne. Ziarna wanilii stosowane są w leczeniu wielu chorób.
Ma działanie antybakteryjne
Badanie[1] wykazało, że olejki eteryczne zawarte w wanilii zapobiegają zakażeniu przez niektóre bakterie.
Ma działanie przeciwstarzeniowe
Wanilia zawiera antyoksydanty, które zapobiegają uszkodzeniom skóry przez wolne rodniki. Spowalnia również oznaki starzenia m.in. zmarszczki, drobne linie czy plamy starcze. Dlatego ma zastosowanie w przemyśle kosmetycznym.
Ma właściwości antydepresyjne
Badanie[2] przeprowadzone na myszach wykazało, że wanilia łagodzi objawy depresji. Dzięki temu jej stosowanie może być skuteczne w leczeniu pierwszych objawów tej choroby.
Łagodzi dolegliwości bólowe
Zawarte w wanilii olejki eteryczne mają działanie przeciwbólowe. Dzięki temu mogą być stosowane przy niewielkich dolegliwościach bólowych.
Obniża ciśnienie krwi
Naturalny olejek zawarty w wanilii ma działanie uspokajające. Dzięki temu w naturalny sposób pomaga obniżyć ciśnienie krwi.
Łagodzi skutki poparzeń
Wanilia w medycynie tradycyjnej była stosowana do łagodzenia skutków oparzeń. Okłady z wanilii były stosowane do leczenia ran i skaleczeń.
Ma korzystny wpływ na skórę
Wanilia jest świetnym źródłem witamin z grupy B, które korzystnie wpływają na stan skóry. Ma właściwości przeciwutleniające, dzięki temu pomaga chronić skórę przed uszkodzeniami spowodowanymi przez wolne rodniki.
Wspomaga układ trawienny
Wanilia wspomaga układ trawienny. Pomaga również zapobiegać nudnościom. Zapobiega także wymiotom, biegunkom i bólom brzucha związanym, z tymi dolegliwościami.
Ma działanie przeciwzapalne
Zawiera przeciwutleniacze, które zwalczają wolne rodniki. Badanie[3] wykazało, że wanilia ma działanie przeciwzapalne. Dzięki temu zapobiega występowaniu chorób wywołanych przez stan zapalny.
Działa jak afrodyzjak
Wanilia Bourbon podnosi poziom libido. Wspomaga wydzielanie oksytocyny i dopaminy, które powodują uczucie szczęścia.
Jaka jest różnica między zwykłą wanilią a wanilią Bourbon?
Jest to tylko różnica w nazwie i kraju pochodzenia. Oryginalna wanilia Bourbon pochodzi z Madagaskaru. Natomiast wanilia uprawiana jest w strefach tropikalnych na całym świecie.
Czy wanilia Bourbon jest droga?
Tak. Zaraz po szafranie jest jedną z najdroższych przypraw na świecie. Jest to spowodowane rzadkością upraw i bardzo żmudnym ręcznym procesem produkcji. Do upraw wanilii nie stosuje się środków chemicznych zwiększających ilość plonów, co również wpływa na wysokość ceny.
Jak używać wanilii Bourbon?
Wanilia Bourbon stosowana jest do aromatyzowania i przyprawiania różnego rodzaju dań m.in. crème brulee, ciasteczka i sos waniliowy. Wiele osób stosuje również wanilię Bourbon w daniach mięsnych i rybnych lub do owoców morza, dzięki temu zyskują delikatny, a zarazem wykwintny smak.
Z wanilii Bourbon można przygotować samodzielnie domowy cukier waniliowy.
Przepis na cukier waniliowy
Składniki:
- 1 strąk wanilii
- 0,5 kg cukru
Sposób przygotowania:
- Wsyp cukier do słoika o pojemności 1 l.
- Ze stronka wyciągnij czarną miazgę.
- Włóż do słoika. Wymieszaj.
- Włóż pozostały strąk. Szczelnie zakręć słój.
- Pozostaw w suchym i chłodnym miejscu na około 4 tygodnie.
Jak kupować wanilię Bourbon?
Kupując wanilię Bourbon, należy zwracać uwagę na kraj pochodzenia i cenę. Prawdziwa wanilia Bourbon pochodzi z Madagaskaru, dlatego przed zakupem warto sprawdzić kraj pochodzenia. Choć obecnie hodowana jest w różnych krajach na świecie, to nie dorównuje smakiem wanilii Bourbon z Madagaskaru. Warto zwrócić również uwagę na cenę. Jeśli produkt będzie podejrzanie tani, to zawiera syntetyczną wanilię- wanilinę, która najczęściej pozyskiwana jest z olejku goździkowego, olejku sosnowego lub miazgi drzew.
Przypisy:
- Bilcu, M., Grumezescu, A. M., Oprea, A. E., Popescu, R. C., Mogoșanu, G. D., Hristu, R., Stanciu, G. A., Mihailescu, D. F., Lazar, V., Bezirtzoglou, E., & Chifiriuc, M. C. (2014). Efficiency of vanilla, patchouli and ylang ylang essential oils stabilized by iron oxide@C14 nanostructures against bacterial adherence and biofilms formed by Staphylococcus aureus and Klebsiella pneumoniae clinical strains. Molecules (Basel, Switzerland), 19(11), 17943–17956. https://doi.org/10.3390/molecules191117943 [dostęp 21.06.2022r]
- Shoeb, A., Chowta, M., Pallempati, G., Rai, A., & Singh, A. (2013). Evaluation of antidepressant activity of vanillin in mice. Indian journal of pharmacology, 45(2), 141–144. https://doi.org/10.4103/0253-7613.108292 [dostęp 21.06.2022r]
- Makni, M., Chtourou, Y., Fetoui, H., Garoui, e., Boudawara, T., & Zeghal, N. (2011). Evaluation of the antioxidant, anti-inflammatory and hepatoprotective properties of vanillin in carbon tetrachloride-treated rats. European journal of pharmacology, 668(1-2), 133–139. https://doi.org/10.1016/j.ejphar.2011.07.001 [dostęp 21.06.2022r]