Pomarańcze są jednym z najbardziej popularnych owoców cytrusowych. Oprócz soczystego miąższu można też konsumować skórkę, która również ma wiele prozdrowotnych właściwości. Dlaczego warto jeść skórkę pomarańczową? Do czego można ją stosować?
Historia skórki pomarańczowej
Konserwowanie produktów w miodzie, cukrze, a nawet w winie jest znanym już od starożytności sposobem na zabezpieczanie żywności. Wg niektórych pisanych źródeł kandyzowana skórka pomarańczowa była stosowana już w starożytnych Chinach i Mezopotamii.
W XIV i XV w. kandyzowana skórka pomarańczowa była uznawana za drogi i ekstrawaganckim prezent. W tym czasie powstały receptury na kandyzowanie za pomocą miodu lub cukru. Można je znaleźć m.in. w katalońskiej książce o słodyczach Llibre de totes maneres de conflits. Podobna receptura na kandyzowane skórki pomarańczowej w miodzie jest we włoskiej książce kucharskiej Libro per Cuoco.
W Anglii w XVI w. pojawiło się rozróżnienie na słodycze mokre (zanurzone w syropie) oraz suche (kandyzowane). W prawie każdej książce kucharskiej z tego okresu pojawiają się przepisy na ten rodzaj słodyczy. Do tej pory w Anglii do tradycyjnych wypieków bożonarodzeniowych stosuje się kandyzowaną skórkę pomarańczową.
Jak obecnie wytwarzana jest skórka pomarańczowa?
Jednym z największych europejskich producentów pomarańczy i skórki pomarańczowej kandyzowanej są Włochy. Plasują się na drugim miejscu zaraz po Hiszpanii. Najwięcej plantacji pomarańczy zlokalizowanych jest na Sycylii i Kalabrii, co stanowi 69% i 19% całkowitej krajowej produkcji. Najbardziej popularne odmiany to Tarocco, Moro, Sanguinello, Neveline, Valencia, Ippolito i Meli. Najczęściej skórka pomarańczowa wytwarzana jest z późnych odmian Ovale i Valencia.
Obecny proces kandyzowania skórki pomarańczowej niewiele różni się od tego z XVIII w. Owoce są myte. Następnie usuwana jest z nich skórka, która jest krótko gotowana i wielokrotnie odsączona. Gdy jest sucha, to zostaje wielokrotnie gotowana w różnych syropach. W ostatnim etapie wrzucana jest do granulowanego cukru, dzięki temu nie skleja się.
Skórka pomarańczowa – właściwości
Liczne opracowania naukowe[1] udowodniają, że skórka pomarańczowa zawiera witaminy A, C i z grupy B oraz minerały: wapń, magnez i miedź. Zawiera także błonnik pokarmowy oraz polifenole, hesperydyny i polimetoksyflawonów (PMF). Jest także świetnym źródłem olejków eterycznych m.in. limonenu. Skórka pomarańczowa jest także źródłem flawonoidów i wielu innych fitochemikaliów.
| Składnik | Suszona skórka pomarańczy, surowa |
|---|---|
| Porcja | 6 g |
| Opis | 1 łyżeczka |
| Kalorie | 5.82 |
| Witaminy | |
| Witamina A, RAE | 1.26 mcg |
| Tiamina | 0.01 mg |
| Ryboflawina | 0.01 mg |
| Niacyna | 0.05 mg |
| Kwas pantotenowy | 0.03 mg |
| Witamina B6 | 0.01 mg |
| Foliany | 1.80 mcg |
| Witamina C | 8.20 mg |
| Witamina E (alpha-tocopherol) | 0.01 mg |
| Minerały | |
| Wapń, Ca | 9.66 mg |
| Miedź, Cu | 0.01 mg |
| Żelazo, Fe | 0.05 mg |
| Magnez, Mg | 1.32 mg |
| Fosfor, P | 1.26 mg |
| Potas, K | 12.72 mg |
| Selen, Se | 0.06 mcg |
| Sod, Na | 0.18 mg |
| Cynk, Zn | 0.01 mg |
| Węglowodany | |
| Węglowodany | 1.50 g |
| Błonnik | 0.64 g |
Pomaga zapobiegać rakowi
Jak wynika z amerykańskich badań[2] skórka pomarańczowa zawiera flawonoidy, które hamują wzrost białka (RLIP76). Zawiera także autopen, diominę i hesperydynę wykazujące działanie przeciwnowotworowe. Jednak potrzebne są dalsze badania, aby to zweryfikować.
Wzmacnia układ immunologiczny
Skórka pomarańczowa jest świetnym źródłem witamin A i C, które wzmacniają układ immunologiczny. Dzięki temu wzmacniają naturalną odporność organizmu.
Wspomaga leczenie chorób układu oddechowego
W 100 g skórki pomarańczowej jest 136 mg wit. C, dzięki temu pomaga rozbić zatory i oczyścić płuca. Wzmacnia również odporność, dzięki temu jest skuteczna w walce z różnymi infekcjami układu oddechowego.
Z danych zebranych przez Fundację George’a Mateljanaa od ponad 60 000 dorosłych osób mieszkających w Szanghaju w Chinach wynika, że spożywanie pokarmów zawierających beta-kryptoksantynę zmniejsza o 27% występowanie nowotworu płuc.
Pomaga w leczeniu cukrzycy
Skórka pomarańczowa jest bogata w błonnik pokarmowy, który reguluje poziom cukru we krwi. Badanie [3] przeprowadzone na szczurach wykazało, że leczenie ekstraktem ze skórki pomarańczowej jest skuteczne w zapobieganiu nefropatii cukrzycowej.
Ma niski indeks glikemiczny, dzięki temu może być spożywana przez diabetyków i osoby z insulinoodpornością.
Wzmacnia układ sercowo- naczyniowy
Randomizowane badanie[4] przeprowadzone na grupie nastolatków z nadwagą udowodniło, że skórka pomarańczowa zawiera flawonoid zwany hesperydyną, który obniża poziom cholesterolu. Zmniejsza także ciśnienie krwi. Skórka pomarańczowa zawiera także związki o działaniu przeciwzapalnym.
Skórka pomarańczowa jest źródłem polimetoksylowanych flawonów, które obniżają poziom cholesterolu lepiej niż niektóre leki na receptę.
Ma działanie antyalergiczne
Skórka pomarańczowa zawiera związki chemiczne, które zapobiegają uwalnianiu histaminy, która jest odpowiedzialna za reakcje alergiczne.
Pomaga w odchudzaniu
Skórka pomarańczowa jest niskokaloryczna, dzięki temu stanowi świetną przekąskę dla osób na diecie odchudzającej. A zawarty w nich błonnik pokarmowy pomaga kontrolować apetyt i zapobiega podjadaniu między posiłkami. Zawiera także wit. C, która pomaga spalić tłuszcz.
Korzystnie wpływa na zdrowie oczu
Skórka pomarańczowa zawiera takie związki jak limen, dekanal i cytral. Mają one właściwości przeciwzapalne i poprawiające jakość widzenia.
Wspomaga trawienie
Skórka pomarańczowa już od czasów starożytnych wykorzystywana była do łagodzenia zaburzeń trawiennych – zostało to potwierdzone przez badania naukowe[5].
Pomaga zwalczyć stany zapalne organizmu
Analiza [6] przeprowadzona w Nowym Jorku wykazała, że skórka pomarańczowa ma świetne właściwości przeciwzapalne. Ta praca badawcza udowodniła również, że zawarte w niej flawonoidy mają działanie podobne do indometacyny (leku podawanego na stan zapalny).
Pomaga chronić zęby przed próchnicą
Opracowania naukowe[7] udowodniło, że skórka pomarańczowa ma właściwości antybakteryjne. Dzięki temu chroni zęby przed próchnicą. Zawiera także limonem, dzięki temu skutecznie wybiela zęby.
Jak używać skórki pomarańczowej w kuchni?
Skórkę pomarańczową można dodawać do słodkich i słonych potraw. Jest idealnym dodatkiem do deserów i ciast. Stosowana jest głównie do tradycyjnych wypieków, takich m.in. jak: serniki, pierniki czy keksy. Idealnie nadaje się do dekoracji potraw. Dodawana jest także do lodów.
Skórka pomarańczowa świetnie sprawdzi się również do wykwintnych dań, np. mięs, ryb, a nawet owoców morza. Można ją dodawać także do sosów i różnych sałatek. Można ją dodawać do zimowej kawy lub herbaty.
Przepis na wołowinę ze skórką pomarańczową
Wołowinę ze skórką pomarańczową najlepiej jest przygotowywać w woku. Dzięki temu jest ona bardzo krucha i jednocześnie bardziej soczysta.
Składniki:
- 300 g polędwicy wołowej,
- 2 suszone papryczki chili (w wersji łagodnej można dodać zwykłe),
- 100 ml oleju,
- 1 łyżeczka oleju sezamowego,
- 1 ½ łyżki skórki pomarańczowej,
- ½ ziaren pieprzu,
- 2 łyżki sosu sojowego,
- 1 łyżeczka syropu daktylowego lub cukru,
- szczypta soli.
Marynata do mięsa:
- 2 łyżeczki sosu sojowego,
- 1 łyżka whisky,
- 1 łyżeczka świeżo startego korzenia imbiru,
- 1 łyżka miodu,
- 1 łyżeczka mąki ziemniaczanej,
- 1 łyżka oleju.
Sposób przygotowania:
- Wszystkie składniki marynaty do mięsa wsyp do miski i wymieszaj.
- Mięso pokrój w grubszą kostkę i włóż do marynaty.
- Wstaw do lodówki na godzinę.
- Na ogniu rozgrzej patelnię wok. Wlej olej.
- Gdy olej będzie rozgrzany wysyp mięso.
- Smaż około 2-3 minut do miękkości.
- Przełóż mięso na sito, aby nadmiar tłuszczu odciekł.
- Na patelni rozgrzej 1 łyżkę oleju, dodaj papryczki i smaż przez około 1 minutę.
- Ściągnij papryczki.
- Następnie na patelnię ponownie wrzuć mięso, skórkę pomarańczową, ziarna pieprzu, sos sojowym, sól oraz syrop daktylowy. Wymieszaj. Po około 1 min ściągnij z ognia.
Przepis na sałatkę jajeczną ze skórką pomarańczową
Sałatka jajeczna ze skórką pomarańczową sprawdzi się zarówno na święta, jak i jako dodatek do zimnej płyty, np. podczas rodzinnych uroczystości.
Składniki:
- 4 jaja ugotowane na twardo,
- 200 g kapusty pekińskiej,
- 50 g selera konserwowego,
- 1 małe jabłko,
- 100 g czerwonej fasoli bez zalewy,
- 100 g korniszonów,
- 100 g szynki,
- 20 g skórki pomarańczowej,
- 1 łyżka natki pietruszki,
- 1 ½ łyżki tartego chrzanu,
- 1 ½ łyżki majonezu,
- ½ łyżki soku z cytryny,
- sól i pieprz do smaku.
Sposób przygotowania:
- Kapustę umyj i poszatkuj.
- Jabłko umyj i zetrzyj na grubych oczkach.
- Jaja i szynkę pokrój w drobną kostkę.
- Seler naciowy i korniszony drobno pokrój.
- Kapustę, jabłko, seler, korniszony, fasolkę, szynkę i skórkę pomarańczową wsyp do miski.
- Dodaj natkę pietruszki, majonez, chrzan, sok z cytryny oraz przyprawy. Wymieszaj.
Skórka pomarańczowa ma wiele prozdrowotnych właściwości, dlatego warto ją jeść jak najczęściej.
- Health Benefits of Fruits and Vegetables, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3649719/ [dostęp 29.07.2022r.]
- Anticancer Activities of Citrus Peel Polymethoxyflavones Related to Angiogenesis and Others, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4163462/ [dostęp 29.07.2022r.]
- Amelioration of diabetic nephropathy by orange peel extract in rats, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25103218/ [dostęp 29.07.2022r.]
- Effect of the peels of two Citrus fruits on endothelium function in adolescents with excess weight: A triple-masked randomized trial, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4652303/ [dostęp 29.07.2022r.]
- Flavonoid composition of orange peel and its association with antioxidant and anti-inflammatory activities, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27719891/ [dostęp 29.07.2022r.]
- Anti-inflammatory effects of characterized orange peel extracts enriched with bioactive polymethoxyflavones, https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2213453014000056 [dostęp 29.07.2022r.]
- Antimicrobial effects of Citrus sinensis peel extracts against dental caries bacteria: An in vitro study, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4739372/ [dostęp 29.07.2022r.]