Działanie prozdrowotne miodu gryczanego znane jest od starożytności. Jest jednym z najchętniej kupowanych gatunków miodu. Jak powstaje miód gryczany? Dlaczego warto go włączyć do codziennej diety?
Jak powstaje miód gryczany?
Miód gryczany pszczoły pozyskują z kwiatów gryki. Jednorocznej rośliny rosnącej w klimacie umiarkowanym. Gryka kwitnie od lipca do końca sierpnia. Ma drobne kwiaty w białym kolorze. Gryka jest rośliną miododajną zapylaną przez pszczoły.
Gdy pszczoła zbiera nektar gryczany, to jest on mieszany w jej pyszczku z enzymem zwanym inwertazą lub „enzymem pszczelim”. Gdy pszczoły miodne wracają do ula, to przekazują między sobą nektar wraz z enzymem pszczelim. Dzięki temu zmniejsza się zawartość wody w nektarze i przekształcany jest w miód. Następnie miód odkładany jest w komórkach wosku. Aby zmniejszyć zawartość wody w miodzie, to pszczoły za pomocą skrzydeł odparowują część wody. Po zakończeniu całego procesu miód ma zawartość wody mniejszą niż 20%.
Miód gryczany- wygląd i smak
Miód gryczany ma ciemny bursztynowy kolor. Im miód jest ciemniejszy, tym większa jest zawartość gryki. W smaku miód gryczany jest podobny do melasy. Ma delikatny lekko drzewny aromat. Smak miodu gryczanego może różnić się, w zależności do podgatunku gryki, która została zapylona przez pszczoły.
Miód gryczany – wartość odżywcza
Miód gryczany jest kaloryczny, w 100g jest 340 kcal. Jest bogaty w białko roślinne, węglowodany (glukoza i fruktoza). Jest świetnym źródłem witamin: D, C i z grupy B oraz minerałów: magnezu, wapnia, fosforu, krzemu, manganu, potasu, miedzi, sodu oraz żelaza. Zawiera również aminokwasy, kwasy organiczne, flawonoidy, związki fenolowe i polifenole. Miód gryczany również enzymy amylazy, inwertazy i fosfatazy.
Miód gryczany – właściwości prozdrowotne
Miód gryczany ma wiele właściwości prozdrowotnych:
Właściwości antyoksydacyjne
Badania[1] wykazały, że zawarte w miodzie związki fenolowe mają właściwości przeciwutleniające- zwalczają wolne rodniki. Związki fenolowe niwelują również stres oksydacyjny. Im miód gryczany ma ciemniejszą barwę, tym ma więcej przeciwutleniaczy.
Właściwości antybakteryjne
Badania[2] wykazały, że miód ma właściwości antybakteryjne, które działają na wiele różnych patogenów grzybów i bakterii.
Działanie przeciwzapalne i immunomodulujące
Przewlekłe stany zapalne mogą hamować gojenie się ran. Badania[3] wykazały, że zawarte w miodzie fenole i flawonoidy leczą stany zapalne. Zwiększają liczbę przeciwciał, limfocytów, eozynofili, neutrofili i monocytów.
Miód na rany
Miód jest najstarszym środkiem na leczenie ran. Lecznicze działanie zostało potwierdzone eksperymentalnym badaniem[4], które wykazało, że miód ma działanie przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe, przeciwzapalne i przeciwutleniające. Miód pobudza leukocyty do uwalniania cytokin (białek) niezbędnych do naprawy tkanek. Wspomaga również odpowiedź immunologiczną na infekcje. Miód przyspiesza także produkcję przeciwciał.
Miód gryczany a nowotwory
Badanie[5] wykazało, że miód może hamować rozwój i powstawanie nowotworów. Inne badanie[6] wykazało, że miód ma właściwości cytotoksyczne przeciw komórkom nowotworowym. Jednak potrzebne są dalsze badania, aby jednoznacznie potwierdzić skuteczność miodu gryczanego w leczeniu nowotworów.
Miód gryczany na stawy
Miód gryczany wspiera szybsze gojenie się tkanki kostnej. Dlatego warto go jeść przy złamaniach i stanach zapalnych stawów. Ma również działanie przeciwbólowe, dlatego może być stosowany miejscowo.
Miód gryczany a cukrzyca
Badanie[7] wykazało, że miód może mieć korzystny wpływ na cukrzycę. U osób chorujących na cukrzycę miód obniża poziom glukozy we krwi. U pacjentów z hiperglikemią miód obniża poziom lipidów we krwi, homocysteiny i białka C-reaktywnego. Inne badanie[8] wykazało, że ekstrakt z gryki obniża poziom cukru we krwi o 12-19%. Jest to spowodowane zawartością chiro-inozytolu – roślinnego związku chemicznego, który obniża poziom cukru we krwi.
Miód gryczany na kaszel
Miód jest od wieków stosowany w medycynie ludowej na kaszel i dolegliwości związane z przeziębieniem i grypą. Badanie[9] wykazały, że miód ma zdolność do zmniejszania kaszlu. Przeprowadzone na zwierzętach badanie wykazało, że leczenie miodem skutecznie zahamowało stan zapalny dróg oddechowych.
Miód gryczany na serce
Zawarte w miodzie przeciwutleniacze, witamina C i monofenole wzmacniają układ sercowo- naczyniowy i zmniejszają ryzyko niewydolności serca. Flawonoidy wspomagają farmakologiczne leczenie choroby wieńcowej, ponieważ rozszerzają naczynia wieńcowe, zmniejszają krzepnięcie krwi oraz hamują utleniania lipoprotein o małej gęstości. Kilka badań[10] wykazało, że polifenole miodowe zmniejszają zaburzenia sercowo- naczyniowe.
Miód na zaburzenia neurologiczne
Miód ma działanie przeciwlękowe i przeciwdepresyjne. Potwierdziły to badanie[11], które wykazały, że miód zmniejsza dolegliwości układu pokarmowego związane ze stresem. Polifenole zawarte w miodzie zmniejszają również stres oksydacyjny oraz zapobiegają zaburzeniom pamięci.
Obniża poziom cholesterolu
Badanie[12] wykazało, że miód gryczany obniża zawartość cholesterolu we krwi, co przyczynia się do obniżenia ciśnienia krwi oraz wspomaga zdrowie układu sercowo- naczyniowego.
Miód a układ pokarmowy
Miód ma działanie antybakteryjne, dzięki temu łagodzi stany zapalne przyzębia i inne choroby jamy ustnej. Badanie [13] potwierdziło, że miód ma działanie bakteriobójcze- skutecznie zwalcza Helicobacter pylori. Stosowanie miodu w czasie biegunki skraca czas jej trwania. Inne badanie[14] wykazało, że miód ma korzystne działanie w leczeniu zapalenia żołądka i jelit.
Miód gryczany: jak go spożywać i stosować?
Sposób zastosowania miodu gryczanego zależy od tego, co chcesz wyleczyć. Jeśli chcesz przyspieszyć gojenie się ran, to nałóż miód na ranę i przykryj czystą gazą, a następnie owiń bandażem.
Jako suplement diety możesz miód gryczany dodawać do posiłków lub napojów. Świetnie sprawdzi się jako słodzik do ulubionych deserów.
Jeśli chcesz, aby miód wspomógł leczenie farmakologiczna, np. w czasie przeziębienia, to możesz jeść sam miód lub dodawać go do ulubionych napojów. Amerykańska Akademia Lekarzy Rodzinnych[15] zaleca dawkowanie miodu:
- Dzieci 2 do 5 lat- 2,5 ml na dobę,
- Dzieci 6 do 11 lat- 5 ml na dobę,
- Dzieci 12 do 18 lat- 10 ml na dobę.
Miód gryczany przeciwwskazania
Miodu gryczanego nie wolno podawać dzieciom poniżej 1 roku życia, ponieważ zawiera bakterie mogące być szkodliwe dla niemowląt.
Nie zaleca się również spożywania miodu osobom uczulonym na miód. U osób mających alergię na pyłki po zjedzeniu miodu może wystąpić reakcja alergiczna.
Przypisy
- Honey and Health: A Review of Recent Clinical Research, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5424551/ [dostęp 25.03.2022r]
- Microorganisms in honey, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8880294/ [dostęp 25.03.2022r]
- Al-Waili NS, Boni NS. Natural honey lowers plasma prostaglandin concentrations in normal individuals. J Med Food. 2003;6:129–33. [dostęp 25.03.2022r]
- Nigerooligosaccharides augments natural killer activity of hepatic mononuclear cells in mice, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11789666/ [dostęp 25.03.2022r]
- Practical considerations of using topical honey for neuropathic diabetic foot ulcers: a review, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18702435/ [dostęp 25.03.2022r]
- Effects of Honey and Its Mechanisms of Action on the Development and Progression of Cancer, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6270987/ [dostęp 25.03.2022r]
- Honey and Health: A Review of Recent Clinical Research, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5424551/ [dostęp 25.03.2022r]
- Buckwheat May Help Manage Diabetes, https://www.webmd.com/diabetes/news/20031121/buckwheat-may-help-manage-diabetes [dostęp 25.03.2022r]
- Antiproliferative effect of Tualang honey on oral squamous cell carcinoma and osteosarcoma cell lines, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2949736/ [dostęp 25.03.2022r]
- Inhalation of honey reduces airway inflammation and histopathological changes in a rabbit model of ovalbumin-induced chronic asthma, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4048365/ [dostęp 25.03.2022r]
- Bioactive natural compounds for the treatment of gastrointestinal disorders, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12641494/ [dostęp 25.03.2022r]
- Buckwheat as a Functional Food and Its Effects on Health, https://pubs.acs.org/doi/abs/10.1021/acs.jafc.5b02498 [dostęp 25.03.2022r]
- Susceptibility of Helicobacter pylori to the antibacterial activity of manuka honey, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1294271/ [dostęp 25.03.2022r]
- Honey in the treatment of infantile gastroenteritis, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1416773/ [dostęp 25.03.2022r]
- Treatment of the Common Cold in Children and Adults, https://www.aafp.org/afp/2012/0715/p153.html [dostęp 25.03.2022r]