Suszony berberys i jego właściwości

Właściwości prozdrowotne suszonych owoców berberysu znane są od wieków. W ziołolecznictwie stosowane były głównie w schorzeniach wątroby. Jakie są inne prozdrowotne właściwości owoców suszonego berberysu? Dlaczego warto go włączyć do diety? Czy każdy może je jeść?

Artykuł został zaktualizowany i rozbudowany o nowe treści 27.02.2024 r.

Berberys: co to za roślina?

Berberys zwyczajny jest kolczastym krzewem liściastym z rodziny berberysowatych. Jest bardzo rozległy – osiąga wysokość i szerokość do 3 m. Krzew charakteryzuje się okrągłym pokrojem i trójdzielnymi cierniami.
Liście mają wielkość około 4 cm i wyrastają w pęczkach na krótkopędach. Są pojedyncze i odwrotnie jajowate, o drobno ząbkowanych brzegach. Jesienią mienią się efektywną paletą barw. Berberys zwyczajny kwitnie w maju.

Gdzie rośnie berberys zwyczajny?

Berberys zwyczajny (Berberis vulgaris L.) naturalnie występuje w Europie Środkowej, południowej Azji i Europie. Bardzo często mylony jest z berberysem Thunberga, który uprawiany jest w Europie, jako roślina ozdobna. Berberys zwyczajny nazywany jest również rośliną pionierską, ponieważ lubi gleby suche i wapienne.

Owoce berberysu – wygląd i smak

Świeże owoce berberysu zwyczajnego nazywane są również jagodami. Dojrzałe owoce mają czerwony kolor i podłużny kształt. Są twarde. W smaku świeże owoce berberysu są cierpkie i kwaśne mimo dużej zawartości cukru.
W sklepach najczęściej można kupić suszone owoce berberysu, których smak jest bardzo podobny do żurawiny suszonej, lecz w przeciwieństwie do żurawiny suszone owoce berberysu nie są dosładzane.

Berberys – wartości odżywcze

Owoce berberysu (B. vulgaris) są cennym źródłem składników odżywczych i bioaktywnych. Zawierają cukry proste, takie jak dekstroza i fruktoza, kwasy organiczne, pektyny i żywice, co nadaje im charakterystyczny, kwaśny smak. Są bogate w witaminy C i A, które wspierają system odpornościowy i zdrowie skóry, oraz minerały takie jak wapń, żelazo i potas, niezbędne dla zdrowia kości, produkcji hemoglobiny i prawidłowego funkcjonowania mięśni. Zawierają też istotne ilości żelaza, cynku, miedzi i manganu, które odgrywają kluczową rolę w różnych procesach metabolicznych.

Jedna porcja 28 g owoców suszonego berberysu zawiera:

• Kalorie: 89
• Białko: 1 g
• Tłuszcz: 1 g
• Węglowodany: 35 g
• Błonnik: 3 g
• Witamina C: 6 mg
• Witamina A: 28 mcg
• Potas: 26 mg
• Żelazo: 3,42 mg

Owoce te są także źródłem antocyjanów, silnych przeciwutleniaczy wspierających zdrowie serca i naczyń krwionośnych. Badania wykazały również obecność alkaloidów, takich jak berberyna, które mogą przyczyniać się do profilaktyki chorób sercowo-naczyniowych poprzez obniżanie poziomu cholesterolu i triglicerydów.

Właściwości suszonych owoców berberysu – na co pomagają?

Pierwsze wzmianki o prozdrowotnych właściwościach owoców berberysu pochodzą ze starożytności. Stosowany był głównie do walki z czerwonką. W średniowieczu owoce berberysu podawane były osobom chorującym na żółtaczkę i malarię. Od XVIII wieku suszone owoce berberysu stosowane były w Wielkiej Brytanii do leczenia chorób wątroby. Według tradycji suszone owoce berberysu były stosowane w medycynie ludowej jako środek zapobiegający szkorbutowi.
Suszone owoce berberysu są bogate w berberynę (organiczny związek roślinny), która ma wiele korzyści dla zdrowia. Berberyna jest związkiem należącym do alkaloidów. Badania wykazały, że ma wiele prozdrowotnych właściwości ^[1][2]. Jedno z badań wykazało również, że berberyna ma silne działanie przeciwutleniające – zwalcza uszkodzenia wywołane przez wolne rodniki. Berberys jest bogaty również w inne organiczne związki chemiczne o prozdrowotnym działaniu, czyli alkaloidy i kwasy organiczne ^[3].

---

Berberys owoc suszony - 500g – cena : 35,00 zł
Kup berberys suszony w sklepie Go4taste

Ma działanie antyoksydacyjne

Suszone owoce berberysu (Berberis vulgaris) wyróżniają się wysoką zawartością związków fenolowych oraz flawonoidów, które są składnikami o mocnym działaniu antyoksydacyjnym. Warto podkreślić, że różnica w zawartości związków antyoksydacyjnych między owocami świeżymi i suszonymi nie jest tak wyraźna. Co więcej, w jednym z badań stwierdzono, że suszone owoce berberysu wykazują znacznie wyższe poziomy związków fenolowych w porównaniu z owocami świeżymi. Oznacza to, że spożywanie suszonych owoców berberysu, zawierających wiele naturalnych antyoksydantów, wpływa pozytywnie na nasze zdrowie i może zapobiegać wielu przewlekłym chorobom. Szczególnie ma to znaczenie w kontekście chorób serca oraz zapobieganiu niektórym rodzajom nowotworów. Ale to nie jedyne zalety wynikające ze spożywania owoców berberysu.

Pomocny w leczeniu cukrzycy

Badania wykazały, że berberyna zawarta w suszonych owocach berberysu poprawia reakcje komórek na insulinę. Potwierdziło to badanie przeprowadzone na grupie 36 osób mających cukrzycę typu 2 ^[4][5][6]. Wykazało ono, że regularne spożywanie 1,5 g berberyny przez 3-miesiące obniżyło poziom cukru we krwi tak samo, jak tradycyjny lek zawierający metforminę.
Z innych testów przeprowadzone na grupie 30 osób z cukrzycą typu 2 wynika, że spożywanie owoców berberysu może wpływać na obniżenie poziom hemoglobiny AC1 i poziom cukru we krwi ^[7].

Obniża poziom cholesterolu i ciśnienia krwi

Suszone owoce berberysu mogą skutecznie poprawić skurczowe ciśnienie krwi. Badanieprzeprowadzone na grupie 31 osób wykazało, że codzienne spożywanie 1000 mg berberyny zmniejsza poziom LDL o 24%. Natomiast u osób codziennie spożywających 0,9 g berberyny z amlodypiną wystąpił znaczny spadek ciśnienia skurczowego i rozkurczowego ^[8].

Pomocny w leczeniu biegunki

Berberys w medycynie ludowej stosowany był do leczenia biegunek. Zostało to potwierdzone naukowo, ponieważ duże stężenie berberyny wiąże resztki kału i wody w jelitach i spowalnia ich przepływ. Berberyna działa również hamująco na niektóre receptory, a tym samym zapobiega biegunce. Potwierdziło to jedno z badań przeprowadzonych nad berberyną. Wykazało ono, że ten organiczny związek roślinny leczy biegunkę wywołaną przez niektóre bakterie, w tym E.coli.
Inny test przeprowadzone na grupie 196 osób chorujących na zespół jelita drażliwego z przewagą biegunki (IBS-D) wykazało, że codzienne spożywanie 800 mg chlorowodorku berberyny zmniejsza częstotliwość występowania biegunki i pilnej potrzeby wypróżniania ^[10].

Zapobiega powstawaniu zespołu metabolicznego

Regularne jedzenie suszonego berberysu pomaga zapobiegać wystąpieniu zespołu metabolicznego, który zwiększa ryzyko wystąpienia cukrzycy oraz chorób serca. Okazuje się, że regularne jedzenie berberysu pomaga chronić przed otyłością, wysokim poziomem cukru we krwi, cholesterolu, trójglicerydów i zmniejsza ciśnienie krwi ^[11]. Powyższe czynniki zwiększają ryzyko wystąpienia zespołu metabolicznego.
Inne badanie wykazało, że stres oksydacyjny jest głównym powodem uszkodzenia komórek przez wolne rodniki. Niewystarczająca ilość przeciwutleniaczy może doprowadzić do walki z nimi- prowadząc do chorób serca i innych problemów zdrowotnych ^[12].
Kolejne badanie przeprowadzone na grupie 106 osób wykazało, że przyjmowanie 600 mg berberyny dziennie przez 6-tygodni znacznie zmniejsza stres oksydacyjny, który jest przyczyną wielu chorób ^[13].

Berberys dobry dla zdrowia zębów

Berberyna zawarta w owocach rośliny ma też właściwości przeciwzapalne. Dzięki temu jest pomocna w leczeniu stanów zapalnych dziąseł, które objawiają się nagromadzeniem płytki nazębnej, obrzękiem i podrażnieniem dziąseł ^[14].

Może wykazywać działanie przeciwnowotworowe

Berberyna ma działanie przeciwutleniające, dlatego może pomóc w walce z uszkodzeniami oksydacyjnymi, które powodują rozwój raka ^[15]. Berberyna może też likwidować komórki rakowe oraz zapobiegać ich replikacji. Może również hamować enzymy, które biorą udział w cyklu życiowym komórek rakowych ^[16].
Kilka badań probówkowych wykazało, że berberyna zapobiega powiększaniu się raka prostaty, wątroby, kości i piersi ^{[17][18][19][20]}.

Może pomóc w walce z trądzikiem

Organiczne związki roślinne obecne w berberysie pomagają w zwalczaniu stanów zapalnych oraz infekcji, które są przyczyną trądziku. Badanie przeprowadzone na grupie 600 nastolatków z trądzikiem wykazało, że przyjmowanie 600 mg ekstraktu z berberysu codziennie przez 4 tygodnie zmniejsza ilość zmian trądzikowych na twarzy ^[21].

Pomaga w utracie wagi

Berberyna zwiększa działanie enzymów odpowiedzialnych za metabolizm i powodujących utratę wagi. Inne związki roślinne zwarte w berberysie pobudzają wydzielanie soków trawiennych i mają działanie moczopędne.

Pomaga w walce z infekcjami

Berberys suszony zawiera witaminę C, alkaloidy, kwasy organiczne, sole mineralne i witaminy. Dlatego w medycynie ludowej stosowany był przy przeziębieniach i gorączkach.

Jak stosować berberys w kuchni?

Berberys stanowi nieodłączny element kuchni bliskowschodniej. Owoce berberysu są chętnie spożywane w Iranie, głównie jako przekąska. Stanowią one również częsty dodatek do różnego typu gulaszów, szczególnie na bazie kurczaka, a także do potraw z ryżu. Najpopularniejszą potrawą z dodatkiem owoców berberysu w Iranie jest zereshk polo. Ten popularny pilaw w wersji perskiej przygotowany jest z ryżu, kurczaka i przyprawiony suszonymi owocami berberysu. Berberys stosowany jest również w deserach, między innymi stanowi polewę do faloodehu — tradycyjnego irańskiego zimnego deseru (przypominającego makaron).

Berberys wykorzystywany jest również w potrawach na innych kontynentach – w Indiach do słodkich deserów, a w Europie i Ameryce do produkcji różnego typu konfitur, dżemów czy galaretek. Ale to oczywiście nie jest jedyne zastosowanie berberysu.

Najpopularniejsze zastosowania berberysu

Berberys, dzięki swojemu unikatowemu, kwaśnemu smakowi, może być wykorzystywany w kuchni na wiele sposobów, od potraw głównych, przez dodatki, aż po desery i napoje, wzbogacając każdą potrawę o wyjątkową nutę smakową. Co ciekawe, z uwagi na swój charakterystyczny, cierpki smak, owoce berberysu były jeszcze przed sprowadzeniem cytryn bardzo chętnie stosowano jako składnik nadający potrawom charakterystycznego kwaskowego posmaku.

Do czego możesz zastosować suszone owoce berberysu? Oto kilka proporcji.

• Zereshk Polo (ryż z berberysem): Klasyczna perska potrawa, w której kurczak podawany jest z ryżem szafranowym, warstwami berberysów, zrumienioną cebulą i prażonymi orzechami.
• Ryż i kasze: Przed dodaniem do potraw z ryżu czy kasz, namocz berberysy w gorącej wodzie, aby je zmiękczyć. Doskonale komponują się z potrawami takimi jak pilaw.
• Sałatki: Dodaj suszone berberysy bezpośrednio do sałatek, by wzbogacić je o kwaśny akcent, podobny do żurawiny, ale z większą subtelnością dzięki mniejszym owocom.
• Warzywne tajine: Włącz berberysy do duszonych dań warzywnych, takich jak marokańskie tajine, aby nadać im unikatowego, kwaśnego smaku.
• Granola: Wmieszaj berberysy do domowej granoli, wprowadzisz w ten sposób nieco kwaśnego smaku i koloru.
• Nadzienie: Użyj berberysów do nadzienia drobiu lub mięs, zwłaszcza po ich namoczeniu, co doda kwaśnego akcentu do tradycyjnych przepisów.
• Pieczywo i pasztety mięsne: Dodaj suszone berberysy do ciasta na chleb lub pasztet mięsny, aby wzbogacić je o unikatowy, kwaśny smak.
• Desery i wypieki: Wykorzystaj berberysy jako dekorację lub składnik ciast, tartelet, muffinek i innych wypieków. Mogą zastąpić żurawinę w przepisach na słodko-kwaśne desery.
• Dżemy i galaretki: Ekstrakt z berberysów wykorzystaj do przygotowania domowych dżemów i galaretek, dodając kwaśny akcent do słodkich przetworów.
• Aromatyzowane napoje: Użyj berberysów do aromatyzowania napojów lub domowych cukierków, czerpiąc z ich niepowtarzalnego, kwaśnego smaku.

Jak przygotować suszony berberys do gotowania?

Owoce suszone berberysu można spożywać podobnie jak rodzynki czy żurawinę. Trzeba jednak pamiętać, że wyróżniają się one dosyć kwaśnym smakiem, podobnym do naturalnej żurawiny, dlatego nie wszystkim mogą przypaść do gustu. Owoce w wersji suszonej mogą być trudniejsze do konsumpcji. Z tego powodu przez dodaniem do potrawy warto je namoczyć. Jak to zrobić?

Krótkie moczenie w gorącej wodzie: Aby przygotować suszone berberysy, należy je najpierw zanurzyć w gorącej wodzie. Proces ten pozwala na nawodnienie owoców, czyniąc je miękkimi i przywracając ich naturalną teksturę. Ważne jest, by nie moczyć berberysów zbyt długo; zalecane jest, aby czas moczenia był wystarczający do ich zmiękczenia, ale nie na tyle długi, aby smak i kolor owoców przeniknęły do wody. Zazwyczaj kilka minut powinno wystarczyć.

Dostosowanie słodyczy do smaku: Berberysy charakteryzują się intensywną kwaśnością, co może być niepożądane w niektórych potrawach. Dlatego często dodaje się do nich cukier, aby zbalansować ich kwaśny smak. Ilość cukru można dostosować do własnych preferencji smakowych. W zależności od dania i osobistego gustu można eksperymentować z ilością cukru, aby osiągnąć pożądany poziom słodyczy, który będzie komplementował kwaśność berberysów.

Dodawanie do potraw: Po krótkim namoczeniu i ewentualnym dosłodzeniu, berberysy są gotowe do dodania do różnych potraw. Mogą one wzbogacać smak zarówno słodkich, jak i słonych dań, dodając im wyjątkowego charakteru. Berberysy doskonale komponują się z ryżem, mięsami, a także mogą być ciekawym dodatkiem do deserów i pieczywa.

Berberys do picia, czyli herbaty i napary z owoców Berberis vulgaris

Berberys suszony znajduje wszechstronne zastosowanie, przede wszystkim jako dodatek do różnego rodzaju potraw, zarówno słodkich, jak i wytrawnych, szczególnie ze względu na swoje walory smakowe. Owoce tej rośliny stosowane są w celach leczniczych, szczególnie w formie naparu czy owocowych herbat.

Jeśli szukasz sposobu, aby wprowadzić do swojej codziennej rutyny coś nowego i zdrowego, aromatyczna herbata z owocami berberysu i pomarańczą jest doskonałym wyborem. Bogata w witaminę C i antyoksydanty, nie tylko rozgrzeje cię w chłodne dni, ale także dostarczy cennych składników odżywczych. Oto krok po kroku, jak przygotować ten wyjątkowy napój:

Jeśli zrobisz więcej herbaty, niż jesteś w stanie od razu wypić, możesz przechować ją w lodówce przez dzień lub dwa. Pamiętaj tylko, aby przed ponownym podaniem delikatnie ją podgrzać, unikając wrzenia.

Z suszonych owoców można przygotować napar.

Ile owoców berberysu dziennie?

Dorośli mogą pić napar z suszonych owoców berberysu maksymalnie 4 razy dziennie, po 150 ml. Jeśli dodajesz suszone owoce berberysu do różnych dań, to nie możesz przekroczyć ilości 2 łyżeczek dziennie.

Nie ma wystarczających danych i badań, które pozwoliłby ustalić ustalić bezpieczną dawkę owoców suszonego berberysu dla dzieci. Dlatego owoc berberysu zaleca się go stosować wyłącznie po konsultacji z lekarzem.

Skutki uboczne stosowania berberysu

Osoby stosujące zalecane dawki na ogół nie doznają żadnych skutków ubocznych. Mimo szeregu właściwości prozdrowotnych nie należy spożywać dawki większej niż zalecana, ponieważ zbyt duża ilość suszonych owoców berberysu może być trująca. Podanie zbyt dużej ilości berberyny jednorazowo może doprowadzić do problemów z układem trawiennym. Regularne nadmierne spożywanie berberyny może doprowadzić nawet do śmierci, ponieważ ten organiczny związek chemiczny odkłada się w sercu, trzustce i wątrobie.

Owoce berberysu suszonego, a przyjmowanie leków

Nie ma dowodów naukowych, jakie zioła, leki lub suplementy mogą wchodzić w reakcję z berberysem. Możliwe jest, że berberyna może wchodzić w reakcję z:

• antybiotykami: może zmniejszyć ich działanie;
• leki przeciwzakrzepowe: nie możesz jeść owoców suszonego berberysu, jeśli stosujesz leki przeciwzakrzepowe;
• leki przeciwhistaminowe: może zwiększać ich działanie;
• leki na nadciśnienie: może zwiększać ich działanie. Dlatego nie wolno jeść suszonych owoców berberysu, gdy przyjmujesz leki na nadciśnienie;
• leki na cukrzycę: suszone owoce berberysu obniżają poziom cukru we krwi, dlatego nie wolno ich stosować, jeśli stosujesz leki na cukrzycę;
• inne leki metabolizowane przez wątrobę- suszone owoce berberysu działają na wątrobę, dlatego może zmienić działanie leków metabolizowanych w wątrobie.

Kiedy nie jeż owoców berberysu. Poznaj przeciwwskazania.

Nie wolno jeść owoców suszonego berberysu w czasie przekwitania (menopauzy i andropauzy). Kobiety w ciąży i karmiące piersią również powinny zrezygnować z jedzenia owoców berberysu suszonego. Z jedzenia powinny zrezygnować również osoby chorujące na marskość wątroby, choroby żołądka i dwunastnicy.

Gdzie najlepiej kupić suszony berberys?

O ile świeże owoce berberysu mogą być dostępne tylko w wybranych miejscach i mogą być trudno dostępne, prawdopodobnie zdobędziesz je tylko u osób, które zajmują się uprawą berberysu. Natomiast nie ma problemu z dostaniem owoców suszonych. Suszone owoce berberysu dostępne są w większości sklepów ze zdrową żywnością, sklepach on line oferujących superfoods i suplementy diety, a czasami również w tradycyjnych sklepach spożywczych.

---

Berberys owoc suszony - 500g – cena : 35,00 zł
Kup berberys suszony w sklepie Go4taste

Obecnie największym importerem owoców berberysu jest Iran, ale zdarzają się również owoce importowane z innych części świata, na przykład ze Stanów Zjednoczonych. Warto pamiętać, że najlepiej kupować owoce w dobrych sklepach internetowych oraz korzystać ze sprawdzonych importerów. Najlepiej kupować berberys importowany bezpośrednio z Iranu. Należy wybierać owoce w wersji naturalnej, bez dodatku cukru ani konserwantów.