Olej kokosowy jest jednym z ważniejszych produktów w kuchni wegetariańskiej. Artykuł ten można wykorzystywać na wiele różnych sposobów. Czym jest olej nierafinowany? Jakie są jego prozdrowotne właściwości?
Czym jest olej kokosowy nierafinowany?
Olej kokosowy otrzymywany jest z twardego miąższu orzecha palmy kokosowej – kokosa (kopry), dzięki temu ma unikalny skład o wielu właściwościach prozdrowotnych. Olej po wytłoczeniu z miąższu orzecha, nie jest poddawany dalszej obróbce, dlatego czasami nazywany jest również olejem z pierwszego tłoczenia. Komercyjna produkcja oleju kokosowego nierafinowanego odbywa się w jeden z dwóch sposobów:
- tzw. sucha metoda z wykorzystaniem maszyny do wyciskania oleju z miąższu kokosa
- tzw. mokra metoda, która polega na wyciskaniu mleka i oleju ze świeżych orzechów kokosowych, a następnie oddzielenie obu produktów.
Nierafinowany olej kokosowy ma w temp. pokojowej stałą konsystencję w białym kolorze. W płynnej postaci ma delikatnie żółty kolor.
Korzyści zdrowotne oleju kokosowego nierafinowanego
Olej kokosowy nierafinowany ma tak dużo właściwości prozdrowotnych ze względu na zawartość nienasyconych kwasów tłuszczowych o specyficznej budowie. Wg badań naukowych[1] olej kokosowy zawiera, aż 65% MCT (trójglicerydy o łańcuchach średniej długości) zwanych również kwasami tłuszczowymi o łańcuchach średniej długości (MCFA). Nazywane są również optymalizatorami żywieniowymi, ponieważ dostarczają energii i poprawiają wydolność organizmu.
Olej kokosowy składa się głównie z nienasyconych kwasów tłuszczowych (93%) w tym kwasu laurynowego 44,6%, kwas mirystynowego 14,6 %, kwas palmitynowego 8,2% oraz kwasu kaprylowewego. Olej kokosowy zawiera również siedem nienasyconych kwasów tłuszczowych, w tym jednonienasycony kwas tłuszczowy (kwas oleinowy) oraz wielonienasycony kwas tłuszczowy (kwas linolowy).
To świetne źródło przeciwutleniaczy
Olej kokosowy jest doskonałym źródłem przeciwutleniaczy, które zwalczają wolne rodniki powodujące stres oksydacyjny, a tym samym doprowadzając do stanów zapalnych w organizmie. Przeciwutleniacze zapobiegają również występowaniu chorób przewlekłych. Jedno z badań[2] sugeruje, że zawarte w oleju kokosowym przeciwutleniacze mają potencjalne działanie przeciwzapalne i chroniące mózg, zmniejszają również liczbę wtórnych powikłań cukrzycowych.
Ma korzystny wpływ na układ sercowo- naczyniowy
Olej kokosowy ma wysoką zawartość kwasu laurynowego, dzięki temu ma korzystny wpływ na układ sercowo- naczyniowy. Zawartość nienasyconych kwasów tłuszczowych sprawia, że dostarczany z pożywieniem obniża poziom złego cholesterolu i zwiększa poziom dobrego. Zmniejsza stany zapalne.
Szybko dodaje energii
Zawarte w oleju kokosowym kwasy MCT szybko dodają energii, ponieważ transportowane są do wątroby i przekształcane w ketony. Dlatego kwasy MCT stosowane są przez sportowców, którzy potrzebują szybkiego zastrzyku energii.
Ma działanie przeciwbakteryjne i przeciwgrzybiczne
Dzięki wysokiej zawartości kwasu laurynowego (stanowi około 50% MCT), olej kokosowy wykazuje działanie przeciwbakteryjne i przeciwgrzybiczne. Niektóre badania[3] udowodniły, że wykazuje działanie przeciwko niektórym organizmom chorobotwórczym takim jak: Staphylococcus aureu, Streptococcus mutans, Streptococcus pyogenes, Escherichia coli i Helicobacter pylori. Zapobiega również namnażaniu się bakterii.
Pomaga zmniejszyć głód
Jak dowiodły badania[4][5] regularne spożywanie kwasów MCT zmniejsza uczucie głodu. Najprawdopodobniej jest to związane z tym jak organizm rozkłada kwasy MCT. W tym procesie powstają cząsteczki zwane ketonami (zmniejszają apetyt – działają bezpośrednio na chemiczne przekaźniki mózgu).
Może pomóc zmniejszać napady padaczkowe
Niektóre badania[6][7] wykazały, że stosowanie diety bogatej w tłuszcze i ubogiej w węglowodany jest korzystne w leczeniu różnorodnych zaburzeń, w tym m.in. padaczki lekoopornej. Zmniejszenie spożycia węglowodanów i zwiększenie tłuszczów zwiększa liczbę ciał ketonowych.
Ma korzystny wpływ na stan skóry
Olej kokosowy ma również wiele innych zastosowań, które nie mają nic wspólnego z jedzeniem. Można go stosować również w celach kosmetycznych do poprawy stanu zdrowia skóry. Pomaga w leczeniu takich chorób skóry jak: łuszczyca, AZS czy grzybica. Liczne badania[8][9][10][11] udowodniły także, że olej kokosowy może zwiększyć zawartość wilgoci w suchej skórze poprzez poprawę funkcjonowanie skóry oraz zapobieganie utracie wody, chroni również przed zmiennymi czynnikami zewnętrznymi m.in. alergiami czy toksynami. Jedno z badań[12] wykazało, że nałożenie oleju kokosowego nierafinowanego na dłonie i pozostanie go na noc zapobiega wysuszaniu skóry spowodowanym stosowaniem środków dezynfekujących czy częstym myciem ręcznym naczyń. Inne analizy naukowe[13][14]wykazały, że olej kokosowy zmniejsza objawy atopowego zapalenia skóry (zwłaszcza te od łagodnych po umiarkowane).
Olej kokosowy dzięki zawartości nienasyconych kwasów tłuszczowych wspomaga gojenie się ran. Łagodzi również objawy poparzeń słonecznych, czy ukąszeń owadów.
Poprawia wygląd włosów
Olej kokosowy ma korzystny wpływ na włosy. Jedno z badań[15] wykazało, że olej kokosowy wnika głęboko we włosy, odżywia je i czyni je bardziej elastyczne. Zwiększa również ich wytrzymałość i zapobiega ich łamaniu się. Podobne badanie[16] wykazało dodatkowo, że olej kokosowy odżywia i wzmacnia włosy. Regularne stosowanie oleju kokosowego zmniejsza puszenie się włosów. Pomaga również w walce z łupieżem i przedwczesnym siwieniem, ponieważ jest świetnym źródłem wit. E i K.
Wspomaga działanie układu pokarmowego
Olej kokosowy ma korzystne działanie na układ pokarmowy – poprawia wchłanianie składników odżywczych. Poprawia pracę trzustki i poprawia wydzielanie insuliny. Zapobiega występowaniu stanów zapalnych narządów. Nie odkłada się w organizmie, lecz zużywany jest do produkcji energii.
Pomaga w odchudzaniu
Olej kokosowy jest bogaty w kwasy MCT, dzięki temu sprzyja odchudzaniu. Pomaga spalić tłuszcz z okolic brzucha. Zmniejsza apetyt, dzięki temu zmniejsza częstotliwość podjadania.
Pomaga w leczeniu infekcji grzybiczych
Olej kokosowy dzięki zawartości kwas laurynowy i monolauryn ma właściwości przeciwgrzybiczne, dzięki temu pomaga w leczeniu infekcji spowodowanej przez drożdżaki lub kandydozę.
Może poprawić zdrowie jamy ustnej
Niektóre dowody naukowe[17] wykazały, że stosowanie oleju jako płynu do płukania jamy ustnej korzystnie wpływa na higienę jamy ustnej poprzez zmniejszenie liczby bakterii. Zawarty w oleju kokosowym kwas laurynowy wchodzi w reakcję ze śliną i tworzy powłokę podobną do mydła. Dzięki temu zapobiega pojawianiu się ubytków i zmniejsza gromadzenia się płytki nazębnej.
Ma korzystny wpływ na funkcjonowanie mózgu
Olej kokosowy poprawia funkcjonowanie mózgu, a tym samym zmniejsza ryzyko występowania choroby Alzheimera. Olej działa jako źródło energii na mózg.
Zastosowania oleju kokosowego nierafinowanego
- Olej kokosowy nierafinowany ma niższy punkt dymienia ( 177) niż rafinowany, dlatego nie powinien być stosowany do smażenia w wysokich temperaturach. Można go za to wykorzystać do smażenia m.in. naleśników, placków, omletów czy wypieków. Chętnie stosowany jest w kuchni wegańskiej i wegeteriańskiej m.in. do przygotowania różnego rodzaju wege-smalców czy past.
- Olej kokosowy jest naturalnym kosmetykiem na włosy. Aby uzyskać lepsze rezultaty, polecamy podgrzać go delikatnie (aby był płynny), a następnie nałożyć go na włosy, delikatnie wmasowując w skórę głowy.
- Olej kokosowy można wykorzystać również jako składnik domowego peelingu do ciała (np. w połączeniu z cukrem trzcinowym, czy świeżo zmieloną kawą), czy balsamu do ust (świetnie nawilża, dzięki temu idealnie sprawdzi się w zimie). W połączeniu z olejkiem eterycznym sprawdzi się do masażu ciała.
- Olej kokosowy sprawdzi się również jako naturalny preparat do demakijażu twarzy. Świetnie usuwa m.in. podkład i kremy do opalania przy jednoczesnym nawilżeniu skóry.
Jak wybrać i przechowywać olej kokosowy nierafinowany?
Gdy kupujesz olej kokosowy nierafinowany, to wybierz ten tłoczony na zimno – uznawany jest za superfood. Olej kokosowy nierafinowany ma bardzo długi termin do spożycia – nawet do 2 lat, jeśli przechowywany jest w odpowiednich warunkach – suchym i zacienionym miejscu.
Materiały źródłowe:
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7766932/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29156154/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8374439/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32212947/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4192077/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8322232/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6517043/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27373890/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28707186/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5796020/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5967208
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34121304/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24320105/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33689936/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32949101/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7276157
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32923724/