Morwa czarna nie bez powodu uznawana jest za superfood. Zawiera wiele cennych dla zdrowia witamin i składników odżywczych m. in. organiczne związki roślinne o działaniu przeciwzapalnym. Dlaczego warto morwę czarną włączyć do diety?
Jak rośnie morwa czarna?
Morwa czarna (Morus nigra L.) drzewo należące do rodziny morwowatych. Najprawdopodobniej pochodzi z Iranu. Naturalnie występuje na południu Europy oraz w niektórych regionach Azji m.in. w Chinach, Pakistanie czy Iranie. Morwa czarna nie występuje w Polsce. Uprawy komercyjne tych owoców znajdują się w łagodnym klimacie na terenie Europy, Azji i Ameryki Północnej. Drzewo morwy czarnej osiąga wysokość od 10-15 metrów. Ma rozłożystą koronę i kulisty pień. Kwitnie w okresie od kwietnia do maja. Początkowo morwa była uprawiana jako pożywienie dla jedwabników. Owoce morwy swoim kształtem przypominają maliny. Mają czarny kolor i słodko-kwaśny smak.
Po zerwaniu owoce są sortowane, usuwane są również uszkodzone okazy. Następnie spłukiwane są zimną wodą, tak aby nie uszkodzić delikatnej struktury owoców. Suszenie morwy odbywa się na dwa sposoby. Pierwszy – naturalne suszenie na słońcu przez 2-3 tygodni w zależności od warunków atmosferycznych. Komercyjnie morwa czarna suszona jest w suszarkach za pomocą ciepłego powietrza. Owoce układane są na specjalnych tackach, które umieszczane są na wózku. Aby owoce nie straciły swoich wartości odżywczych to suszone są w temp. 50° – 55°C. Podczas suszenia regulowana jest wilgotność powietrza.
Morwa czarna – wartości odżywcze
Świeże owoce morwy czarnej są niskokaloryczne w 100 g jest tylko 60 kcal – mają w swoim składzie 80% wody, 9,8% węglowodanów, 1,7% błonnika, 1,4% tłuszczu oraz 0,4% tłuszczu. Morwa czarna często spożywana jest jak rodzynki. W suszonej postaci jest w 100 g 70% węglowodanów, 12% białka roślinnego i 3% tłuszczu. Morwa czarna suszona bogata jest w błonnik pokarmowy w 100 g jest go 14%. Badania[1][2] wykazały, że zawiera zarówno frakcję rozpuszczalną w postaci pektyny (25%) oraz nierozpuszczalną w postaci ligniny (75%).
Morwa czarna jest świetnym źródłem wielu cennych składników odżywczych, takich jak:
- witamina A – wspomaga proces widzenia;
- witamina B1 – odpowiada za prawidłową pracę układu nerwowego oraz sercowo- naczyniowego;
- witamina B2 – odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie wzroku;
- witamina C – witamina niezbędna
- witamina E – przeciwutleniacz chroniący przed uszkodzeniami komórek;
- witamina K1 – zwany jako filochinon;
- witamina B9 (kwas foliowy) – chroni przed anemią i zapobiega powstawaniem chorób nerwowych u płodu;
- fosfor – jest budulcem kości, mięśni i stawów;
- potas – reguluje pracę impulsów nerwowych, odpowiada za pracę mózgu i całego układu nerwowego;
- magnez – wspomaga pracę układu nerwowego;
- cynk – poprawia odporność organizmu, łagodzi objawy hemoroidów i wrzodów;
- żelazo – chroni przed infekcjami i wspomaga układ nerwowy.
Owoce morwy czarnej są również świetnym źródłem związków roślinnych m.in.
- antocyjanów – przeciwutleniacze;
- kwas chlorogenowy – przeciwutleniacz występujący w wielu owocach i warzywach;
- cyanidy – główny antocyjan odpowiedzialny za czarny lub fioletowy kolor;
- rutyna – jest silnym przeciwutleniaczem, który może chronić przed powstawaniem niektórych chorób przewlekłych;
- resweratrol – ma działanie przeciwzapalne i antyoksydacyjne;
- mirycetyna – wg niektórych badań[3] związek ten chroni przed powstawaniem niektórych nowotworów.
Zawartość związków roślinnych różni się w zależności od odmiany[4]. Im ciemniejsze jagody, tym mają większą zawartość roślinnych związków organicznych.
Morwa czarna – właściwości prozdrowotne
Właściwości prozdrowotne morwy czarnej od lat wykorzystywane są w medycynie chińskiej, co ma podstawy naukowe.
Właściwości przeciwutleniające morwy czarnej
Morwa czarna zawiera witaminy, minerały oraz związki roślinne, w tym m.in. flawonoidy, garbniki, antocyjany. Wiele analiz naukowych[5] wykazało, że morwa czarna jest świetnym źródłem przeciwutleniaczy takich jak związki fenolowe i antocyjany. Dzięki temu może być stosowana jako naturalny lek służący do kontrolowania i zapobiegania różnym chorobom przewlekłym. Jednak potrzebne dalsze badania, które określą skuteczność i bezpieczeństwo stosowania morwy czarnej.
Ma korzystny wpływ na układ sercowo-krwionośny
Zawiera antocyjany, które hamują utlenianie się złego cholesterolu do krwi. Różnorodne analizy naukowe[6][7][8] wykazały, że hamują utlenianie cholesterolu LDL oraz zapobiega powstawaniu chorób układu sercowo- naczyniowego. Badania[9][10] probówkowe na zwierzętach wykazały, że owoce morwy i ekstrakt z morwy mogą skutecznie poprawić proporcje między złym (LDL) i dobrym (HLD) cholesterolem. Morwa zawiera resweratrol, który ma działanie przeciwzapalne i antyoksydacyjne dodatkowo zapobiega przed wystąpieniem udaru.
Mora w medycynie chińskiej stosowana jest do oczyszczania krwi. Poprawia krążenie krwi, zmniejsza również wysokość ciśnienia krwi. Dzięki temu zmniejsza ryzyko powstawania zakrzepów i udaru mózgu. Zapobiega również niektórym chorobom serca.
Zapobiega stłuszczeniu wątroby
Niektóre eksperymenty naukowe[11][12][13] przeprowadzone na probówkach udowodniły, że zawarta w mowie czarnej rutyna ma potencjalne właściwości zapobiegają stłuszczeniu wątroby. Dlatego morwa zalecana jest jako profilaktyka stłuszczenia wątroby.
Wpływa pozytywnie na poziom cukru we krwi
Osoby chorujące na cukrzycę typu 2 narażone są na szybki wzrost poziomu cukru we krwi, dlatego muszą z rozwagą jeść posiłki zawierające węglowodany. Morwa zawiera związek nazywany 1-deoxynojirimycin (DNJ), który hamuje aktywność enzymu rozkładającego węglowodany w jelitach, co powoduje wolniejsze przenikanie glukozy do krwi i zapobiega nadmiernym skokom cukru w organizmie. Dlatego morwa jest korzystna dla osób chorujących na cukrzycę. Jednak potrzebne są dalsze badania na ludziach, które potwierdziły tę teorię.
Zmniejsza ryzyko występowania nowotworów
Morwa czarna jest bogata w przeciwutleniacze, które zmniejszają stres oksydacyjny. Analizy naukowe[14][15] wykazały, że zwiększony stres oksydacyjny wywołuje duże uszkodzenia w tkankach, które zwiększają ryzyko występowania chorób nowotworowych. Od wielu wieków morwa stosowana jest w medycynie chińskiej jako lekarstwo na raka[16]. Morwa zawiera resweratrol, który ma działanie antyoksydacyjne, czyli hamuje wzrost komórek rakowych.
Ma korzystny wpływ na układ pokarmowy
Regularne spożywanie morwy czarnej usprawnia detoksykację organizmu. Zawiera dużo błonnika, który ma korzystny wpływ na perystaltykę jelit. Morwa czarna zawiera garbniki wykazują działanie ściągające na błonę śluzową żołądka i dwunastnicy, dlatego jedzenie tych owoców jest polecane osobom chorującym na wrzody żołądka i dwunastnicy.
Wspiera układ immunologiczny
Morwa czarna wspiera układ immunologiczny, ponieważ zawiera wit. C oraz minerały: żelazo i cynk oraz roślinne związki organiczne. Wszystko to sprawia, że morwa czarna ma właściwości antybakteryjne, dzięki temu zwiększa odporność organizmu na różne infekcje i patogeny. Wspomaga również właściwą produkcję i wydalanie płynów ustrojowych (jest to bardzo ważne zwłaszcza u osób cierpiących na odwodnienie).
Wspiera zdrowie skóry
Morwa czarna tak jak inne jagodny jest świetnym źródłem antyoksydantów, które neutralizują wolne rodniki powodujące stres oksydacyjny, a tym samym powodują szybsze starzenie się skóry. Owoce morwy wyrównują kolor skóry i rozjaśniają przebarwienia, dlatego wielu ekspertów zaleca jedzenie morwy na poprawę skóry. Morwa dzięki zawartości witamin i minerałów nawilża skórę od środka. Dzięki właściwościom antybakteryjnym może być stosowana również zewnętrznie.
Poprawia wygląd włosów
Morwa czarna poprawia ukrwienie włosów, dlatego jest składnikiem odżywek i szamponów do włosów. Zapobiega wypadaniu włosów i przyspiesza porost nowych. Stosowanie morwy czarnej jest szczególnie polecane osobom po chemioterapii, ponieważ odmładza włosy i zapobiega ich wypadaniu. Morwa czarna wspiera produkcję melaniny we włosach, dzięki temu pomaga zachować naturalny kolor włosów.
Przeciwwskazania do jedzenie morwy czarnej
Morwa czarna może nasilać działanie i skutki uboczne leków rozkładanych przez wątrobę. Do takich środków leczniczych zalicza się preparaty mające w składzie takie substancje jak m.in. lowastatynę, ketokonazol, itrakonazol, feksofenadynę, triazolam.
Nie należy stosować morwy czarnej, gdy przyjmujesz leki obniżające poziom cukru we krwi. Przyjmowanie morwy czarnej z lekami obniżającymi poziom cukru we krwi może spowodować zbyt niski poziom cukru we krwi.
Morwa czarna obniża poziom cukru we krwi, dlatego może zakłócać poziom cukru w krwi przed i w trakcie operacji. Zaleca się zaprzestania stosowania morwy czarnej na około 2 tygodnie przed operacją.
Jeśli masz alergię na figi lub pyłki brzozy, to w wyniku reakcji krzyżowej możesz być uczulony również na morwę czarną.
Nie ma wystarczających informacji, że morwę czarną można stosować bezpiecznie podczas ciąży i karmienia piersią.
Przechowywanie suszonych owoców mory czarnej
Suszone owoce morwy czarnej przechowuj w szczelnie zamkniętej torebce. Po otwarciu możesz przechowywać do 6 miesięcy w suchym i chłodnym miejscu.
Materiały źródłowe:
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21121077/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17591360
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21793847/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23060696/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8703457/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19241587/
- https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0889157508000495
- https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0308814604005072
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19241587/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21361295/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22002411/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23731091/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21535797/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20019356/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21296097/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20226002/