Melisa to zioło znane w ziołolecznictwie od tysięcy lat. Ceniona jest ze względu na zalety jej liści – kojące działanie na układ pokarmowy (bóle żołądka, skurczowe zapalenie jelita grubego) i nerwowy. Dlaczego warto spożywać melisę i pić napar z jej liści?
Jak wygląda melisa?
Melisa (Melissa Officinalis) to roślina zimozielona, która pochodzi z Europy Południowej (szczególnie basenu Morza Śródziemnego), ale występuje również w Azji oraz Ameryce Północnej. Rośnie w kępach około 30 do 50 cm i przy korzystnych warunkach klimatycznych daje białe lub różowe kwiaty. Mają kształt dzwonu i uwalniają zapach poszukiwany przez pszczoły.
Jej liście mają jasny, jasnozielony kolor i kształt serca. Na pierwszy rzut oka przypominają liście mięty. Jak jest rozróżnić? Melisa jest rośliną aromatyczną. Jej liście po zgnieceniu wydzielają zapach bardzo podobny do cytryny. Z tego powodu czasami nazywana jest również „trawą cytrynową”.
Melisa-właściwości znane od wieków
Melisa jest uprawiana jako roślina kulinarna i lecznicza od ponad 2000 lat. Grecy używali jej w leczeniu dolegliwości nerwowych i lęku. A w świecie arabskim melisa podawana była na zaburzenia spazmolityczne. W średniowieczu Karol Wielki w swoim słynnym zarządzeniu „Capitulare de villis”, zalecał swoim poddanym uprawę melisy w każdym ogrodzie klasztornym. Zielarze w okresie renesansu uważali, że przyjmowana codziennie w postaci eliksiru, przedłuża życie.
Współcześnie melisa jest używana w medycynie tradycyjnej w leczeniu i łagodzeniu wielu dolegliwości — przede wszystkim jako środek nasenny i wzmacniający trawienie. Melisę przyjmuje się w wielu formach jako herbata, suplement, ekstrakt lub nakłada na skórę w balsamach. W aromaterapii stosowany jest olejek eteryczny z melisy — sprzyja uspokojeniu i łagodzi stres.
Jak działa melisa?
Składniki zawarte w liściach melisy sprawiają, że może ona pozytywnie oddziaływać na wiele procesów zachodzących w ciele człowieka.
Łagodzi niepokój i stres
Badania potwierdzają to, co wiedzieli już starożytni. Melisa łagodzi objawy stresu, pomaga się zrelaksować i poprawia nastrój. Pomaga też w zmniejszenia objawów lęku, takich jak nerwowość i pobudliwość. Badania sugerują, że odpowiedzialny jest za to kwas rozmarynowy, który znajduje się w melisie. Zwiększa dostępność neuroprzekaźników w mózgu znanych jako kwas gamma-aminomasłowy (GABA). Niski poziom GABA w mózgu jest związany z lękiem i innymi zaburzeniami nastroju
Zwalcza stres oksydacyjny
Według badań melisa działa jako przeciwutleniacz i jest skuteczna w zwalczaniu stresu oksydacyjnego.
Naukowcy wskazali, że melisa może pomóc w stanach związanych ze stresem oksydacyjnym, takich jak:cukrzyca, przewlekłe zaburzenia neurodegeneracyjne (choroba Parkinsona i Alzheimera) czy choroby sercowo-naczyniowe.
Pomaga w zasypianiu
Ten sam kwas rozmarynowy, który łagodzi stres, ma też duży udział w leczeniu bezsenności.
Według badań melisa lekarska w połączeniu z korzeniem kozłka lekarskiego znacząco poprawia jakość snu.
Połączenie ziół pomaga w zasypianiu, działając bezpośrednio na receptory GABA w mózgu, zapewniając łagodny efekt uspokajający.
Wspomaga układ sercowo-naczyniowy
Melisa jest uważana za prawdziwego sprzymierzeńca serca, ponieważ reguluje tętno, jednocześnie poprawiając krążenie krwi. W ten sposób zmniejsza również stres i łagodzi zaburzenia układu nerwowego. Wszystkie te korzyści wynikają z właściwości tonikardowych, przeciwskurczowych, arytmicznych i przeciwlękowych.
Wspiera układ żołądkowo- jelitowy
Istnieje coraz więcej dowodów na to, że melisa może pomóc w leczeniu objawów niestrawności (rozstrój żołądka), zespołu jelita drażliwego (IBS) i refluksu żołądkowego. Oprócz kwasu rozmarynowego melisa zawiera cytral, cytronelal, linalol, geraniol i beta-kariofilen, z których każdy ma właściwości spazmolityczne (przeciwskurczowe) i wiatropędne (przeciwgazowe).
Zmniejsza stany zapalne w organizmie
Istnieją dowody na to, że melisa może pomóc w leczeniu bólu i stanu zapalnego po urazie.
Zwalczanie infekcji wirusowych
Niektóre dowody sugerują, że melisa ma właściwości przeciwwirusowe m.in. wirus opryszczki pospolitej typu 1 i 2. Wykazano, że melisa może być skuteczna w leczeniu wczesnych stadiów infekcji opryszczką.
Herbata z melisy – jak zaparzyć?
Jedną najpopularniejszych form spożywania melisy jest parzenie liści w formie herbaty. Herbatę z melisy można przygotowywać z liści świeżych, jak i suszonych.
Przepis na domową herbatę z melisy
Składniki:
- 1 łyżka suchych liści melisy (lub dwie łyżki świeżych liści)
- 300 ml wrzącej wody
- Miód, erytrol do słodzenia (opcjonalnie)
Przygotowanie:
- Dodaj świeże zioła do sitka do herbaty lub suszone liście i umieść w filiżance standardowej wielkości.
- Doprowadź wodę do wrzenia w czajniku lub w dużym garnku na kuchence.
- Wlej gorącą wodę do filiżanki i parz pod przykryciem przez 5 do 10 minut.
- Zdejmij sitko do herbaty i w razie potrzeby dosłodź miodem, erytrolem lub agawą.
Herbata z melisy — ile razy dziennie?
Sugerowane spożycie herbaty z melisy to 2 – 4 razy dziennie po pół szklanki, najlepiej przed jedzeniem. Najlepsze działanie ma melisa świeżo zaparzona.
Skutki uboczne melisy
Melisa spożywana w zalecanych ilościach jest bezpieczna dla organizmu i nie wywołuje żadnych skutków ubocznych. Podobnie jak w przypadku wielu herbat i preparatów ziołowych, herbata z melisy może powodować niepożądane reakcje u niektórych osób. Nadmiar melisy może objawiać się przez:
- wysypki skórne
- bóle głowy
- nudności
- palpitacje serca.
Alergie i melisa
Herbata z melisy może powodować też reakcje alergiczne u osób wrażliwych na rośliny z rodziny miętowej. Nie pij herbaty z melisy, jeśli masz alergię na żywą roślinę.
Spożywanie melisy w ciąży i podczas karmienia piersią
Jak dotąd badania nie wykazały żadnych negatywnych skutków ubocznych w zakresie ciąży, ale najlepiej jest zachować ostrożność. Przed użyciem herbaty z melisy podczas ciąży lub karmienia piersią należy skonsultować się z lekarzem prowadzącym.