Brzoskwinie świeże i liofilizowane – poznaj ich właściwości

Soczyste i rozpływające się w ustach brzoskwinie są nie tylko smaczne, ale oferują również wiele wartości odżywczych cennych dla naszego organizmu. Dlaczego warto włączyć brzoskwinie do regularnej diety i co oferują dla naszego zdrowia?

Brzoskwinia to niezwykły owoc, który już 3000 lat temu skradł serca Chińczyków. Drzewko owocowe szybko rozprzestrzeniło się na inne kraje azjatyckie, a w końcu przywędrowało do Europy, do basenu Morza Śródziemnego.

Obecnie brzoskwinia w wielu jej odmianach (Prunus persica L. Batsch) jest chętnie spożywana nie tylko w Polsce, ale również na całym świecie. Jest uprawiana praktycznie w każdym zakątku globu, od Europy po Amerykę Północną i Południową. Do głównych producentów brzoskwiń oprócz Chin należą również Włochy, Hiszpania oraz Stany Zjednoczone.

Drzewka brzoskwiniowe są bardzo chętnie hodowane na działkach czy w przydomowych sadach owocowych. Doceniamy brzoskwinie przede wszystkim za ich walory smakowe. Soczysta, słodka, rozpływająca się w ustach brzoskwinia jest szczególnie chętnie spożywana w upalne dni.

Jeżeli uwielbiasz jeść brzoskwinie, z pewnością ucieszy cię wiadomość, że to owoc, którego spożywanie może przynieść wiele pozytywnych aspektów dla twojego zdrowia. Pełne składników odżywczych, antyoksydantów, witamin i mikroelementów, brzoskwinie stymulują procesy życiowe i wspierają działanie różnych układów naszego organizmu.

Brzoskwinie – poznaj ich wartości odżywcze i skład

Niewątpliwym atutem brzoskwini jest to, że oprócz cennych składników antyoksydacyjnych, błonnika pokarmowego, witamin i mikroelementów, jest również niskokaloryczna, co czyni ją idealnym owocem na przekąskę, zwłaszcza dla tych, którzy dbają o linię.

Brzoskwinie świeże, suszone i liofilizowane — kaloryczność

Surowa brzoskwinia dostarcza 42 kalorie na 100 gramów, podczas gdy suszona zawiera ich aż 239, a liofilizowana 371. Różnice te wynikają głównie z procesu suszenia i liofilizacji, które koncentrują składniki odżywcze poprzez usunięcie wody. Brzoskwinia jest szczególnie cenna ze względu na zawartość witaminy B3. Za 100 g świeżej brzoskwini (czyli 1,5 owocu) zapewnia 5% dziennego zapotrzebowania na tę witaminę. Znacznie więcej zawiera jej suszona wersja – aż 27%. Brzoskwinie warto spożywać również, jeśli brakuje nam w organizmie potasu. W takiej samej porcji suszonych i liofilizowanych brzoskwiń znajdziemy aż odpowiednio 21% i 24% dziennego zapotrzebowania na ten mikroelement wspomagający regulację ciśnienia krwi. Suszona brzoskwinia jest wyjątkowo bogata w miedź, dostarczając aż 40% dziennego zapotrzebowania.

Brzoskwinie, szczególnie w postaci liofilizowanej, są doskonałym źródłem błonnika. Liofilizowane plasterki brzoskwini dostarczają aż 41% dziennego zapotrzebowania na błonnik, podczas gdy suszone – 29%, a surowe – 5%. Błonnik jest kluczowy dla prawidłowego funkcjonowania układu trawiennego i pomaga w utrzymaniu zdrowej wagi.

Suszone i liofilizowane wersje oferują skoncentrowane ilości witamin i minerałów, takich jak witamina A, niacyna, potas i miedź. Bogactwo błonnika w liofilizowanych plasterkach brzoskwini sprawia, że są one wyjątkowo korzystne dla zdrowia układu trawiennego.

Tabele z wartościami odżywczymi brzoskwiń świeżych vs suszonych i liofilizowanych

Na co działa brzoskwinia? Właściwości owoców

Brzoskwinie mają właściwości przeciwnowotworowe

Brzoskwinie, podobnie jak inne owoce i warzywa bogate w antyoksydanty, wykazują działanie przeciwnowotworowe. Szczególnie warto zwrócić uwagę na dwa antyoksydanty zawarte w brzoskwiniach – witaminę A i E. Przeciwutleniacze zawarte w witaminie A mogą pozytywnie wpływać na obniżenie ryzyka raka jamy ustnej, płuc czy głowy. Z kolei dostarczanie organizmowi dużej ilości witaminy C, która również znajduje się w brzoskwiniach, może znacznie obniżyć ryzyko zachorowania na takie nowotwory jak rak żołądka czy piersi ^[1] _.

Wspierają odporność organizmu

Witamina C zawarta w brzoskwiniach wpływa również na budowanie odporności organizmu. Dzięki niej i fenolom zawartym w owocach możliwe jest zmniejszenie ogólnych stanów zapalnych w organizmie, co ogranicza występowanie różnych chorób przewlekłych, takich jak choroby serca, demencja czy cukrzyca.

Pozytywnie wpływają na wzrok

Brzoskwinie zawierają dużo witaminy A i beta-karotenu, które wspierają kondycję naszego wzroku. Udowodniono, że dieta bogata w beta-karoten, likopen i luteinę zmniejsza ryzyko zaćmy oraz opóźnia pojawienie się innych problemów związanych ze wzrokiem, wynikających ze starzenia się organizmu.

Pomagają na zaparcia

Brzoskwinie to owoce bogate w błonnik pokarmowy, który ma ogromny wpływ na zdrowie naszego układu trawiennego. W świeżej brzoskwini znajduje się około 1,5 grama błonnika, ale w wersji suszonej, czyli liofilizowanej, jest go znacznie więcej – od 8 do 11 gramów. Regularne spożywanie brzoskwiń w różnej postaci może wpływać na regulację wypróżnień i zapobiegać zaparciom.

Poprawiają kondycję skóry

Nie bez powodu ekstrakty z brzoskwini są częstymi składnikami kosmetyków. Spożywanie brzoskwiń, zarówno w wersji świeżej, jak i suszonej, ma pozytywny wpływ na kondycję naszej skóry, dzięki składnikom takim jak beta-karoten i witamina C. Witamina C jest niezbędnym elementem, który pomaga skórze w produkcji kolagenu, zapewniając jej elastyczność. Beta-karoten chroni skórę przed uszkodzeniami słonecznymi.

Pomagają obniżyć ciśnienie

Brzoskwinie, zarówno świeże, jak i suszone, mogą pozytywnie wpływać na kondycję naszego serca. Owoce te są cennym źródłem potasu, mikroelementu, który odgrywa istotną rolę w regulacji ciśnienia krwi. Potas naturalnie przyczynia się do usunięcia nadmiaru sodu z organizmu, zmniejszając nacisk na serce i tętnice, co redukuje ryzyko pojawienia się chorób serca i udaru mózgu.

Brzoskwinie a cukrzyca

W diecie osób chorujących na cukrzycę typu 2 najważniejsza jest wartość indeksu glikemicznego. Jest to wskaźnik, który informuje nas, jak długo po spożyciu danej potrawy i jak szybko podnosi się poziom cukru we krwi. Z punktu widzenia diety cukrzycowej produkty klasyfikowane są według trzech grup, w których kryterium jest wartość indeksu glikemicznego. I tak, pokarmy znajdujące się w grupie od zera do 50 cechują się niskim indeksem glikemicznym, produkty o wartości glikemicznej od 55 do 75 mają średni indeks, a te powyżej 75 należą do grupy o bardzo wysokim indeksie glikemicznym.

W diecie cukrzyka powinny przeważać produkty o niskim indeksie glikemicznym, natomiast te ze średnim indeksem powinny być spożywane sporadycznie. Jak na tym tle wypada brzoskwinia?

Brzoskwinie – indeks glikemiczny

Wiele zależy od tego, w jaki sposób brzoskwinia została przygotowana. Inny indeks glikemiczny będzie miała brzoskwinia świeża, inny brzoskwinia w puszce, a jeszcze inny – brzoskwinia suszona. Co ciekawe, wartość indeksu glikemicznego może różnić się również w zależności od kraju pochodzenia i nasłonecznienia owocu.

Świeża brzoskwinia, według informacji zawartych w „International table of glycemic index and glycemic load values: 2002”, może być zaklasyfikowana zarówno do niskiej, jak i średniej grupy indeksu glikemicznego ^[2] . Zgodnie z tym wykazem, surowa brzoskwinia z Niemiec wykazała indeks glikemiczny na poziomie 28, natomiast brzoskwinia włoska miała już 57. Wiele wskazuje na to, że poziom nasłonecznienia wpływa znacznie na soczystość i słodkość owoców. Można jednak przyjąć, że w większości przypadków brzoskwinie dostępne w sklepach klasyfikują się do niskiej lub średniej grupy indeksu glikemicznego.

Zupełnie inaczej przedstawia się indeks glikemiczny brzoskwini w puszce. Tutaj jego poziom zależy od słodkości syropu. Brzoskwinie w naturalnym soku cechują się indeksem glikemicznym na poziomie 38.

• Brzoskwinia w puszce, w naturalnym soku (Australia): 38 ± 8, ładunek glikemiczny 54 ± 11
• Brzoskwinie w gęstym, słodkim syropie: indeks glikemiczny powyżej 58 ± 11, ładunek glikemiczny 83
• Według danych, brzoskwinie naturalnie suszone charakteryzują się indeksem glikemicznym w okolicach 35 ± 5.

Co to oznacza dla diabetyka?

Oznacza to, że brzoskwinie są owocami, które mogą być spokojnie włączone do diety cukrzyka. Spożywane w odpowiedniej formie, z odpowiednimi dodatkami i w zbilansowanym posiłku, będą wartościowym dodatkiem do diety cukrzycowej i nie będą powodować skoków poziomu cukru. Osoby chore na cukrzycę mogą je spożywać zarówno jako przekąskę, jak i dodawać do innych posiłków, pod warunkiem, że będą to brzoskwinie suszone w sposób naturalny. Ze względu na to, że zawierają one bardziej skoncentrowane składniki, a przede wszystkim większą ilość cukru, powinny być spożywane w mniejszych ilościach, proporcjonalnie do zapotrzebowania.

Brzoskwinie a ciąża

Brzoskwinie, tak jak wiele innych świeżych owoców, są doskonałym składnikiem diety ciężarnych. Zawierają wiele składników, które nie tylko wspierają organizm kobiety, ale również poprawiają rozwój płodu. Przede wszystkim są doskonałym źródłem witaminy C i błonnika pokarmowego, co jest szczególnie ważne przy pojawiających się zaparciach w ciąży.

Poza tym to cenne źródło żelaza i potasu, które pomagają uporać się z najczęstszymi problemami w ciąży, jak skurcze i obrzęki nóg. Podobnie magnez, który dodatkowo zapobiega przedwczesnym skurczom macicy. Brzoskwinie zawierają również kwas foliowy, który jest niezbędny do prawidłowego rozwoju mózgu i kręgosłupa płodu w pierwszych etapach jego życia.

Brzoskwinie w ciąży powinny być spożywane głównie w wersji surowej, ale warto również sięgnąć po wersje suszone naturalnie, bez dodatku cukru. Pełne błonnika i skoncentrowanych witamin z powodzeniem można je dodać do owsianki czy musli.

Brzoskwinie na anemię

Ze względu na zawartość żelaza brzoskwinie są owocami, które często polecane są w przypadku niedoborów żelaza, a nawet anemii.

Jakie brzoskwinie jeść?

Na rynku dostępne są brzoskwinie w różnych postaciach i formach. Najpopularniejsze to brzoskwinie świeże, dostępne sezonowo lub z wersji importowanej, oraz całoroczne brzoskwinie w puszce i suszone, liofilizowane.

Które są najlepsze? Brzoskwinie to smaczne i zdrowe owoce, które można spożywać na wiele różnych sposobów. Najlepszym wyborem są jednak brzoskwinie świeże. Dzięki niskiej wartości indeksu glikemicznego (IG) i wysokiej zawartości składników odżywczych są doskonałym elementem zdrowej diety. W Polsce sezon na świeże brzoskwinie przypada na lipiec i sierpień, kiedy to owoce są najtańsze i najsmaczniejsze. Warto wtedy sięgać po te sezonowe skarby natury, które są pełne witamin, minerałów i błonnika.

Jeśli nie masz dostępu do świeżych brzoskwiń, doskonałym i całorocznym rozwiązaniem są brzoskwinie liofilizowane. Liofilizowane brzoskwinie nie zawierają dodanych cukrów i są praktycznie świeżymi owocami, z których usunięto wodę. Dzięki temu zachowują większość swoich wartości odżywczych, a jednocześnie są lekkie i łatwe do przechowywania. Liofilizowane brzoskwinie mogą być świetnym uzupełnieniem diety, zwłaszcza w miesiącach, gdy świeże owoce są trudniej dostępne. Suszone brzoskwinie doskonale sprawdzą się jako dodatek do owsianki, musli czy energetyczna przekąska w ciągu dnia.

Najmniej zalecane w kontekście zdrowej diety są brzoskwinie puszkowane. Syrop, w którym są zazwyczaj przechowywane, jest dosładzany i wysoko przetworzony, co sprawia, że jest wysokokaloryczny.

Brzoskwinie świeże – pomysły na dania i wypieki

Brzoskwinie mogą być bazą do przygotowania różnorodnych dań i przetworów. Z tymi owocami praktycznie możemy zrobić wszystko, od klasycznych dodatków do deserów, wypieków, czy owsianki, po zastosowanie w daniach wytrawnych, a nawet w grillowaniu. Co można zrobić ze świeżymi brzoskwiniami? Oto kilka nietypowych propozycji:

1. Chłodnik brzoskwiniowy

Przygotuj chłodnik z brzoskwiń z dodatkiem octu, idealny na najgorętsze dni. Zblendowane brzoskwinie zmieszaj z jogurtem naturalnym, octem jabłkowym, odrobiną miodu oraz miętą. Podawaj schłodzony.

2. Grillowane brzoskwinie

Zaskoczony? Tak! Brzoskwinie można grillować! Grillowane brzoskwinie nabierają karmelizowanego, lekko dymnego smaku. Można je dodawać do sałatek, na przykład z bekonem i cebulą, lub podawać na deser z mascarpone lub lodami. Można je również dodać do drinków, takich jak wędzony old-fashioned.

3. Chutney lub relish brzoskwiniowy

Brzoskwiniowy chutney to świetny dodatek do dań wytrawnych. Można go rozsmarować na grillowanej kanapce z serem lub podać z krewetkami w stylu wietnamskim. Można też zrezygnować z sosu rybnego i używać go jako salsy.

4. Wypieki, ciasta, torty

Brzoskwinie są owocami wręcz wymarzonymi do wszelkiego typu letnich wypieków. Można je dodać do ciasta, a także jako element galaretki. Wprowadzają wiele orzeźwienia i soczystości.

5. Konfitury

Świeże brzoskwinie są idealnymi owocami do wszelkich przetworów, w tym konfitur. Domowej roboty konfitury z brzoskwiń są zdrowe i doskonale nadają się na kanapki czy naleśniki.

Brzoskwinie liofilizowane – co z nich zrobić?

Nie zawsze mamy pod ręką świeże brzoskwinie, ale to nie przeszkadza nam, ponieważ na rynku pojawiają się brzoskwinie suszone czy liofilizowane. Co można z nich zrobić? W wielu przypadkach liofilizowane brzoskwinie zastosujemy dokładnie tak, jak świeże. Jedyna różnica polega na tym, że przed zastosowaniem należy je uwodnić, czyli namoczyć w odpowiedniej porcji wody.

1. Zdrowa przekąska

Liofilizowane brzoskwinie są doskonałą zdrową przekąską, którą można jeść prosto z opakowania. Są lekkie i chrupiące, idealne do podjadania w ciągu dnia.

2. Dodatek do jogurtu, owsianki lub płatków śniadaniowych

Dodaj liofilizowane brzoskwinie bezpośrednio do jogurtu, owsianki lub ulubionych płatków śniadaniowych. Dzięki temu wzbogacisz swoje śniadanie o naturalną słodycz i chrupkość.

3. Smoothie z brzoskwinią

Liofilizowane brzoskwinie świetnie nadają się do smoothie. Wystarczy je zblendować z ulubionymi owocami, jogurtem i mlekiem lub wodą, aby uzyskać pyszny i zdrowy napój.

4. Pieczone ciasta i tarty

Zamiast świeżych brzoskwiń, użyj liofilizowanych w ciastach i tartach. Wystarczy je wcześniej zrehydratować zgodnie z instrukcją, a następnie dodać do ciasta lub tarty. Nadają się do każdego przepisu wymagającego świeżych owoców.

5. Dżemy i konfitury

Liofilizowane brzoskwinie świetnie sprawdzają się w przygotowywaniu domowych dżemów i konfitur. Wystarczy je zrehydratować, a następnie gotować z cukrem, aż uzyskają odpowiednią konsystencję.

6. Sos do mięs

Przygotuj słodko-kwaśny sos brzoskwiniowy do mięs. Zrehydratowane brzoskwinie zblenduj z cebulą, czosnkiem, imbirem i odrobiną miodu. Gotuj na wolnym ogniu, aż sos zgęstnieje. Idealnie pasuje do drobiu i wieprzowiny.

7. Lody i desery lodowe

Zrób własne lody lub desery lodowe z dodatkiem liofilizowanych brzoskwiń. Możesz je zblendować z masą lodową lub posypać nimi gotowe lody. Dzięki temu desery nabiorą wyjątkowego smaku i tekstury.

Brzoskwinie w puszce

Najmniej zalecane w kontekście zdrowej diety są brzoskwinie puszkowane. Syrop, w którym są zazwyczaj przechowywane, jest dosładzany i wysoko przetworzony, co sprawia, że jest wysokokaloryczny.

Brzoskwinie – przeciwwskazania

Brzoskwinie to owoce, które na ogół są dobrze tolerowane przez większość osób. Przeciwwskazania dotyczą głównie pewnej grupy osób, u których może występować alergia na brzoskwinie i alergia krzyżowa związana z określonymi białkami występującymi w brzoskwiniach. W takim przypadku świeże brzoskwinie mogą wywołać alergię zwaną zespołem alergii jamy ustnej.

W przypadku spożycia brzoskwini u osoby uczulonej mogą pojawić się swędzenie, obrzęk jamy ustnej, twarzy, warg i gardła.

Tego typu alergie w większości przypadków dotyczą tylko świeżych brzoskwiń. Brzoskwinie, które poddawane są różnego rodzaju obróbce, w tym również liofilizowane, nie muszą wywoływać alergii lub objawy alergii mogą być mniej odczuwalne.

Jak w przypadku wielu owoców, tak również w przypadku brzoskwiń, nie należy przesadzać z ich spożywaniem. Brzoskwinie spożywane w nadmiarze mogą wywołać pewne dolegliwości trawienne, szczególnie jeśli spożywamy liofilizowane lub suszone brzoskwinie, które cechują się dużą koncentracją błonnika.